ΠΑΘΗ ... ΕΞΩΤΙΚΑ.

Η θερινη περιοδος ειναι η καταλληλοτερη εποχη για συζητησεις επι του θεματος, το οποιο θα διαπραγματευτει στο παρων κειμενο. Οι πιστοι αναγνωστες και φιλοι του ιστολογιου θυμουνται, οτι εχουμε εν μερει ασχοληθει με την θεματολογια αυτη και στο παρελθον (εδώ και εδώ). Ας γινουμε λιγο πιο συγκεκριμενοι: Στον χολλυγουντιανο ομιλουντα κινηματογραφο, ταινιες περιπετειας σε μερη εξωτικα (που ουσιαστικα γυριζονταν σε στουντιο με ντεκορ η' σε εξωτερικες τοποθεσιες κοντα στα στουντιο) υπηρχαν ηδη απο την δεκαετια του 1930. Οι ταινιες λ.χ. με τον Τζωννυ Βαισμυλλερ ως Ταρζαν, τα cliffhanger serials με τον Κλαιντ Μπιττυ και η επιτυχια "Trader Horn" ανηκουν στα κορυφαια ειδη περιπετειας, εστω και ασπρομαυρης, που παρηγε η χολλυγουντιανη βιομηχανια. Οι ταινιες αυτες κατατασσονται στο sub-genre των λεγομενων και safari films. Η επιτυχια του υποειδους ειχε τετοιο αντικτυπο στην τοτε αμερικανικη κοινωνια, ωστε να υπαρξουν και παρωδιες του, οπως οι "Road to Bali" με τους Bob Hope και Bing Cosby, και "Africa Screams" με τους Abbott και Costello. Μετα τον Β ΠΠ ωστοσο, το υποειδος των σαφαρι φιλμς αποκτα εντονοτερη ωθηση και δυναμικη. Ανακυκλωνεται, μεταλλασεται, διαμορφωνεται. Η νεα φουρνια των χολλυγουντιανων σαφαρι φιλμς εχει οχι μονο στοιχεια περιπετειας, αλλα και φιλμ νουαρ, και δραματος. Στο επικεντρο της ιστοριας δεν στεκει μονο ο αμυθητης αξιας θησαυρος η΄το "Big Five" κυνηγετικο επαθλο, αλλα οι ανθρωπινες σχεσεις. Η πλοκη λαμβανει χωρα γυρω απο ενα ερωτικο τριγωνο συνηθως. Ετσι, το πραγματικο επαθλο ειναι μια γυναικα, μια "damsel in distress" συμφωνα με τα προτυπα της εποχης, η οποια ειτε πρεπει να επιλεξει μεταξυ δυο ανδρων, ειτε οι δυο ανδρες, δια των πραξεων τους, θα πρεπει να αποδειξουν σε εκεινη και το κιν/κο κοινο γιατι  οκαθενας απο αυτους αξιζει την προσοχη και την αγαπη της/τους. Η ταινια "Καζαμπλανκα" με τους Χαμφρευ Μπογκαρτ και Ινγκριντ Μπεργκαν ειναι ενα καλο παραδειγμα. Προκειται για μια περιεργη κατασταση, η οποια υπαρχει και σημερα και το γνωριζουν πολυ καλα οσοι και οσες εργαζονται για συγκεκριμενο χρονικο διαστημα σε ξενες χωρες, στα πλαισια λ.χ. μιας ανθρωπιστικης η΄μιας αρχαιολογικης αποστολης. Θα υπαρξουν προστριβες, θα υπαρξουν συγκρουσεις, θα υπαρξουν αισθηματα αγαπης, φιλιας, μισους. Ετσι και στις ταινιες. Ακολουθως παρατιθενται λιγα παραδειγματα σε χρονολογικη σειρα:

 

