Mittwoch, 23. März 2016

Hit-and-Run.

Ο γραφων επιθυμει στο παρον κειμενο να γραψει λιγα πραγματα αναφορικα με τις προσφατες τρομοκρατικες επιθεσεις στις Βρυξελλες που στοιχισαν πολλες αθωες ανθρωπινες ζωες. Δεν εχει σκοπο να μακρυγορησει, ουτε να αναφερθει στα γνωστα λογυδρια τους "τις πταιει". Λιγες παρατηρησεις μονο θα κανει: 

  Ο τροπος των τρομοκρατικων επιθεσεων - τοσο των προσφατων στις Βρυξελλες, οσο και εκεινων στο Παρισι, τον Νοεμβριο του 2013 - μας θυμιζουν (λογω της ενασχολησης μας με την Ιστορια) τις τακτικες τυπου guerilla (hit-and-run, κλεφτοπολεμος ή ανταρτοπολεμος επι το ελληνικοτερον), προσαρμοσμενες ομως σε ενα αστικο περιβαλλον. Οι τρομοκρατες, λιγοι τον αριθμο, απλως χτυπανε και εξαφανιζονται. Ο σκοπος τους - και γενικα ο σκοπος της τακτικης που χρησιμοποιουν - ειναι να φθαρουν, να καμψουν το ηθικο των αντιπαλων δημιουργοντας συγχιση και πανικο. Προκειται ομολογουμενως για μια πολυ επωφελη στρατηγικη, η οποια οπου και οποτε εφαρμοσθει, απεδωσε καρπους. Ποτε τακτικος στρατος, πολυαριθμος, με οργανωση και επαρκη εξοπλισμο δεν καταφερε να ανταπεξελθει σε τετοιου ειδους χτυπηματα. Την τακτικη την ειδαμε για παραδειγμα κατα τα πρωτα χρονια της Επαναστασης του 1821. Οι ολιγαριθμοι Κλεφτες με τον μικρο τους εξοπλισμο, δεν μπορουσαν να αντιπαραταχθουν στα ισια απεναντι στον πολυαριθμο και καλα εξοπλισμενο Οθωμανικο στρατο. Απλως χτυπουσαν και εφευγαν, προξενωντας πληγματα στους Οθωμανους. Το ιδιο πραγμα συνεβει και κατα την τελευταια φαση της Μικρασιατικης Εκστρατειας του 1922, οταν οι Νεοτουρκοι εφαρμοσαν την τακτικη αυτη στον τακτικο Ελληνικο στρατο - παρασυροντας τον πρωτα στα ενδοτερα της Ανατολιας και χτυπωντας τον εν συνεχεια στα μετοπισθεν καθως υποχωρουσε προς τα παραλια. Και αλλου (π.χ. στην Κουβα του 1950-1960 απο τους Τσε Γκεβαρα και Καστρο εναντι του καθεστωτος Μπατιστα). 

 Οι τρομοκρατες του Παρισιου και των Βρυξελλων, εχουν μεταφερει την τακτικη αυτη στις πολεις. Λογω της αστικης δομης των ευρωπαικων πολεων, η τακτικη αυτη ειναι ιδιαιτερα επιτυχημενη. Οι επιθεσεις για παραδειγμα στις Βρυξελλες εγιναν λιγες μερες πριν απο τον εορτασμο του Πασχα απο τους Καθολικους και τους Προτεσταντες (Κυριακη του Πασχα για αυτους ειναι στις 27 του μηνα) - σιγουρα; οχι τυχαια. Οι στοχοι ησαν μεσα μαζικης μεταφορας και διακινησης - ο υπογειος και το αεροδρομιο. Οι τρομοκρατες σιγουρα δεν θα ειχαν σκοπο να χτυπησουν το φυλασομενο Ευρωκοινοβουλιο. Δυστυχως πετυχαν τον σκοπο τους, ο οποιος ηταν, οχι απλως να σκοτωσουν αθωους, αλλα να σπειρουν τον πανικο και να δημιουργησουν συγχιση, οπως εγραφει ηδη στην προηγουμενη παραγραφο. Το αποτελεσμα θα ειναι, να παρουν οι Βρυξελλες - και οχι μονο αυτες - εκτακτα και αυξημενα μετρα περιφρουρισης εις βαρος ομως θεμελιωδων ατομικων ελευθεριων. 

 Ο γραφων πιστευει, οτι δυστυχως δεν τα εχουμε δει ολα. Θα υπαρξει συνεχεια. Μονο που δεν ξερουμε που, ποτε και πως ακριβως.  Οι τρομοκρατες παιζουν με τον χρονο και με τα νευρα ολων μας. Τωρα που λογω της καταστροφης στις Βρυξελλες εγινε το κακο και ολες οι χριστιανικες πολεις της κεντρικης και βορειου Ευρωπης θα λαμβανουν αυστηρα μετρα ασφαλειας ενοψη του Πασχα, αμφιβαλλει, εαν θα συμβει κατι αλλο προσεχως. Για αυτο και θεωρει πως, ενας τροπος να αντιμετωπισουν τα κρατη της Ε.Ε. την τρομοκρατια και τις τακτικες της ειναι, να αλλαξουν τις δικες τους τακτικες και να προσαρμοστουν περισσοτερο και πιο κοντα στην μεθοδο hit-and-run των τρομοκρατων. τα προαναφερομενα παραδειγματα εκ της στρατιωτικης Ιστοριας προσφερονται ως επιχειρηματα επ΄αυτου. Επαναλαμβανει ο γραφων, οτι ποτε τακτικος στρατος δεν καταφερε να κερδισει αντιπαλους που προσεφευγαν στην τακτικη της guerilla. Ας το εχουν αυτο καποιοι στα υποψιν τους.

Dienstag, 22. März 2016

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ (;)

Ο γραφων, εγγεγραμμενος και ενεργος φοιτητης, διαμένει από το 2008 σε δωματιο φοιτητικης εστιας πανεπιστημιου γερμανικης μεγαλουπολης. Λογω αλλαγης κανονισμων περι του ανωτατου οριου διαμονης σε φοιτητικες εστιας, του ζητηθηκε να μετακομισει στις αρχες του εαρινου εξαμηνου (αρχες Απριλιου του τρεχοντος ετους). Μπορει να παρει μια διμηνη παραταση - κατι που τελικα αναγκσαστηκε να κανει λογω των συνθηκων.


 Ετσι δειχνει να φερεται το "Studentenwerk" του παν/μιου οταν δεν μας χρειαζεται! Μας πεταει εξω βασει καποιων κανονισμων που δεν γνωριζουμε ποτε και απο ποιους ψηφιστηκαν. Δεν ξερουμε καν, εαν εγινε καποιου ειδους συνελευση, εαν συμμετειχαν τα φοιτητικα μελη των εστιων σε αυτην, εαν ασκησαν βετο ή οχι κτλ. Γνωριζουμε μονο, οτι εμεις δεν ρωτηθηκαμε για τον εν λογω κανονισμο. Κανενας δεν ζητησε την γνωμη μας, ουτε και γνωριζαμε ποτε ετεθει το θεμα για να συμμετασχουμε αυτοπροσωπως.

 Ο γραφων περασε ευχαριστες στιγμες απο το 2008 στην εστια. Ειχε το δωματιακι του, το μπανιο του, και το κυριοτερο, ειχε την ησυχια του. Πολυ σημαντικο για αυτον και λογω της δουλειας που κανει. Οντας σε συγκατοικιση ως προπτυχιακος φοιτητης σε αλλες πολεις, ειχε πολλες δυσκολιες (βλ. λινκ/ κειμενο 19.09.2013 εντ.). Εδω ηταν καλυτερα τα πραγματα. Εδω ειναι αλλωστε που εγκατεστησε ιντερνετ και ειχε προσβαση στο διαδικτυο - και συχνη επικοινωνια με τον εξω κοσμο. Απο εδω ειναι που ξεκινησε να δημιουργει το παρον ιστολογιο, παραλληλα με την πορεια του ως μεταπτυχιακος σπουδαστης και υποψηφιος διδακτωρ. Βεβαια υπηρχαν και τα περιεργα: Οπως να χτυπαει το κουδουνι και να μπαινει με δικο του κλειδι μεσα ο καθε επιστατης (Hausmeister) για ελεγχο οποτε του καπνισει, να κοβεται απροειδοποιητα το νερο κτλ. Αλλα ετσι ειναι, οταν μενει κανεις στο νοικι ... Οταν μενει καπου, που δεν του ανηκει ... 

