The Korda Bros ΚΑΙ Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ.

Μια φορα κι εναν καιρο που λετε, ζουσαν στην Ουγγαρια των αρχων του 20ου αιωνα τρια αδελφια: Ο μεγαλυτερος ονομαζοταν Alexander και ηταν παραγωγος ταινιων. Ο μεσαιος λεγοταν Zoltan και ηταν σκηνοθετης. Ο μικροτερος, ο Vincent ηταν art director, κατι που μεσες ακρες αποδιδεται ως "καλλιτεχνικος διευθυντης". Οι τρεις γιοι της οικογενειας Korda, ουγγροεβραιικης καταγωγης, αφου ξεκινησαν την καριερα τους με παραγωγες του βωβου κινηματογραφου στη Γερμανια, μεταναστευσαν την δεκαετια του ΄30, στις απαρχες του ομιλουντος κινηματογραφου, στην Αγγλια. Ο μεγαλος αδελφος δημιουργησε την εταιρεια παραγωγης ταινιων, ο μεσαιος σκηνοθετουσε, ο μικροτερος ειχε την ευθυνη για το καλλιτεχνικο αποτελεσμα. Οι τρεις αδελφοι εγιναν πευτχημενοι στον χωρο του θεαματος. Στις αρχες της δεκαετιας του ΄40, η εταιρεια παραγωγης των ταινιων Κορντα μετακομιζει στο Χολλυγουντ. Μαζι τους παιρνουν και τον συμπατριωτη τους και συνεργατη Miklos Rosza, τον μουσικοσυνθετη του οποιου οι επικες επιτυχιες θα συνεχισουν και τις επομενες δεκαετιες. Η ακμη των στουντιο Κορντα αντιθετως, θα φθινει μετα το τελος του Β΄ΠΠ. Η βασικη αιτια για αυτο ειναι, κατ εμας, η στυλιζαρισμενη και απαρχαιωμενη για την εποχη εκεινη θεματικη των ταινιων τους.

Καλος Ινδος ειναι αυτος που παιρνει το μερος των Αγγλων αποικιοκρατων...

 Θελεις απο ευγνωμοσυνη προς την χωρα που τους φιλοξενησε, θελεις απο ιστορικο/πολιτικο ενδιαφερον, οι αφοι Κορντα εκαναν ταινιες σχετικα με την βικτωριανη εποχη. Και ειδικα για την αποικιοκρατια εκεινων των χρονων. Οι ασπρομαυρες ταινιες τους ενεχουν μια ρομαντικη, νοσταλγικη διαθεση για τις μακρινες, εξωτικες αποκιες των Βρετανων [: τουλαχιστον οι τρεις τελευταιες του 19ου και οι τρεις πρωτες δεκαετιες του 20ου αιωνα ησαν πολυ ενδιαφερουσες και γονιμες, ειδικα για τους Βρετανους αριστοκρατικης καταγωγης: Μπορουσαν να σπουδασουν σε Οξφορδη και Καιμπριτζ, να υπηρετησουν σε Ινδια, Ανατολικη η' Νοτιο Αφρικη, να εργαστουν εκει η' στην Αιγυπτο και την Μεσοποταμια ως δημοσιοι υπαλληλοι της αυτοκρατοριας. Στον δε ελευθερο χρονο τους ασχολουνταν με το κυνηγι αγριων ζωων, τις εξερευνησεις, τις μεταφρασεις αρχαιων γλωσσων και τις ανακαλυψεις αρχαιων πολιτισμων, τα μνημεια των οποιων μπορουσαν να στειλουν στο Βρετανικο Μουσειο - ωραιες εποχες!]. Οι ιστορικοι κινηματογραφου αναφερονται συνηθως στην "Empire Trilogy" των αφων Κορντα, η οποια περιλαμβανει τις ταινιες Sanders of the River (1936) που εξελισσεται στην Δυτικη Αφρικη, The Drum (1938) σχετικη με μια εξεγερση στην Ινδια και The Four Feathers (1939) που εχει να κανει με την επανασταση στο Σουδαν την εποχη του στρατηγου Γκορντον. Επειδη αρκετες απο τις ταινιες των στουντιο Κορντα εχουν ως τοπο δραση τους την Ινδια, θεωρει ο γραφων οτι θα πρεπει να μιλαμε και για μια "Ινδικη Τριλογια". Αυτη περιλαμβανει τις ταινιες Elephant Boy (1937), The Drum (1938) και Jungle Book (1942).