The Macomber Affair (1947): Gregory Peck, Joan, Bennett, Robert Preston

 Η ταινια αυτη βασιζεται στο ομωνυμο διηγημα του Χεμινγουαιη. Ο Πεκ υποδυεται τον οδηγο σαφαρι που συνοδευει το παμπλουτο ζευγος των Μακομπερ. Σε καποιο κυνηγι λιονταριου, ο συζυγος Φρανσις Μακομπερ, που τον υποδυεται ο Πρεστον, πανικοβαλλεται και πεταει εντρομος το τουφεκι του. Ο Πεκ προλαβαινει και τον σωζει, αλλα δεν μπορει να κανει τιποτε μπροστα στην συμπεριφορα της συζυγου του Μακομπερ, η οποια τον θαυμαζει, ενω παραλληλα ειρωνευεται τον ανδρα της για την αδυναμια που εδειξε. Ο Μακομπερ αισθανεται προσβεβλημενος και δεν ξερει πως να αντιδρασει. Καταφευγει στο πιοτο, την ιδια στιγμη που η γυναικα του φλερταρει ανοιχτα με τον Πεκ. Οταν ενας μανιασμενος αγριοβουβαλος επιτεθει στην κατασκηνωνση, ο Μακομπερ θα παισει και παλι το τουφεκι, θελωντας να δωσει μια ευκαιρια στον εαυτο του και να ανεβει στα ματια της γυναικας του και του εραστη της. Ενα ατυχημα ομως θα αλλαξει τα πραγματα. Εαν προκειται οντως για ατυχημα. Η κυρια Πρεστον κατηγορειται οτι δολοφονησε τον συζυγο της. Σκοπευε αυτον η΄μηπως τον αγριοβουβαλο; Μονο ο Πεκ μπορει να την ξελασπωσει.

 

 Οι φιλοι του παλιου ελληνικου κιν/φου θα θυμουνται οτι σκηνες της ταινιας ειχαν προβληθει στην επιτυχια του Βασιλη Λογοθετιδη "ο ζηλιαρογατος". Η ταινια ειχε προβληθει στην Ελλαδα υπο τον τιτλο "ο εραστης ερχεται". Ο τιτλος αυτος και μονο θυμιζει τις ξεκαρδιστικες ατακες των Λογοθετιδη και Λιβυκου κατα την διαρκεια προβολης της ταινιας εκεινης.

 

 Ο θεατης αντιλαμβανεται απο τα πρωτα λεπτα της ταινιας την ενταση αναμεσα στους χαρακτηρες. Ο Πεκ ειναι το κυριαρχο αρσενικο, το οποιο κερδιζει την προσοχη της συζυγου. Ο συζυγος αντιθετα, παρουσιαζεται στον θεατη ως αδυναμος χαρακτηρας. Δεν ξερει και δεν μπορει να διαχειριστει την στιγμη αδυναμιας που εδειξε, με αποτελεσμα να χασει καθε σεβασμο για εκεινον η γυναικα του και να τον προσβαλει δημοσιως. Σε αυτες τις στιγμες ειναι μονος του. Κανενας δεν παιρνει το μερος του. Ετσι κλεινεται περισσοτερο στον εαυτο του. Ο θεατης της τοτε εποχης καταλαβαινει ισως το δραμα του Φρανσις Μακομπερ, αλλα δειχνει να αδιαφορει. Ειναι η εποχη μετα τον Β ΠΠ βλεπετε, και ο κοσμος παει με το μερος των νικητων.

 

 