 Υπηρξαν στιγμές που νομιζε ο γραφων οτι θα μπορουσε να εμπιστευεται τους ανθρωπους του Studentenwerk. Αλλα εκεινη η ιστορια δεν τον αφορουσε προσωπικα, αλλα πολλους αλλους ενοικους του κτηριου. Και οι ανθρωποι του γραφειου υπαλληλοι ειναι, οχι καλοι Σαμαριτες. Τα λεφτα τους θελουν να παιρνουν - οπως ολοι. Λογω ομως αυτης της ιστοριας, αυτης της αλλαγης των κανονισμων, για την οποια δεν ερωτηθην ως αμεσα ενδαφερομενος, ο γραφων (αλλοι αποφασισαν να ελεγξουν κατ΄αυτον τον τροπο την ζωη του) εχει αναγκαστει να αφησει στην ακρη την απασχοληση του στο παν/μιο και να ψαχνει σε μια τεραστια, χαοτικη μεγαλουπολη με πανακριβα ενοικια και ρευμα που πληρωνεις εξτρα, με πολλα και πολυοροφα Altbauten χωρις ανελκυστηρες αλλα με πατωματα που τριζουν και που συχνα θα πρεπει να φορτωθει ο νεος ενοικος τα εξοδα και τον χρονο για την ανακαινηση των. Με ιδιοκτητες που σου ζητανε τα προσωπικα σου στοιχεια για να σε δεχτουν (π.χ. τραπεζικος λογαριασμος, εσοδα). Δηλαδη ο ενοικιαστης θα πρεπει να υποκυψει και να εμπιστευτει τον ιδιοκτητη, ο οποιος κραταει και το μαχαιρι και το καρπουζι.

 Στην μεγαλουπολη που διαμενει τωρα ο γραφων (και απο οσο τον ενημερωσαν, πανω-κατω τα ιδια συμβαινουν και σε αλλες μεγαλουπολεις της Γερμανιας) ολα τα ακινητα βρισκονται στα χερια ιδιωτικων εταιρειων (Baugenossenschaften). Αυτες ανεβαζουν αγγελιες σε ιστοσελιδες οπως www.immobilienscout24.de, www.immowelt.de, www.immonet.de. Πολλες εξ αυτων των εταιρειων ειτε δεν βαζουν τα πληρη τους στοιχεια, ειτε δεν βαζουν καθολου στοιχεια τους στις αγγελιες αυτες. Ετσι και να γραψει κανεις οτι ενδιαφερεται για καποιο δωματιο κατευθειαν στην φορμα των εν λογω ιστοσελιδων, δεν ειναι εγγυηση οτι θα απαντηθει. Θα πρεπει να παει κατευθειαν στην ιστοσελιδα των εταιρειων και να γραψει εκει τα στοιχεια του ή να τους στειλει μαιηλ. Ή να παρει τηλεφωνο και να ρωτησει. Καποιες απο αυτες τις εταιρειες εχουν απαιτησεις να του στειλει κανεις τα στοιχεια του κατευθειαν ως pdf´s σε μαιηλ. Μια Selbstauskunft για παραδειγμα. Αλλα χαρτια που ζητανε, ειναι φωτοτυπια της αστυν. ταυτοτητας ή του διαβατηριου, εγγραφο απο τον προηγουμενο ιδιοκτητη, οτι ο ενδιαφερομενος πληρωνε το νοικι του εγγαιρως, αποδεικτικο οτι μπορει να πληρωνει (π.χ. εκκαθαριστικο εφοριας ή αποδειξεις μισθοδοσιας των τελευταιων τριων μηνων), εγγραφο απο τραπεζα ή κατευθειαν απο το διαδικτυο, οτι ο ενδιαφερομενος δεν εχει χρεη (SCHUFA-Bonitätsauskunft) - το τελευταιο μαλιστα κοστιζει περι τα 25 ευρω. Ατυχως η ιστοσελιδα του Studentenwerk δεν ενημερωνει για ολα αυτα, ουτε τι πρεπει να προσκομισει ενας φοιτητης που δεν διαμενει σε φοιτ. εστιες. Ειδικα για τους τελευταιους, επειδη δεν εργαζονται, οι εταιρειες εχουν σκεφτει να δινουν μια υπευθυνη δηλωση (Bürgschaftserklärung) απο πολιτη διαμενοντα στη Γερμανια, ο οποιος με την υπογραφη του δηλωνει οτι σε περιπτωση που ο φοιτητης δεν δυναται, θα πληρωνει εκεινος το νοικι. Και ειναι και υποχρεωμενος να δωσει φωτοτυπια της αστυν. ταυτοτητας του και του εισοδηματος του των τελευταιων τριων μηνων. Κατανοητο οτι αυτο ειναι κομματακι δυσκολο και αξιοπεριεργο για αλλοδαπους φοιτητες που σπουδαζουν ή θελουν να σπουδασουν στην Γερμανια. Ποιος θα δεχτει να υπογραψει υπευθυνη δηλωση για αυτους; 

 Ενα προβλημα ειναι, τι συμβαινει με ολα αυτα τα χαρτια, σε περιπτωση που οι εταιρειες τα λαμβανουν με μαιηλς, σκανναρισμενα. Τα διαγραφουν, εαν ο υποψηφιος δεν γινει αποδεκτος; Διοτι αναφερονται προσωπικα δεδομενα επανω. Η αλλη λυση που προτεινουν καποιες αλλες εταιρειες ειναι, να τους δινουν τα εγγραφα στο χερι οι υποψηφιοι. Αυτοι οι δυο τροποι - αποστολη εγγραφων ειτε με μαιηλς ειτε δια χειρος - κοστιζουν χρονο και χρημα, αφου αναλογως των περιπτωσεων, εγγραφα θα πρεπει να σκανναριστουν ή να εκτυπωθουν σε αντιτυπα. Και ειναι απλα και μονο οι προυποθεσεις για να λαβει ο ενδιαφερομενος προσκληση για να δει το δωματιο που επιθυμει να νοικιασει (Besichtigungstermin).Αρκετες εταιρειες εχουν κανει την ολη ιστορια να μοιαζει σαν συνεντευξη για δουλεια. Ο ενδιαφερομενος δηλαδη πρεπει να ερθει με τα χαρτια του και να τα δωσει επι τοπου. Ο ιδιοκτητης θα αποφασισει αργοτερα ποιος θα αποκτησει το δωματιο.

 Λογω ολων των προαναφερομενων (απουσια πληροφοριων απο το Studentenwerk σχετικα με το τι εγγραφα χρειαζεται ενας φοιτητης, αναπαντητες αγγελιες και μαιηλς προς εταιρειες για επισκεψεις, μη συγκεντρωη ολων των εγγραφων - δυσκολια εξευρεσης ατομου που θα υπογραψει υπευθυνη δηλωση κτλ.) ο γραφων δεν εχει καταφερει τιποτε εως τωρα ως προς αυτην την κατευθυνση. Πλεον εχει παρει την διμηνη παραταση, κοιταει και για συγκατοικιση, αλλα αυτο ειναι ακομα μεγαλυτερη πικρα: Μα, αγγελιες με συγκατοικιση σε σπιτι 2-9 ατομων, δωματιο10 τετραγωνικων να χρεωνεται με 360 ευρω νοικι; Το αλλο, να δηλωνει για αγγελια που μπηκε το Σαβ/κο μεσα Μαρτιου για διαμερισμα 25-30 τετραγωνικων οτι ειναι ελευθερο απο 1ης Μαιου και να του απαντανε την Δευτερα οτι δοθηκε; Ποτε εγινε αυτο, την Παρασκευη; Ουτε καν προλαβε να κατεθεσει χαρτια! Και εαν ειναι ετσι, γιατι υπηρχε ακομη η αγγελια; Αλλο, να μην απαντουν στις αγγελιες και τις φορμες που βαζουν στα immoscout κτλ.; Να μην θελει ο ενας χαρτια, αλλα να τα θελει σκαναρισμενα και μεσω μαιηλς; Να θελει ο αλλος να του τα δωσει στο χερι κατα την επισκεψη; Μεχρι και αιτηση (WBS-Antrag: Wohnungsberechtigungsschein) εκανε μπας και βρεθει κανα φθηνο διαμερισμα εδω, δεν μπορει αυτη τη χρονια να πληρωνει πανω απο 340-350 ευρω για νοικι...

