Πριν απο πολυ καιρο ετυχε να δω μια αμερικανικη ταινια του 2006 με τον τιτλο "The last Time". Στην ταινια αυτη, ο Michael Keaton υποδυεται τον στυγνο και επιτυχημενο μανατζερ μιας εταιρειας πωλησεων, ο οποιος αναλαμβανει να μυησει τον πρωταρη Brendan Fraser στα μυστικα της δουλειας. Ο νεοφερμενος κανει διαρκως λαθη, αποτυγχανει να φερει εις περας τις υποθεσεις που του αναθετουν, με αποτελεσμα να δυσανασχετουν τα μεγαλα αφεντικα της εταιρειας. Παραλληλα ο επιτηρητης του, ο Κητον δηλαδη, αναπτυσσει ερωτικη σχεση με την μνηστη του Φρεηζερ, παραμελωντας τα καθηκοντα του στην εταιρεια. Οι πωλησεις μειωνονται, οι μετοχες πεφτουν και τελικα η εταιρεια αγοραζεται απο μια μεγαλυτερη, ισχυροτερη πολυεθνικη, η οποια αρχιζει τις απολυσεις. Στο τελος της ταινιας αποκαλυπτεται οτι ολα αυτα ηταν μερος ενος μεγαλεπηβολου σχεδιου: Το αφεντικο της μεγαλης πολυεθνικης ειχε προσλαβει τον Φρεηζερ και την φερομενη ως μνηστη του, ωστε να κανουν ζημια στην εταιρεια για να μπορεσει ο μεγαλοκαρχαριας να την αγορασει. Το μεγαλο αφεντικο μαλιστα, αναφερει στην ταινια την μεθοδο, βαση της οποιας κινηθηκε: Μεσω του Φρεηζερ και της ομαδας του, εβγαλε εκτος μαχης τους μανατζερς της μικρης εταιρειας οπως ηταν ο Κητον. Χωρις την εμπειρια και την τεχνογνωσια των ανωτερων στελεχων της ιεραρχιας της, η μικρη εταιρεια ηταν το ευκολο θυμα για τον μεγαλοκαρχαρια. Αναφερει μαλιστα το παραδειγμα με τους ελεφαντες: Σε ορισμενες αφρικανικες χωρες, οπου οι ελεφαντες ηταν υπερτερουσαν πληθυσμιακα εναντι των υπολοιπων ειδων και προεβαιναν σε καταστροφες, καποιοι σκεφτηκαν να εξοντωσουν ολοκληρες αγελες. Το αποτελεσμα ηταν να σκοτωσουν και ολα τα κυριαρχα αρσενικα. Αυτο οδηγησε στο εξης φαινομενο: Τα εναπομειναντα νεαρα αρσενικα, απειρα οπως ηταν, δεν ηξεραν πως να καθοδηγησουν την υπολοιπη αγελη. Δεν ειχαν μαθει τα μονοπατια που θα τους εβγαζαν στην ευφορη σαβανα και στα ποταμια. Ετσι ομως, οι πληθυσμοι των ελεφαντων συρρικνωθηκαν δραματικα.
Το παραδειγμα αυτο που αναφερθηκε στην ταινια, με εβαλε σε σκεψεις. Το ειχα διαβασει λιγο παλιοτερα σε αρθρο εφημεριδας. Το κοινο σημειο και στις δυο αναφορες ειναι, οτι οι γηραιοτεροι και εμπειροτεροι σε εναν κλαδο, πρεπει πρωτα να μεταλαμπαδευσουν τα φωτα τους στις νεοτερες γενιες, πριν αποσυρθουν. Αυτο ισχυει για ολους τους κλαδους, απο μανατζερς μεχρι δασκαλους. Δυστυχως τα πραγματα δεν εχουν παντα οπως θα επρεπε. Η μεταλαμπαδευση εμπειριων και γνωσεων εχει να κανει και με την μεθοδολογια. Θυμαμαι ακομα σε καποιο σεμιναριο καποιον καθηγητη να σκιζεται και να μας λεει διαρκως "we need a methodology". Ατυχως ομως, δεν μας εξηγησε ποτε τι ειδους μεθοδολογια προτεινει, διοτι και καθε θεμα χρειαζετε διαφορετικη μεθοδολογια. Ηδη απο το σχολειο γινεται αυτο προφανες. Ολοι μας λεγαν τοτε να διαβαζουμε κτλ., αλλα ουτε ενας δασκαλος μας δεν μας υπεδειξε ΠΩΣ να διαβαζουμε σωστα. Τετοιες εποχες δινουν καποια παιδια Πανελλαδικες και δεν ξερει κανεις τι ειδους διαβασμα κανανε, ποιοι παπαγαλισανε, ποιοι πηγαν φροντιστηρια κτλ...
