Μολονοτι ακολουθουμε αρκετες επιστημονικες σελιδες στα social media, καποια νεα μας φτασαν σχετικα καθυστερημενα. Εντος Σαββατοκυριακου π.χ. μαθαμε μεσω μιας αναρτησης για την απωλεια του διακεκριμενου Τσεχου αρχαιολογου Jan Bouzek. Ο καθηγητης στο πανεπιστημιο του Καρολου στην Πραγα (το αρχαιοτερο πανεπιστημιο της Ευρωπης) απεβιωσε στις 3 Νοεμβριου σε ηλικια 85 ετων. Τα αιτια του θανατου του δεν μας ειναι γνωστα. Το εργο του ομως ειναι και τυγχανει διεθνους αναγνωρισης, οπως αποδεικνυουν οι τεσσερεις τιμητικοι τομοι (Festschriften) που κυκλοφορησαν τα τελευταια χρονια - ενας με επιμελεια πρωην μαθητων του, ενας με επιμελεια εξισου καταξιωμενων συναδελφων του απο την Ελλαδα και δυο ακομα με διεθνεις συμμετοχές.
O Jan Bouzek ειναι ο ανθρωπος που με τις δημοσιευσεις του εβαλε το παν/μιο του Καρολου στον χαρτη της διεθνους αρχαιολογικης κοινοτητας και μαλιστα σε δυσκολες εποχες, οταν η Τσεχια λεγοταν Τσεχοσλοβακια και βρισκοταν πισω απο το Σιδηρουν Παραπετασμα, προσεδεμενη στο αρμα της τοτε ΕΣΣΔ. Τοτε ειναι που εκδωθηκαν κορυφαιες του μονογραφιες, οι οποιες λογω του Ψυχρου Πολεμου δεν ετυχαν της υποδοχης που τους αξιζε: Αναφερομαστε φυσικα στο βιβλιο του για την γεωμετρικη εποχη (Homerisches Griechenland), το οποιο εξεδωθει το 1969 στην γερμανικη γλωσσα. Την ιδια χρονια συμπτωματικα, εκδωθηκε το βιβλιο του B. Schweitzer, Die geometrische Kunst Griechenlands. Και λιγα χρονια αργοτερα ηλθαν οι αγγλογλωσσες μονογραφιες των Coldstream και Snodgrass.
Οι δυο επομενες μονογραφιες του Bouzek τα πηγαν πολυ καλυτερα, μιας και εξεδωθησαν λιγες δεκαετιες αργοτερα (οταν το Σιδηρουν Παραπετασμα αρχισε να παραπαιει και το ψυχροπολεμικο κλιμα να θερμαινεται), γραφτηκαν στην αγγλικη (και δημοσιευτηκαν απο κορυφαιο, εξειδικευμενο σε τετοια ζητηματα εκδοτικο οικο) και πραγματευονταν συνθετα θεματα, οπως ειναι οι πολιτιστικες σχεσεις και επαφες μεταξυ Αιγαιου, Ανατολιας και Ευρωπης κατα την 2η, αλλα και κατα την 1η χιλιετια π. Χ. Αυτες οι δυο μονογραφιες καθιερωσαν τον Bouzek στην διεθνη επιστημονικη κοινοτητα - και στην συνειδηση του γραφοντος αυτες τις σειρες ως ακαδημαικου με πλουσια ενδιαφεροντα και ευρος γνωσεων. Πραγματι, ο Τσεχος αρχαιολογος απεδειχθει βαθυς γνωστης οχι μονο της Αιγαιακης και Βαλκανικης , αλλα και της Ευρωπαικης Προ- και Πρωτοιστοριας. Διεξηγαγε ερευνες, οχι μονο στην Τσεχοσλοβακια, αλλα και στην Θρακη, την Μακεδονια, ακομα δε και στην Κευλανη (Σρι Λανκα)! Ασχοληθηκε επισης με ρωμαικα πορτραιτα, ετρουσκικες αρχαιοτητες, μακεδονικα χαλκινα αντικειμενα, ερυθρομορφη κεραμεικη απο την Μαυρη Θαλασσα. Ανεσκαψε στον Πιστιρο, στην Κυμη, στην Σαμοθρακη, στην Βυρητο μεταξυ αλλων. Εξεδωσε το επιστημονικο περιοδικο "Ειρήνη". Διαμορφωσε την αρχαιολογικη συλλογη του παν/μιου του, η οποια σημερα στεγαζεται στο κεντρο της Πραγας και περιλαμβανει αρχαιοτητες απο την Αιγυπτο, την Ελλαδα, την Ρωμη, τις χωρες της Απω Ανατολης (Κινα, Ιαπωνια). Το magnum opus του κυκλοφορησε πριν απο δυο χρονια και ενω απο τον τιτλο (Studies of Homeric Greece) φαινεται να ομοιαζει με την πρωτη του μονογραφια του 1969, ειναι εντουτοις μια περιληψη/ συνοψη επιστημονικων πορισματων της αρχαιολογιας στον ελληνικο χωρο απο το τελος της Εποχης του Χαλκου μεχρι και την Πρωιμη Εποχη του Σιδηρου, στα προτυπα των δυο υστεροτερων, αγγλογλωσσων μονογραφιων του. Ειναι φυσικο επακολουθο επομενως, οταν σκεφτομαστε για αρχαιολογια στην Τσεχια, για κλασσικες και ιστορικες σπουδες στην Πραγα, να ταυτιζουμε την αρχαιολογικη επιστημη στην χωρα και την πολη αυτη με την μορφη του Jan Bouzek. Ο ανθρωπος αυτος εκπροσωπησε την χωρα και την γενια του στο γνωστικο αντικειμενο της αρχαιολογικης επιστημης και μαλιστα σε δυσκολες εποχες. Αφησε ομως την σφραγιδα του και μια βαρια κληρονομια. Ο νεος αρχαιολογος στο παν/μιο της Πραγας Peter Pavuk με ηδη σημαντικη διεθνη καριερα στεκει ως αξιος διαδοχος του.
Αυτα τα λιγα λογια απο καποιον που δεν ετυχε ποτε να γνωρισει τον καθηγητη Jan Bouzek απο κοντα. Τον ξερει μονο μεσω της βιβλιογραφιας του.
Αιωνια σου η μνημη Δασκαλε!