Τυπικος βρετανος αξιωματικος της βικτωριανης εποχης κατα τα προτυπα του Χολλυγουντ

 Σε ολες τις προαναφερομενες ταινιες υπαρχουν κλισε και στερεοτυπα, τα οποια ακομα και ο πλεον ανιδεος μπορει με περισση ευκολια να ξεχωρισει: Οι λευκοι αποικιοκρατες ειναι συνηθως βρετανοι αριστοκρατες και αξιωματικοι του βρετανικου στρατου. Οι ανδρες ειναι εμφανισιμοι, τζεντλεμεν, ικανοτατοι στην στρατιγικη και την διπλωματια, γεννημενοι αρχηγοι (εικ. 2). Πολυ καλοι κυνηγοι επισης, αφου σε τετοιου ειδους ταινιες δεν εκλιπουν και οι σκηνες οπου, ο πρωταγωνιστης, με την κλασικη τροπικη κασκα και το τουφεκι ανα χειρας, δεν θα διστασει να πυροβολησει και να πετυχει τον ανθρωποφαγο τιγρη απο αποσταση 2 χλμ. προκειμενου να σωσει την ζωη του ταδε μαχαραγια, ο οποιος ως ευγνωμων θα τον βοηθησει την υστατη στιγμη κτλ...

 Οι δε γυναικες, συνηθως Αγγλιδες αριστοκρατισσες, ειναι τυπικες damsel in distress που περνουν τις μερες τους με ιεροτελεστιες τσαγιου σε αποικιακου ρυθμου βιλλες και τις νυχτες τους σε χοροεσπεριδες. Ενδιαμεσα πηγαινοερχονται σε γραφεια αξιωματικων προκειμενου να μαθουν σε ποιο ταγμα αποσπαστηκε ο αγαπημενος τους.

 Οι δε ... ιθαγενεις, Ινδοι κυριως στις ταινιες των αφων Κορντα (: εξυπακουεται οτι προκειται για Αγγλους ηθοποιους με βαρυ μεικ απ), παρουσιαζονται διπολικα. Οι "καλοι" Ινδοι ειναι ολοι οσοι βοηθουν τους Αγγλους (εικ. 1), οι "κακοι", οσοι ειναι εναντιον τους. Οι επαναστασεις εναντιον των Αγγλων αποικιοκρατων παρουσιαζονται στις ταινιες αυτες ως εγκληματικες προσπαθειες ανατροπης του υπαρχοντος status quo. Οποτε, γιατι να μεταβληθει η κατασταση, αφου η πλειοψηφια περναει καλα; Αυτη η αντυπωση δινεται, αμα την προβολη τετοιων ταινιων.

Ο Σαμπου ισως να μην ηταν ανακαλυψη των στουντιο Κορντα, παρα ταυτα εγινε ο μεγαλυτερος σταρ τους

 Ας μην ειμαστε ομως και τοσο απολυτοι! Υπαρχουν και εξαιρεσεις. Η ταινια των αφων Κορντα "The Four Feathers", βασισμενη σε μυθιστορημα, ειναι μια κριτικη προς την βρετανικη αυτοκρατορια, η οποια στην ακμη της εστελνε τα νιατα της στις ακρες της αυτοκρατοριας "for the queen and the country". Στην ουσια προκειται για μια ταινια με ακρως αντιπολεμικο μηνυμα, αφου ο πρωταγωνιστης δεν θελει να συμμετασχει στον πολεμο, αλλα οι συνθηκες τον αναγκαζουν να παρει μερος για να ξεπλυνει το ονομα του απο την μια και να σωσει τους φιλους του απο την αλλη.