 Και οχι μονο δεν εχει βρει τιποτε ο γραφων, αλλα χανει χρονο, ενεργεια και χρημα με ολην αυτην την ιστορια - πραγματα που ηθελε να αφιερωσει στην παν/κη του ερευνα και δεν μπορει λογω της καταστασης! Και το χειροτερο; Δεν βρισκει βοηθεια, ουτε για ερωτησεις, ουτε για τιποτε! Δεν εχει μια υπευθυνη δηλωση και σε λιγο ερχονται οι μερες του Πασχα των Καθολικων (και των Προτεσταντων). Και οι προσφορες σε δωματια και οι ιδιοκτητες δεν θα κατσουν να περιμενουν. Ο γραφων, οταν αλλοι χρειαστιηκαν την βοηθεια του, τους την προσεφερε. Οταν ομως εκεινος ζηταει κατι, βλεπει ως επι το πλειστον μια απροθυμια. Ξαφνικα κανεις δεν γνωριζει τιποτε, ουτε εχει γνωστους που ξερουν εαν νοικιαζεται τιποτε κτλ. Πολυ φοβαται οτι και αυτην την μετακομιση, οταν και οποτε ερθει, θα την κανει μονος... 

 Πραγματικα δεν εχει ιδεα πως θα εξελιχθει η ολη ιστορια, ουτε εαν θα εχει και στο μελλον προσβαση στο διαδικτυο, ωστε να γραφει στο ιστολογιο...



Samstag, 19. März 2016

Richard Wagner: Der Ring des Nibelungen.


 Στα πλαισια του σχετικα ολιγοχρονου ενδιαφεροντος του γραφοντος για την Ιστορια και την Αρχαιολογια της Ευρασιας μεταξυ 300 και 1000 μ. Χ. περιπου (βλ. εδώ, εδώ και εδώ), ασχολειται και με την σχετικη Λογοτεχνια και Τεχνη που εκπιπτει στα προαναφερομενα χρονικα και χωρικα θεσπιζομενα πλαισια. Υπο αυτες τις συνθηκες δεν θα μπορουσε παρα να ειναι αναποφευκτη μια αναφορα περι της ενασχολησης με την επικη οπερα-τετραλογια του Γερμανου μουσουργου Richard Wagner, "Der Ring des Nibelungen"! Η οπερατικη τετραδα εγγραφει μεταξυ 1848 και 1874. Η πρεμιερα ολης της τετραλογιας μαζι (το πρωτο μερος, μεμονωμενα, παιχτηκε στο Μοναχο τον Σεπτεμβριο του 1869) ελαβε χωρα στο Φεστιβαλ του Bayreuth μεταξυ 13ης και 17ης Αυγουστου 1876, στο θεατρο που δημιουργηθηκε απο τον Βαγκνερ ειδικα για να ανεβαινουν τα εργα του. Θεωρειται το magnus opum του καλλιτεχνη και το αρτιοτερο εκ των εργων του, στις οποιες συμπεριλαμβανονται οπερες με θεματικη απο γερμανογενεις μυθους και παραδοσεις, οπως οι Tristan und Isolde, Parzival, Lohengrin, Tannhäuser. 

 Η τετραλογια* αποτελειται απο τις οπερες "Das Rheingold" (ο Χρυσος του Ρηνου: Προοιμιο, αποτελουμενο απο 4 σκηνες), "Die Walküre" (η Βαλκυρια: Πρωτη Οπερα, αποτελουμενη απο 3 πραξεις ), "Siegfried" (Ζιγκφριντ: Δευτερη Οπερα, αποτελουμενη απο 3 πραξεις), "Götterdämmerung" (Λυκοφως των Θεων: Τριτη Οπερα, αποτελουμενη απο 3 πραξεις). Στο ευρυ κοινο ειναι περισσοτερο γνωστη απο το θεμα της "Επελασης των Βαλκυριων" ("Hojotoho", απο την 3η πραξη, 1η σκηνη, της 2ης οπερας) που ακουγεται στην ταινια "Αποκαλυψη τωρα" του Κοππολα (στη γνωστη σκηνη με τα ελικοπτερα), αλλα και απο το πρελουδιο της 4ης οπερας "Zu neuen Taten, teuerer Helde" που ακουγεται στην αρχη του "Highlander 2", οπως και απο το - ιδιαιτερα εντυπωσιακα συγκλονιστικο συναισθηματικα κατα τον γραφοντα - "Trauermarsch" (4η οπερα, 3η πραξη, τελος 2ης σκηνης) που ακουγεται λιγο, αλλα κυριως προς το τελος της ταινιας του Μπουρμαν "Excalibur". Στην μοντερνα pop art η τετραλογια ειναι πιο γνωστη λογω της μεταφορας της σε κομικς. Ο γραφων γνωριζει μονο δυο βερσιον. Η πρωτη εξ αυτων ειναι των Roy Thomas και Gil Kane  για την DC, περι τα 1989/1990 (εικ. 1). Η δευτερη ειναι του P. Craig Russel για την Dark Horse, στα 2002 (εικ. 2). 






 Το προβλημα ειναι, οτι η τετραλογια ερμηνευτηκε ποικιλοτροπως. Ο George Bernard Shaw εγραψε και εξεδωσε ενα δοκιμιο για αυτην, ονοματι The Perfect Wagnerette (London 1898). Και εικαζει οτι το εργο ενεχει μηνυματα σχετικα με την βιομηχανοποιηση της αστικης ταξης του 18ου αιωνα. Ο Shaw κανει μια μαρξιστικη θεωρηση της τετραλογιας και κατα τα αλλα, θα πρεπει κανεις να προσεχει με αυτον, γιατι γινεται συχνα σκωπτικος και ειρων (ειναι και θεατρικος συγγραφεας ο ιδιος). Ειναι ωστοσο οι υστεροτερες γενιες, οι οποιες ασελγησαν πανω στο συνολο του εργου του Βαγκνερ. Λογω της φιλιας της τελευταιας του γυναικας Κοσιμα με τον Αδολφο Χιτλερ - και της λατρειας του τελευταιου για το βγκενρικο εργο, ειδικα για τον Παρσιβαλ - ο Βαγκνερ κακοποιηθηκε κυριολεκτικα! Οι Ναζι χρησιμοποιησαν την οικογενεια του και κυριως το εργο του για να στηριξουν την ιδεολογια τους περι (δηθεν) αγνοτητας της (δηθεν) ανωτερης Γερμανοαριας φυλης, του Tausendjährigen Reich και λοιπα παραμυθια που ξεφουρνιζαν στους πλανεμενους συμπατριωτες τους. Υπο αυτα τα πλαισια, οι νανοι Νιμπελουνγκεν Αλμπεριχ και Μιμε ταυτιστηκαν με τους Εβραιους - τον αποδιομπαιο τραγο των Ναζι. Αλλοι ειδαν ως εχθρο τον ιδιο τον Βοταν, ο οποιος θελει το καταραμενο δαχτυλιδι για τον εαυτο του, μην καταλαβαινοντας την δυναμη του, παρα μονο οταν βλεπει να σκοτωνονται μπροστα του οι δυο γιγαντες. Αλλοι ταυτισαν τους Λογκε και Χαγκεν ως  Εβραιους. Και παει λεγοντας.

 Οι μεταπολεμικες γενιες ακολουθησαν το μεταμοντερνο θεατρο. Αποκυρηξαν το παρελθον. Οι νεοτερες παραστασεις θετουν την τετραλογια σε μοντερνα κοινωνικα και πολιτικα πλαισια. Ακομα και η σκηνογραφια και τα κοστουμια αλλαζουν. Εκει που οι προπολεμικες παραστασεις εμφανιζαν τους ηρωες της τετραλογιας με φτερωτες περικεφαλαιες και αλυσσιδωτους θωρακες (α λα Αστεριξ ενα πραγμα!), οι μεταπολεμικες ειτε τους ντυνουν με κοστουμια, ειτε με αμπεχωνα. Οι δε κορες του Ρηνου συνηθως πλατσουριζουν σε ευμεγεθη ενυδρεια μετα αδαμιαιας περιβολης. Αυτες βεβαια ειναι απεγνωσμενες προσπαθειες να αποδειχτει οτι οι νεοι καλλιτεχνες που ανεβαζουν τα εργα του Βαγκνερ δεν εχουν καμια σχεση με την ναζιστικη ιδεολογια - λες και κριτης των πολιτικων φρονηματων τους θα ηταν μια περικεφαλαια με φτερα ή κερατα...