Ουτε στο πανεπιστημιο ομως μας υπεδειξε κανενας καποια μεθοδο διαβασματος. Αυτα ολα ηρθαν απο μονας τους, με τον καιρο. Σιγα σιγα, μεσα απο την δικη μας προσπαθεια, καταλαβαμε οτι πρεπει να οργανωσουμε το προγραμμα και την υλη μας κατα εναν συγκεκριμενο τροπο. Ομως τα προβληματ δεν τελειωνουν εκει. Θυμαμαι καποιον καθηγητη αρχαιολογιας, ο οποιος εκανε παντα στα πρωτα εξαμηνα την ιδια καζουρα: Σε παιδια που ειχαν δει αγγεια ολοκληρα μονο σε φωτογραφιες και σε μουσεια, εβαζε απλα, αδιακοσμητα οστρακα και τους ζητουσε να τα χρονολογησουν... Εξυπακουεται οτι πρεπει καποιος να εχει πολυ μεγαλα κομπλεξ για να κανει κατι τετοιο σε πρωτοετεις...
Υπαρχουν ακομη και καποιοι αρχηγοι αγελης, οι οποιοι δεν ειναι προθυμοι να μεταλαμπαδευσουν τις γνωσεις τους. Ενα ακομη παραδειγμα απο τον χωρο της αρχαιολογιας αφορα συνταξιουχο πλεον εφορο, ο οποιος οχι μονο δεν εχει δημοσιευσει τις προ σαρακονταετιας διενεργουμενες ανασκαφες του, αλλα αρνειται να δωσει και περαιτερω πληροφοριες για αυτες! Οχι απλα να δωσει ημερολογια και υλικο, αλλα απλες πληροφοριες! Ο ανθρωπος αυτος εχει μπλοκαρει με αυτον τον τροπο και τον ιδιο τον εαυτο του και φυσικα ολους τους υπολοιπους που θα ηθελαν να εχουν προσβαση στο εργο του - το οποιο πιθανοτατα να επεφερε τα μεγιστα εαν δημοσιευοταν, διοτι ετσι θα μπορουσε να προστεθει ενα σημαντικο κομματι προς κατανοηση της ανθρωπινης παρουσιας και δρασης σε συγκεκριμενες περιοχες, οι οποιες παραμενουν ανεξερευνητες και δυσερμηνευτες - αλλα δεν μπρουν να εχουν, εξαιτιας της στενοκεφαλιας και υπεροψιας του... Αλλα παραδειγματα αποτελουν ολοι αυτοι - καθηγητες παν/μιων, ακαδημαικοι, διευθυντες ανασκαφων και μουσειων, εφοροι αρχαιοτητων - οι οποιοι σου απαγορευουν την προσβαση σε αποθηκες, αρχαιολογικους χωρους κ.α. ομορφα μερη, φοβουμενοι μην τους μολυνεις! Μα ρε παιδια, αμα δεν μπει ο αλλος μες το σκαμμα, αμα δεν πιασει το αγγειο/ το αγαλματιδιο κτλ. να το εξετασει, πως θα μαθει; Πως θα αποκτησει την εμπειρια; Πως θα μπορεσει στο μελλον να μεταλαμπαδευσει την εμπειρια αυτη στις επομενες γενιες; Οπως ο κομμωτης θα κουρεψει κεφαλια, οπως ο γιατρος που θα εξετασει και χειρουργησει ασθενεις, ετσι και ο αρχαιολογος πρεπει να μαθει απο το αντικειμενο. Κοιτωντας μονο εικονες απο βιβλια, δεν βγαζεις πολλα. Ολοι αυτοι δηλαδη που εχουν παρει ως θεματα διατριβων ομαδες κεραμεικης, με ποια κριτηρια τα πηραν; Δεν εμαθαν να σχεδιαζουν, να φωτογραφιζουν, να αναγνωριζουν την κεραμεικη τους πριν κανουν διατριβη; Εχω προσωπικα γνωρισει καμποσους που δεν ειχαν αυτην την εμπειρια, αλλα την απεκτησαν κατα την διαρκεια της εκπονησης της εργασιας τους. Γιατι οχι νωριτερα και γιατι οχι και για περισσοτερους;
Αγαπητοι μου αρχηγοι,
αμα δεν θελετε, μην μας εμπιστευεστε. Αλλα διδαξτε μας τουλαχιστον. Μην μας διδασκετε ηθος, πολλοι απο εσας που εχετε πτυχια και εδρες, δεν διαθετετε, το γνωριζουμε. Αλλα δωστε μας την εμπειρια σας στην μεθοδολογια. Δειξτε μας, πως λειτουργει το ενα και το αλλο. Ειδαλλως θα χαθειτε και οι επομενες γενιες δεν θα ξερουν τι τους γινεται. Και αμα εχουμε ελλειψεις στην επιστημη, σε γνωστικα και τεχνικα ζητηματα, θα εχουμε και προβληματα. Διοτι μπορει κατ' αυτον τον τροπο να ξεκινησει η αντιστροφη μετρηση απο κει που δεν το περιμενουμε....