 Ας αναφερθει επισης οτι δεν ηταν μονο το στουντιο Κορντα που εκανε τετοιου ειδους ταινιες. Δυο ακομα παραγωγες του Χολλυγουντ, πολυ γνωστες, ειναι οι "Charge of the Light Brigade" (Warner Bros, 1936) (εικ. 2) και "Gunga Din" (RKO, 1939) (εικ. 1). Φυσικα και οι προ Β΄ΠΠ ταινιες του Ταρζαν με τον Τζοννυ Βαισμυλλερ. Και σε ολες αυτες τις περιπτωσεις ισχυουν τα ιδια στερεοτυπα που υπαρχουν και στις παραγωγες των Κορντα.

 Ας σημειωθει οτι ενα επιπλεον θετικο των Στουντιο Κορντα, περαν του οτι ανεδειξαν τον μουσικοσυνθετη Miklos Rosza στο Χολλυγουντ, ειναι η αναδειξη του νεαρου Ινδου Σαμπου σε σταρ (εικ. 3). Ο Ινδος πιτσιρικας, πρωην οδηγος και εκπαιδευτης ελεφαντων, ηταν ενας απο τους πρωτους σταρ της εποχης του που, μαζι με την Σιρλευ Τεμπλ, τον Μικυ Ρουνει και την Τζουντι Γκαρλαντ, ξεκινησε την καριερα του απο μικρο παιδι. Και εξυπακουεται οτι επαιζε συνηθως τον καλοκαρδο και καπως αφελη Ινδο, που θαυμαζει του Αγγλους αξιωματικους και τους βοηθαει. Οι ταινιες του Σαμπου στα στουντιο Κορντα περιλαμβανουν τις Elephant Boy (1937), The Drum (1938), The Thief of Bagdad (1940) και Jungle Book (1942). Ειδικα η τελευταια ειναι η αρτιοτερη παραγωγη των στουντιο Κορντα και η καλυτερη αποδοση του ομωνυμου βιβλιου του Ρ. Κιπλινγκ! Στην δημιουργια της συμμετειχαν και οι τρεις αδελφοι, καθως και ο συμπατριωτης τους Miklos Rosza με την υπεροχη μουσικη του. Η ταινια ειναι εγχρωμη και στηριζεται αποκλειστικα πανω στον Σαμπου, ο οποιος εδω κραταει τον πρωταγωνιστικο ρολο του Μογλη (εικ. 3). Δεν θα μπορουσε να υπαρξει καταλληλοτερος για τον ρολο αυτο! Ο Σαμπου ειναι στην καλυτερη στιγμη της καριερας του, νεος και γυμνασμενος, εν αντιθεσει με πολλους ηθοποιους του Χολλυγουντ της εποχης. Τον πλαισιωνουν πολλοι Αγγλοι και Αμερικανοι ηθοποιοι με μεικ απ για να μοιαζουν με Ινδους.

 Αυτη ηταν μονο μια γευση απο την προσφορα ταινιων των αφων Κορντα. Σημερα μας φαινονται οι ταινιες αυτες παρωχημενες. Ασφαλως και ειναι προπαγανδιστικες και περιεχουν πολλα στερεοτυπα, οπως ειπωθηκε ηδη. Για τα δεδομενα της εποχης τους ωστοσο, οι δημιουργοι τους μαλλον θα βλεπαν την θεματικη πιο ρομαντικα, νοσταλγοντας ταξιδια σε χωρες εξωτικες. Αυτο το τελευταιο ομως το σκεφτομαστε και στη σημερινη εποχη, υπο την καλοκαιρινη ραστωνη...