 Κατα την ταπεινη γνωμη του γραφοντος, ισως θα επρεπε πρωτα απο ολα να χαλαρωσουν ολοι τους και να παψουν να φορτωνουν στο εργο του Βαγκνερ πραγματα που δεν υπαρχουν. Ο ανθρωπος ηταν παιδι της εποχης του, παιδι του Ρομαντισμου. Η τετραλογια του - οπως και οι υπολοιπες οπερες του - δεν εχει να κανει με αντισημιτικη ιδεολογια, μαρξιστικη θεωρια και βιομηχανικη επανασταση. Τα πραγματα ειναι πιο απλα κατ΄εμας. Η τετραλογια αναφερεται στα γνωστα παραδοσιακα θεματα που ενυπαρχουν σε οπερες του 19ου αι., αλλα και σε πρωιμοτερα ειδη θεατρου, οπως τα σαιξπηρικα δραματα και οι αρχαιοελληνικες τραγωδιες (θεωρουμε αλλωστε, οτι η οπερα ως ειδος Τεχνης εξελιχθηκε εκ του θεατρου. Αλλα ειναι καπως πιο πολυπλοκο ειδος. Διοτι υπαρχει ζωντανη ορχηστρα. Και καποιος πρεπει να την συντονιζει, αλλα το ιδιο πρεπει να γινεται και με τους ηθοποιους επι της σκηνης. Οι οποιοι δεν ειναι μονο ηθοποιοι, αλλα και τραγουδιστες. Η μετεξελιξη της οπερας ειναι τα μιουζικαλς του 20ου αι.): Αγνος, ανιδιοτελης, ρομαντικος ερωτας, προδοσια, διψα για εξουσια. 

 Η τετραλογια και η πλοκη του εργου ξεκιναει οταν ο νανος Αλμπεριχ απο το υπογειο βασιλειο των Νιμπελουνγκεν προσπαθει να πλησιασει τις τρεις κορες του Ρηνου που φυλανε τον ομωνυμο χρυσο. Η καθε μια με την σειρα της τον κοροιδευει και τον προσβαλλει. Αθελα τους, του μαρτυρουν οτι οποιος μετατρεψει τον χρυσο σε δαχτυλιδι, θα μπορεσει να εξουσιασει τον κοσμο. Πρωτα ομως θα πρεπει να απαρνηθει την αγαπη. Ο ταπεινωμενος νανος το πραττει και κλεβει τον χρυσο. Τον μετατρεπει σε δαχτυλιδι και με αυτο γινεται βασιλιας των Νιμπελουνγκεν, τους οποιους εξαναγκαζει να του φτιαχνουν κοσμηματα. Ο αδελφος του Μιμε, ικανος σιδερας, εχει φτιαξει μεταξυ αλλων και το Tarnhelm. Οποιος το φοραει μπορει να γινει αορατος ή να αλλαζει μορφη.

 Στη συνεχεια παρακολουθουμε τον βασιλια των Θεων Βοταν (Οντιν) να προσπαθει να βρει τροπο να εκπληρωσει το χρεος του στους γιγαντες Φασολτ και Φαφνερ που εκτισαν την Βαλχαλα. Τους υποσχεθηκε να τους δωσει την Φρεια, την θεα της ομορφιας και γονιμοτητας, την οποιαν και πηραν μαζι τους. Η Φρεια ομως ειναι αδελφη της συζυγου του Φριγκα, αλλα και των νεαρων Θεων Ντοννερ (Θωρ) και Φροχ, οι οποιοι καθε αλλο παρα με καλο ματι βλεπουν την ανταλλαγη αυτη. Συν τοις αλλοις, η Φρεια ειναι που τροφοδοτει τους Θεους με τα χρυσα μηλα που τους κρατουν νεους και δυνατους. Χωρις αυτα ειναι αδυναμοι. Η Θεοτητα της φωτιας Λογγε (Λοκι) θα βγαλει τον Βοταν απο την δυσκολη θεση, αναφεροντας του την κλοπη του χρυσου και την σμιλευση του δαχτυλιδιου. Βοταν και Λογγε τραβανε κατα Νιμπελουνγκεν μερια. Βρισκουν τον Αλμπεριχ και με τεχνασματα καταφερνουν να του κλεψουν το δαχτυλιδι. Ο νανος ριχνει τοτε αλλη μια καταρα στο δαχτυλιδι: Οποιος το κατεχει θα βρει συντομα τον θανατο. Οποιος δεν το εχει, θα το αναζητα, οποιος το αποκτα, δεν θα ειναι ικανοποιημενος.

 Βοταν και Λογγε επιστρεφουν με τα πλουτη των Νιμπελουνγκεν στο σημειο συναντησης με τους δυο γιγαντες για την ανταλλαγη. Οι γιγαντες απαιτουν να σωριαστει ο θησαυρος μπροστα στην Φρεια. Εαν την καλυπτει, θα την αφησουν και θα παρουν το χρυσαφι. Εαν οχι, θα την κρατησουν. Το χρυσαφι σχηματιζει εναν λοφο, αλλα κατα τον εναν γιγαντα, κατι λειπει ακομη. Ο Φασολτ προσεχει το δαχτυλι και το απαιτει. Ο Βοταν αρνειται. Οι υπολοιποι θεοι προσπαθουν να τον συνετισουν. Με την παρεμβαση της Θεας της Γης, που του λεει τα μελλουμενα, τελικως ο Βοταν συμμορφωνεται και ριχνει το δαχτυλιδι στο σωρο. Τοτε ειναι που πιανει τοπο η καταρα του. Οι δυο γιγαντες τσακωνονται ποιος θα το αποκτησει ( η ολη σκηνη θυμιζει λιγο την αντιστοιχη απο το τριτο μερος του "Αρχοντα των Δαχτυλιδιων"). Νικητης βγαινει ο Φαφνερ, που σκοτωνει τον αδελφο του και φευγει παιρνοντας τον θησαυρο.

 Στην 2η πραξη της 1ης οπερας (της 2ης της τετραλογιας) μαθαινουμε οτι τα συμβολαια που χαραξε με ρουνες ο Βοταν επανω στο δορυ του Gugnir εχουν γινει δυσβασταχτα. Ετσι, ο πατερας των Θεων εσκεφτηκε να κανει τα εξης: Ζευγαρωσε με την Θεα της Γης Ερντα, η οποια του χαρησε 9 κορες, τις Βαλκυριες, οι οποιες θα προστατεψουν τους Θεους απο την επικιεμενη καταστροφη τους. Η Μπρουνχιλντε ειναι η αρχηγος τους. Ζευγαρωσε επισης με μια θνητη απο το γενος των Βολσουνγκ. Η ενωση αυτη απεδωσε δυο διδυμα, ενα αγορι και ενα κοριτσι. Ο σκοπος ολων αυτων ειναι, να δημιουργηθει στο εγγυς μελλον ενας ημιθεος ηρωας, ο οποιος ανεμποδιστος απο τον Νομο των Θεων θα τερματισει την καταρα του δαχτυλιδιου. 

 Οι πολεμιστες του κλαν του Χουλντιγκ επιτιθενται στους Βολσουνγκ. Το κοριτσι, Ζιγκλιντε, πιανεται αιχμαλωτη. Μεγαλωνοντας γινεται μια ομορφη γυναικα που εξαναγκαζεται να παντρευτει τον Χουλντιγκ. Στον γαμο της εμφανιζεται ενας ξενος, ο οποιος καρφωνει ενα ξιφος σε μια βελανιδια. Μονο οποιος βρισκεται σε μεγαλη αναγκη θα καταφερει να τραβηξει το ξιφος. Μια νυχτα με καταιγιδα, ενα τραυματισμενο παλικαρι καταφθανει στην καλυβα του Χουλντιγκ. Η Ζιγκλιντε τον περιποιειται. Ο Χουλντιγκ συμφωνει να τον φιλοξενησει συμφωνα με τους Νομους. Η Ζιγκλιντε τον κοιμιζει με υπνωτικο που εριξε στο ποτο του. Στο προσωπο του ξενου αναγνωριζει τον αδελφο της Ζιγκμουντ, ο οποιος την εψαχνε απο χρονια. Ο Ζιγκμουντ τραβαει το ξιφος απο την βελανιδια και το ονομαζει "Nothung". Μαζι με την Ζιγκλιντε δραπετευουν πριν ξυπνησει ο Χουλντιγκ. Στο ενδιαμεσο, ο Βοταν συναντιεται με την Μπρουνχιλντε. Της εκμυστηρευεται το σχεδιο του και της ζηταει να προστατευσει το ζευγαρι. Τοτε ομως ειναι που καταφθανει η συζυγος του Φριγκα, απαιτωντας να τιμωρηθει ο Ζιγκμουντ διοτι διεπραξε το αμαρτημα της αιμομιξιας με την Ζιγκλιντε. Ο Βοταν αναγκαζεται να ορκιστει στο δορυ του. Εν συνεχεια ζηταει απο την Μπρουνχιλντε να υποστηριξει τον Χουλντιγκ. Η Βαλκυρια ομως συγκυνειται απο την αγαπη μεταξυ των δυο αδελφων. Μαθαινει επισης οτι η Ζιγκλιντε ειναι εγκυος. Θα γεννησει εναν γιο, τον Ζιγκφριντ. Ο Χουλντιγκ βρισκει τον Ζιγκμουντ. Πριν εκεινος προλαβει να χτυπησει, επεμβαινει ο Βοταν και με το δορυ του θρυμματιζει το Νοθουνγκ. Ο Ζιγκμουντ πεφτει νεκρος. Ντροπιασμενος απο την πραξη του, ο Βοταν ξεσπαει κατα του Χουλντιγκ. Εν συνεχεια αναζητει την Βαλκυρια. Η τιμωρια της ειναι να μεινει κοιμισμενη πανω σε ενα βουνο, περιτριγυρισμενο απο φωτια. Μονο ενας ατρομητος ανδρας που θα περασει τις φολγες και θα αψηφισει το δορυ του Βοταν θα μπορεσει να την ξυπνησει.

 Τα χρονια περασαν στην 3η οπερα. Ο γιος της Ζιγκλιντε και του Ζιγκμουντ μεγαλωσε. Εγινε ενας ρωμαλεος νεαρος που δεν ξερει τι θα πει φοβος. Η μητερα του κατεφυγε στο καλυβι του αυτοεξοριστου Μιμε και λιγο πριν πεθανει κατα την γεννα, τον παρεδωσε στον νανο. Αυτος τον μεγαλωνει απο τοτε και ανεχεται τις ειρωνιες του. Καποια στιγμη ο Μιμε δειχνει τα αναπομειναντα κομματια του ξιφους Νοθουνγκ στον Ζιγκφριντ, τα οποια τα ειχε μαζι της η Ζιγκλιντε. Ο νεαρος απαιτει την κατασκευη του ξιφους. Ολα τα προηγουμενα ξιφη που ζητουσε απο τον Μιμε εσπαζαν με την πρωτη δοκιμη. Ο Βοταν, μεταμφιεσμενος ως ταξιδιωτης, επισκεπτεται τον Μιμε οταν ο Ζιγκφριντ λειπει στο δασος. Με τεχνασματα καταφερνει να τον πεισει οτι ο γιγαντας Φαφνερ εχει μεταμορφωθει σε δρακο και φυλαει τον θησαυρο των Νιμπελουνγκεν σε μια σπηλια. Μονο ενας ηρωας που δεν γνωριζει τον φοβο θα καταφερει να εξοντωσει τον δρακο και να παρει τον θησαυρο. Ο Μιμε σκεφτεται να βαλει τον νεαρο Ζιγκφριντ να κανει την βρωμοδουλεια. Και εαν πετυχει, θα του εχει ετοιμασει δηλητηριο για να τον ξεφορτωθει. Ο Ζιγκφριντ, δυσαρεστημενος που ο νανος δεν του εφτιαξε το ξιφος, αναλαμβανει να βγαλει εις περας μονος του τη δουλεια. Ανακατασκευαζει το ξιφος του πατερα του και με την πρωτη δοκιμη καταφερνει να σπασει το αμονι! Εν συνεχεια πηγαινει να βρει την σπηλια με τον θησαυρο που του ειπε ο Μιμε. Πραγματικα μενει ατρομητος βλεποντας τον τεραστιο δρακο, τον οποιο και καταφερνει να εξοντωσει με το Νοθουνγκ. Το αιμα του δρακου τον πιτσιλαει και βαζοντας τα ματωμενα του χερια στο στομα του, διαπιστωνει οτι μπορει να καταλαβει την γλωσσα των πουλιων. Ενα εξ αυτων του λεει οτι τωρα του ανηκει ο θησαυρος και πρεπει να παρει οπωσδηποτε μαζι του το δαχτυλιδι (μη γνωριζοντας οτι ειναι καταραμενο) και το Tarnhelm. Το πουλι επισης του λεει για την προδοσια του Μιμε και την ιστορια ενος κοιμωμενου πολεμιστη σε ενα βλεγομενο βουνο. Ο Ζιγκφριντ σκοτωνει τον Μιμε και ξεκιναει γαι το βουνο.

 Λιγο πριν φτασει, ο Ζιγκφριντ απαντιεται με τον μεταμφιεσμενο ως ταξιδιωτη Βοταν. Ο τελευταιος θελει να τον εμποδισει να φτασει στην κορυφη. Ομως ο νεαρος ηρωας δεν κανει πισω. Με το Νοθουνγκ σπαει στα δυο το δορυ του Βοταν. Ο πατερας των Θεων ειναι πλεον ελευθερος απο τα χρεη του. Συναμα ομως και αδυναμος, διοτι ξερει οτι ερχεται συντομα το τελος του - το Λυκοφως των Θεων...

 Ο Ζιγκφριντ περναει απο τις φλογες και αντικρυζει ενα σωμα με πανοπλια. Τραβωντας την περικεφαλαια, βλεπει κατι που δεν ειχε ποτε του ξαναδει, ζωντας τοσα χρονια στο δασος με τα ζωα και τον νανο: Μια πανεμορφη γυναικα, την Μπρουνχιλντε. Αναρωτιεται εαν το συναισθημα που εκεινη τη στιγμη νιωθει ειναι φοβος. Με ενα φιλι την ξυπναει. Ο Ερωτας εχει χτυπησει και τους δυο. Στην τελευταια οπερα της τετραλογιας, το ζευγαρι τραγουδαει για την αγαπη του. Ο Ζιγκφριντ αρματωνεται την πανοπλια της αγαπημενης του, η οποια του δινει το αλογο της Γκρανε. Εκεινος της δινει το δαχτυλιδι και φευγει για να πραξει ανδραγαθηματα. 

 Εν τω μεταξυ, στο βασιλειο των Γκιμπιχουνγκς, ο βασιλιας Γκυντερ, η αδελφη του Γκουντρουν και ο ετεροθαλης αδελφος τους - γιος του Αλμπεριχ - Χαγκεν, προετοιμαζονται για το σχεδιο που τους εχει υποδειξει ο τελευταιος. Δασκαλεμενος απο τον διεφθαρμενο πατερα του, ο Χαγκεν θελει να αποκτησει τον θησαυρο των Νιμπελουνγκεν. Για αυτο και προτεινει να παντρευτει η Γκουτρουν τον Ζιγκφριντ και ο Γκυντερ την Μπουνχιλντε. Οι τρεις τους ετοιμαζουν υποδοχη για τον ηρωα. Η Γκουντρουν προσφερει ποτο στον Ζιγκφριντ, το οποιο ομως εχει προετοιμασει απο πριν ο Χαγκεν. Ο Ζιγκφριντ πινει και ξεχνα την αγαπη του για την Μπρουνχιλντε. Γοητευεται αμεσως απο την Γκουντρουν. Ο Γκυντερ του εκμυστηρευεται οτι θελει να κανει δικη του την μυστηριωδη κοπελα του φλεγομενου βουνου και ο Ζιγκφριντ προσφερεται να τον βοηθησει. Φορωντας το Tarnhelm, ο Ζιγκφριντ μεταμορφωνεται σε Γκυντερ. Με την βια αποσπα το δαχτυλιδι απο την Μπρουνχιλντε και το φοραει. 

  Τα τεσσερα ζευγαρια επιστρεφουν στις οχθες του Ρηνου. Η ταπεινωμενη Μπρουνχιλντε με εκπληξη διαπιστωνει οτι ο αγαπημενος της Ζιγκφριντ (1) δεν την αναγνωριζει, (2) παντρευεται μια αλλη κοπελα, (3) φοραει το δαχτυλιδι! Γεματη οργη για την προδοσια κατηγορει τον Ζιγκφριντ δημοσιως οτι παρεβει τους ορκους του. Ο πονηρος Χαγκεν αρπαζει την ευκαιρια και την πειθει να τον εκδικηθει. η πληγωμενη Βαλκυρια του εκμυστηρευεται την αχιλλειο πτερνα του ηρωα, πισω στην πλατη του. 

 Την επομενη μερα, οι Ζιγκφριντ, Γκυντερ και Χαγκεν πανε μαζι με την συνοδεια τοςυ στο δασος για κυνηγι. Ο Ζιγκφριντ περιπλανιεται καποια στιγμη μονος του κοντα στις οχθες του Ρηνου, οταν μπροστα του εμφανιζονται οι τρεις κορες του ποταμου. Προσπαθουν να τον πεισουν να τους δωσει το δαχτυλιδι πισω, λεγοντας τους για την καταρα που το περιτριγυριζει. Ματαια ομως! Ο Ζιγκφριντ αρνειται, οπως ειχε αρνηθει νωριτερα και η Μπρουνχιλντε, οταν ηταν μονη της στο βουνο και την ειχε επισκεφτει η αδελφη της Βαλτραουτε για να την μεταπεισει. Ο πανουργος Χαγκεν καρφωνει με το δορυ του τον Ζιγκφριντ και τον σκοτωνει πισωπλατα. Ο τελευταιος θυμαται την Μπρουνχιλντε λιγο πριν πεθανει.

 Η νεκρωσιμη πομπη επιστρεφει στο καστρο των Γκιμπιχουνγκ. Η Γκουντρουν καταρρεει μπροστα στο θεαμα του νεκρου Ζιγκφριντ, κατηγορωντας τον Γκυντερ. Ο Χαγκεν ομολογει οτι αυτος σκοτωσε τον Ζιγκφριντ διοτι παρεβει τους ορκους του και διεκδικει το δαχτυλιδι. Και ο Γκυντερ ομως θελει το δαχτυλιδι για την παρτη του. Οι δυο τους μονομαχουν και κερδιζει ο Χαγκεν. Η Γκουντρουν εξομολογειται στην Μπρουνχιλντε την προδοσια και το φιλτρο της ληθης που χρησιμοποιηθηκε. Η Μπρουνχιλντε διαταζει να αναψουν μια πυρα για τον Ζιγκφριντ. Φοραει το δαχτυλιδι και καβαλωντας τον Γκρανε ορμαει στις φλογες. Οι κορες του Ρηνου θα παρουν το δαχτυλιδι απο τις σταχτες της, αφου καθαριστει απο την φωτια της πυρας και το νερο του Ρηνου. Ο Χαγκεν ορμαει να πιασει το δαχτυλιδι, αλλα οι κορες τον τραβουν στον βυθο του ποταμου. Το χρυσαφι του Ρηνου επιστρεφει στη θεση του, ενω οι φλογες στο βαθος του οριζοντα τυλιγουν την Βαλχαλα, οριοθετοντας το τελος των Θεων. 

 Η τετραλογια λοιπον τελειωνει με αυτον τον τροπο. Μετα απο στιγμες εντασης ακολουθει απαλη μουσικη που σηματοδοτει την καθαρση, το τελος - και μια νεα αρχη. Εδω διαφαινεται η ιδιοφυια του ανδρος που εδωσε το εργο αυτο στην ανθρωποτητα. Η μουσικη του ειναι σε πολλα σημεια επικων διαστασεων, συγκλονιζει - εχουν ηδη αναφερθει τα πιο συγκλονιστικα σημεια του δραματος, με το καλυτερο κατα τον γραφοντα, το πενθιμο εμβατηριο για τον Ζιγκφριντ. Που δεν ειναι καθ΄ολη την διαρκεια του πενθιμο, αλλα ενεχει και νοτες επικης αισιοδοξιας, δινοντας την εντυπωση της αναληψης του ηρωα. Αυτα τα επικα στοιχεια του Βαγκνερ ομως ειναι, που ενεπνευσαν μουσικοσυνθετες του 20ου αι., οπως τους Bernstein, Korngold, Rosza, Goldsmith, Williams, Silvestri, για να αναφερθουν λιγοι εξ αυτων, οι οποιοι εγραψαν ιστορια με τα μουσικα τους σκορ σε επικες ταινιες - blockbusters του Χολλυγουντ.

 Ο Βαγκνερ σαφως και επηρρεαστηκε απο τους βορειοευρωπαικους μυθους και στο κατω κατω δικαιωμα του ηταν, εφοσον ηθελε να γραψει οπερες βασισμενες στην γερμανικη και οχι στην ελληνικη μυθολογια. Μην ξεχναμε σε ποια εποχη εζησε. Σαφως και υπαρχουν αναφορες στο μεσαιωνικο Nibelungenlied, αλλα και πολλες διαφορες: Στο τελευταιο δεν εμφανιζονται οι Θεοι, αναφερεται ο βασιλιας των Ουννων ως Ετζελ, ο Χαγκεν δεν ειναι γιος του Αλμπεριχ, η Γκουντρουν ονομαζεται Κριμχιλντ και το εργο τελειωνει με την εκδικηση της που εφερε το τελος της δυναστειας των Βουργουνδιων - της οικογενειας της. Η τετραλογια αποστασιοποιειται σε αρκετα σημεια και κατα την γνωμη μας ξεχωριζει η μορφη της Βαλκυριας Μπρουνχιλντε, η οποια εμφανιζεται στις 3 τελευταιες οπερες. Ο Βαγκνερ εφτιαξε εναν δυνατο γυναικειο χαρακτηρα: Η Βαλκυρια δεν ειναι απλα μια πανεμορφη γυναικα. Εχει δυναμισμο, τολμαει να αψηφιζει τον πατερα των Θεων και να παρει το μερος των αδυνατων. Πιστευει στην αγαπη, αλλα οταν νιωσει την προδοσια, αντιδραει. Στο τελος ειναι προθυμη να παραδεχθει τα λαθη της και να δεχτει το αντιτιμο των πραξεων της. Παρα τα λαθη της (π. χ. δεν δινει πισω το δαχτυλιδι στην αδελφη της Βαλτραουτε) ειναι ισως ο καλυτερος χαρακτηρας της τετραλογιας και ξεχωριζει απο τους υπολοιπους: Ο πατερας των Θεων Βοταν ειναι εγωιστης και ισχυρογνωμων. Εχει μπλεξει τον εαυτο του σε μια περιπλοκη κατασταση κλεινοντας συμφωνιες που δεν μπορει να κρατησει. Θελει το δαχτυλιδι για τον εαυτο του και μονο οταν βλεπει οτι η κατασταση φτανει στο απροχωρητο υποχωρει. Η καταστροφη του δορατος του λειτουργει και σαν λυτρωση για αυτον και ετσι υποκυπτει στο πεπρωμενο του. Ο Ζιγκφριντ ειναι ενας χαρακτηρας που συνδυαζει αγαθοσυνη και αγνοτητα (μεγαλωνοντας μεσα στο δασος με τα ζωα, πεφτοντας θυμα των μηχανορραφιων του Χαγκεν) με θρασος, ειρωνεια και αλαζονεια (π. χ. κοροιδευει τον Μιμε που τον μεγαλωσε, σαρκαζει τον Φαφνερ και αποδοκιμαζει τις κορες του Ρηνου, οταν εκεινες του ζητουν να τους παραδοσει το δαχτυλιδι). Οι χαρακτηρες της τετραλογιας δεν ειναι μονοδιαστατοι, εχουν πολλες πλευρες. Μην λησμονουμε, οτι οι κορες του Ρηνου προσεβαλαν τον Αλμπεριχ, εναν καταφρονεμενο νανο που ηθελε απλως γυναικεια συντροφια και αγαπη. Ολα δηλαδη αρχισαν λογω μιας ... χυλοπιτας! Θα ηταν αραγε διαφορετικη η πορεια της ιστοριας, εαν καποια απο τις κορες υπεκυπτε στην αγαπη του Αλμπεριχ; Θα ειχε αυτος μετα βλεψεις κυριαρχικες;

 Φτανοντας στο τελος του μακροσκελους αυτου κειμενου, ευελπιστει ο γραφων οτι οι αναγνωστες θα κατανοησουν την ευφυια του Βαγκνερ και θα αντιληφθουν το μεγεθος της ασελγιας που παιχτηκε εις βαρος του εργου του, αρχης γενομενης απο τους Ναζι.

......................................................

 * Σημειωση: Ο γραφων εχει παρακολουθησει τηλεοπτικες αναμεταδοσεις της 1ης και της 3ης οπερας της τετραλογιας απο το Φεστιβαλ του Bayreuth της προπερσινης χρονιας, ενω προσφατα ακουσε ολοκληρη την τετραλογια σε ηχογραφημενη αποδοση απο την Badische Staatskapelle των ετων 1994/ 1995. Περισυ δε διαβασε την μεταφορα της τετραλογιας σε κομικ απο τον P. Craig Russel που αναφερεται ηδη στο κειμενο (εικ. 2).

Politics are (and should be) a Job for Professionals, STUPID!

Η εδω και μηνες πολιτική κατάσταση, κυριως στην Ελλαδα, μας βαζει σε σκεψεις σε πολλα. Κυριως δε ως προς την επιλογη πολιτικων και πολιτευματος. Να ξεκαθαριστει πρωτα και κυρια προς αποφυγη παρεξηγησεων, οτι ο γραφων παντοτε ηταν υπέρ της δημοκρατίας. Δυστυχως ειναι φανερο οτι πολιτικη πρεπει να γινεται απο επαγγελματίες και οχι απο ερασιτεχνες. Δυστυχως αυτο το τελευταιο συμβαινει στην Ελλαδα - και οχι μονο σε αυτη βεβαια, οπως απεδειξαν ειδικα τα προσφατα γεγονοτα περι του μεταναστευτικου ή προσφυγικου ζητηματος. Μπορει οι πολιτικοι της Ε.Ε. να ειναι παιδια κομματικων σωληνων, αλλα μεχρις εκει. Η Ανγκελα Μερκελ ειναι χημικος, ο Αλεξης Τσιπρας εχει βγαλει το Πολυτεχνειο, ο Ντειβιντ Καμερον σπουδασε στην Οξφορδη. Εχουν καποιες γνωσεις και διπλωματικες δεξιοτητες, εχουν συμβουλους. Στο μεταναστευτικο ομως εφαγαν ολοι τα μουτρα τους και την πληρωνουν αλλοι, ως συνηθως. Ειδικα στην Ελλαδα δημιουργειται η εντυπωση, πως το μυθιστορημα του Lampedousa, Il Gatopardo εχει λαβει σαρκα και οστα: Η νεα ταξη, γεματη θρασος και αλαζονεια, εχει παρει τα ηνια απο την παλια αριστοκρατια. Αλλα δεν εχει το know-how και χωρις τα καταλληλα εφοδια δεν προκειται να καταφερει τιποτε!

 Επομενως πρεπει και εμεις οι υπολοιποι που ψηφιζουμε να το παρουμε χαμπαρι, οτι εφοσον υπαρχει η απαιτηση να αλλαξουν οι κοινωνικές δομές, θα πρεπει να αλλαξουν και τα πολιτευματα και οι πολιτικοι. "Εκαστος στο ειδος του", που λεει και η διαφημιση. Και επειδη δεν θα εμπιστευομασταν μια ιατρικη διαγνωση απο εναν που δεν ειναι γιατρος, γιατι θα πρεπει να κανουμε το ιδιο και στην πολιτικη; Αν το παρουμε απο ιστορικης αποψεως και με ψυχραιμια, θα δουμε οτι αυτη η γνωμη (που αναλυθηκε εν μερει και στο κειμενο της 08.06.2008) ειναι ορθη. Ο σκοπος των βασιλικων οικογενειων και των αριστοκρατικων ταξεων (απο τους αριστοκρατες της αρχαιοτητας και τους φεουδαρχες του μεσαιωνα μεχρι και τους ευγενεις των αυλων του 19ου αιωνα) ηταν αλλωστε αυτος. Οι γονοι τους εκπαιδευονταν απο μικρη ηλικια ωστε να εχουν τα εφοδια για να κυβερνησουν. Αρεσει δεν αρεσει, οι τωρινες και ειδικα οι μελλοντικες κοινωνιες θα χρειαστουν επαγγελματιες με τα καταλληλα εφοδια (βλ. κειμενο της 24.05.2013) προκειμενου να συντηρηθουν και να ευδοκιμησουν. Ειδαλλως θα καταρρευσουν. Ισως και για αυτους τους λογους να υπαρχουν μερικοι που αναπολούν τοσο το παρελθον.

 Για αλλη μια φορα ο γραφων επιθυμει να ξεκαθαρισει την κατασταση: Οι παραπανω σκεψεις εκφραζονται λογω απελπισιας για την αποτυχια των εως τωρα πολιτικων ατομων και των πραξεων τους. Ειναι ολοι τους ασχετοι και επικινδυνοι ερασιτεχνες. Οι χωρες δεν χρειαζονται τετοιους ερασιτεχνες σε νευραλγικα ποστα. Ας θυμηθουμε ολοι την περιπτωση του ανορθογραφου συμβουλου Καρανικα και τα παιχνιδια μεταξυ Καμμενου και Μουζαλα, την ωρα που λαοι ολοκληροι υποφερουν. Αυτα ειναι πραγματα που συνεβησαν τις τελευταιες μερες μαλιστα. Για αυτο θα πρεπει να επαναληφθει για πολλοστη φορα: Η πολιτικη ειναι δουλεια, οχι αγγαρεια, ουτε πλακα. Και ως τετοια πρεπει να λαμβανεται στα σοβαρα υποψιν και να ασκειται απο επαγγελματιες που την γνωριζουν αριστα, οχι απο ερασιτεχνες, παιδια κομματικων σωληνων, που ανελθηκαν στην εξουσια επειδη κολλαγαν αφισες, κραταγαν πανο σε διαδηλωσεις και ειχαν βυσματα.

     

Samstag, 5. März 2016

ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΦΡΑΓΚΟΛΕΒΑΝΤΙΝΙΚΑ) ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΡΟΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ: ΜΙΑ ΠΡΩΙΜΗ ΜΟΡΦΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ;

Εχοντας στο παρελθόν σχολιασει τα περι της Δ΄ Σταυροφοριας και τον αντικτυπο αυτης στην δημιουργια των εν Ελλαδι Φραγκικων φεουδων που σηματοδοτησαν την εποχη που ειναι ευρεως γνωστη ως "Φραγκοκρατια" ή "Λατινοκρατια", θεωρουμε σκοπιμο να ασχοληθουμε στο παρον κειμενο με τις τρεις πρωτες Σταυροφοριες και ειδκοτερα με το ιδιαιτερο αποτελεσμα που αυτες επεφεραν: Την δημιουργια των εν τη Συροπαλαιστινη βασιλειων (βλ. εικ. 1-2 εντ.). Επειδη δεν προκειται για εκτενη ιστορικη μελετη και αναλυση των Σταυροφοριων, δεν θα αναφερθουμε εκτενως σε ζητηματα οπως οι αιτιες και οι αφορμες που οδηγησαν στις τρεις πρωτες Σταυροφοριες, ουτε σε σημαντικα χρονολογικα γεγονοτα και προσωπα. Πολυ περισσοτερο μας ενδιαφερει να κατανοησουμε την δομη τους και τον σκοπο που επιτελουσαν, οπως και το πως και γιατι κατερρευσαν.


 Γνωριζουμε οτι ως αφορμη για τις τουλαχιστον δυο πρωτες Σταυροφοριες προβαλλεται η πεποιθηση οτι οι "Αγιοι Τοποι", οι περιοχες που εζησε και εδρασε ο Χριστος και οι Αποστολοι του, ευρισκονταν ηδη απο τον 6ο αι. υπο τον αραβικο ελεγχο. Και ναι μεν η προελαση των Αραβων ειχε ανακοπει προς ΒΔ λογω Βυζαντιου και Δ ως την Ισπανια λογω Καρλομαγνου, επομενως η κεντρικη και δυτικη Ευρωπη δεν ευρισκοταν σε κινδυνο. Τα Ιεροσολυμα ομως ησαν ιερος τοπος για την Χριστιανικη Δυση, που πιστευε οτι επρεπε εκεινη να ελεγχει την περιοχη. Δεν αποκλειονται βεβαια διαφορες σκοπιμοτητες, οπως προσβαση στην Μεσογειο, ελεγχος λιμανιων και εμποριου/ αγαθων (απο ορυκτο πλουτο και κειμηλια, ως γεωργικα προιοντα) και - γιατι οχι; - εξασθενιση της αραβικης ισχυος και ισως και της βυζαντινης επιρροης. Παρολο το καλα οργανωμενο σχεδιο των δυο πρωτων Σταυροφοριων και των επιτυχιων τους, δεν παυει να μας προβληματιζει το γεγονος, οτι οι περισσοτεροι συμμετεχοντες σε αυτες προερχονταν απο ευκαταστατους ευγενεις με μακρινες ομως συγγενειες με τους κυριαρχους βασιλικους οικους της Ευρωπης. Μονο στην Γ΄ Σταυροφορια και για λογους πρεστιζ περισσοτερο (η Ιερουσαλημ ειχε πεσει στα χερια του Σαλαντιν - βλ. εικ. 2 εντ.) συμμετειχαν πρωτοκλασσατα στελεχη, οπως οι βασιλεις Αγγλιας και Γαλλιας.

 Παρα ταυτα, η επιτυχης εξελιξη της Α΄και της Β΄Σταυροφοριας ειχαν ως αποτελεσμα την δημιουργια των "Outremer" (βλ. εικ. 1 εντ.): Η κομητεια της Εδεσσας (1098-1149), την Αρχη της Αντιοχειας (1098-1268), η κομητεια της Τριπολεως (1104-1289), το αρμενιακο βασιλειο της Κιλικιας. Το σημαντικοτερο ομως εκ των φραγκολεβαντινικων βασιλειων ηταν το βασιλειο της Ιερουσαλημ (1099-1291), στο οποιο ησαν διαφορα φεουδα υποτελη: Η Αρχη της Γαλιλαιας,  η κομητεια Τζαφφας και Ασκελωνας, το δουκατο της Υπεριορδανιας, το δουκατο της Σιδωνης. Απο οτι φαινεται, η δομη ολων αυτων βασιζοταν στο ηδη γνωστο φεουδαρχικο μοντελο που εφαρμοζοταν ηδη στην Ευρωπη. Οι βασιλεις της Ιερουσαλημ λ.χ. - ευγενεις ιπποτες που πολιορκησαν και κατεκτησαν τα εν λογω εδαφη - πλαισιωνονταν απο μια αυλη αποτελουμενη απο συμβουλους, επισης αριστοκρατες, ιερωμενους κ.α. Ολοι αυτοι ειχαν μοιρασει τα εδαφη μεταξυ τους. Για τον απλο λαο - Συριους, Αραβες, Εβραιους - δεν πρεπει να ειχαν αλλαξει πολλα. Απλα ειχαν αποκτησει νεους αφεντες, για τους οποιους πλεον δουλευαν και πληρωναν φορους.

 Τα βασιλεια αυτα  (τα περισσοτερα) αντεξαν ως και την Ε΄ Σταυροφορια περιπου. Οι αιτιες της παρακμης τους ειναι κατ΄εμας ποικιλες: (1) Η αποσταση απο τα φεουδα της Δυσης και οι οχι πολυ καλες σχεσεις με τα εκει εδραιωμενα βασιλεια. Πιθανον οι βασιλεις της Ευρωπης να μην εβλεπαν τους αδελφους τους Φραγκολεβαντινους ως ισους. Αλλωστε, οπως γραψαμε, οι τελευταιοι προερχονταν απο υποδεεστερες ταξεις φεουδαρχων. Επισης και οι διαφοροι Παπες φροντιζαν να βγαζουν τα χερια τους απο την φωτια, οποτε δεν τους συνεφερε και να αποστασιοποιουνται απο τους Σταυροφορους, (2) Η απομονωση τους σε μια περιοχη (Συροπαλαιστινη) με διαφορετικο κλιμα απο οτι της κεντρικης Ευρωπης, με διαφορετικα ηθη και εθιμα, στην οποια ησαν περικυκλωμενοι απο εχθρους (Αραβες, και λιγοτερο Βυζαντινους, οι οποιοι επισης δεν ειχαν την καλυτερη των αποψεων για τους Σταυροφορους). Τους οποιους επιχειρησαν να απομακρυνουν περισσοτερο δια της βιας, παρα να τους προσεγγισουν δια της διπλωματικης οδου. Το ντοπιο στοιχειο δεν φαινεται να επαιζε σημαντικο ρολο και δεν εχουμε καν υποψην μας, εαν Συριοι, Ελληνες, Αραβες ή Εβραιοι συμμετειχαν στα συμβουλια και αλλες εκδηλωσεις της αυλης του βασιλειου της Ιερουσαλημ λ.χ. Οι ιδιοι οι Σταυροφοροι πηγαν στις χωρες αυτες ως κατακτητες και εμειναν ως τετοιοι στην συνειδηση του κοσμου. Δεν εκαναν καμια προσπαθεια να αγκαλιασουν το ντοπιο στοιχειο. Σε αυτο το σημειο εκαναν βεβαια - συμφωνα με τα τωρινα στανταρς - ενα faux pas. Οι αρχαιοι Ρωμαιοι με την Romanisierungspolitik τους στις κατακτημενες επαρχιες και οι αρχαιοι Ελληνες με την δικη τους Akkulturation-Assimilation που εφαρμοσαν κατα τον Β΄ Αποικισμο (8.-6. αι. π. Χ.) τα ειχαν καταφερει πολυ καλυτερα. Αυτα ισχυουν στην περιπτωση που πιστοποιηθει οτι οι Σταυροφοριες αποτελουν μια πρωιμη μορφη Αποικισμου της Συροπαλαιστινης απο την Ευρωπη. 

 Κατ΄εμας υπαρχουν ενδειξεις για αυτο, μιας και οι Σταυροφοροι στα βασιλεια που ιδρυσαν μετεφεραν ηθη και εθιμα της φεουδαρχικης Ευρωπης (π.χ. χορους, εδεσματα και ποτα, οπλισμο, ενδυμασιες), ιδρυσαν καστρα και εκκλησιες, εφαρμοσαν τεχνες και τεχνικες της ευρωπαικης Δυσης (υφαντικη, κοσμηματοτεχνια, υαλουργια, διακοσμητικες τεχνες). Αλλα επειδη ειτε δεν ενδιαφερονταν, ειτε λογω του ρευματος της εποχης τους (ο Διαφωτισμος θα αργουσε να ερθει), φερθηκαν σαν κατακτητες που πηγαν με το ετσι θελω, αγνοωντας την ανθρωπογεωγραφια της περιοχης και καταδικασμενοι κατ΄αυτον τον τροπο να αναλισκονται σε αιματηρους και χρονοβορους πολεμους με τους Αραβες, οι οποιοι και τους εξουθενωσαν. 

 Θεωρουμε δε οτι, εαν τα φραγκολεβαντινικα βασιλεια κρατουσαν για αιωνες, σημερα θα μιλουσαμε για ευρωπαικα κρατη (ή κρατος) στη Συροπαλαιστινη, με δομες παρομοιες εκεινων της Ευρωπης (π.χ. στην αρχιτεκτονικη, στην κυριαρχη θρησκεια, στην γλωσσα). Αυτο βεβαια αποτελει απλως εικασια και αναγεται στην σφαιρα του ειδους της λεγομενης "εναλλακτικης ιστοριας" (alternative history). Αλλα ειναι μια πολυ ενδιαφερουσα εικασια - στην τελικη αυτη η εικασια ειναι που μας ωθησε να γραψουμε το παρον κειμενο!