King Solomon´s Mines (1950): Stewart Granger, Deborah Kerr

Ο Στιουαρτ Γκρεηντζερ υποδυεται τον κυνηγο Αλαν Κουωτερμαν, τον οποιο η Ντεμπορα Κερρ ως λαιδη Κερτις μισθωνει μαζι με τον αδελφο της, ωστε να βρουνε τον χαμενο συζυγο της. Ο συζυγος εχει εξαφανιστει απο χρονια στην Αφρικη, ψαχνοντας για τους θησαυρους του Σολομωντα. Στην πορεια της ταινιας, ο Κουωτερμαν και οι θεατες, μαθαινουν οτι ο εξαφανισμενος συζυγος αισθανοταν μειονεκτικα εναντι της γυναικας του, η οποια ηταν η πλουσια της ιστοριας. Ετσι πηγε στην Αφρικη για να κανει δικη του περιουσια και να αποδειξει οτι ειναι ικανος για την γυναικα του. Η φυσικη του απουσια καθ΄ολη τη διαρκεια της ταινιας στοιχειωνει τους πρωταγωνιστες και ειδικα την λαιδη Κερτις, που αισθανεται τυψεις. Αυτο ειναι το μονο εμποδιο στο ειδυλλιο μεταξυ Κουωτερμαν και Κερτις, το οποιο υφαινεται κατα την διαρκεια της ταινιας. Ετσι η αρχικη αντιπαθεια μεταξυ των δυο πρωταγωνιστων μετατεπεται σε κατανοηση, η οποια οδηγει τελικα στον ερωτα. Λιγο πριν το τελος της ταινιας πληροφορουνται οι πρωταγωνιστες και ο θεατης, οτι ο λορδος Κερτις δεν ειναι πλεον εν ζωη. Ετσι νομιμοποιειται ο ερωτας των δυο στα ματια του συντηρητικου κοινου των ΄50ς. 

Mogambo (1953): Clarke Gable, Ava Gardner, Grace Kelly

Η ταινια αυτη αποτελει το ριμεικ μιας παλαιοτερης ταινιας του Γκειμπλ ονοματι "Red Dust" του ετους 1932. Η υποθεση, η πλοκη, οι χαρακτηρες σχεδον ολοιδιοι και στις δυο ταινιες. Με την διαφορα οτι η ταινια του 1932 εκτυλισσεται στην Ινδοκινα. Ο Γκειμπλ υποδυεται τον ιδιοκτητη φυτειας, ο οποιος προσλαμβανει εναν πολιτικο μηχανικο. Εκεινος ερχεται μαζι με την γυναικα του. Η ταινια του 1953 εκτυλισσεται στην Αφρικη. Γκειμπλ παιζει τον Βικτωρ, εναν ωριμο, αυτοδημιουργητο ανδρα που ζει χρονια στην Αφρικη ως κυνηγος και οδηγος σαφαρι. Η Κελλυ ειναι η γυναικα ενος νεαρου ζωολογου, ο οποιος προσλαμβανει τον Βικτωρ για να τον βοηθησει να κινηματογραφησει πρωτευοντα. Ηδη με το που φτανει ο νεαρος ζωολογος στο καταφυγιο του Γκειμπλ, αρρωσταινει. Ετσι το πεδιο μενει ελευθερο για τον Γκειμπλ, ο οποιος ενδιδει στα ασιθηματα της Κελλυ. Ο νεαρος ανδρας της, αμα τη αναρρωση του, δεν καταλαβαινει τιποτε. Αισθανεται ευγνωμοσυνη και θαυμασμο για τον Γκειμπλ. Ολοι οι γυρω χαρακτηρες, συμπεριλαμβανομενης της Γκαρντνερ, γνωριζουν για το ειδυλλιο της παντρεμενης Κελλυ με τον μεγαλυτερο της ηλικιακα Γκειμπλ, αλλα δεν λενε τιποτε. Τελικα ο Γκειμπλ προφασιζεται, με την βοηθεια της Γκαρντνερ, οτι αυτος διεφθαρε την πιστη και ασπιλη συζυγο Κελλυ. Το ειδυλλιο ληγει και το ζευγαρι αναχωρει. Ο Γκειμπλ τα φτιαχνει με την Γκαρντνερ στην ταινια, αλλα ο θεατης θα ηθελε να δει τον δει ζευγαρι με την Κελλυ...

Valley of the Kings (1954): Robert Taylor, Eleanor Parker, Carlos Thompson

 

Ο Ταυλορ υποδυεται τον αρρενωπο αρχαιολογο που ανασκαπτει στην Αιγυπτο των αρχων του 20ου αιωνα. Η Παρκερ ειναι κορη του παλιου του καθηγητη και συζυγος γοητευτικου εμπορου αρχαιοτητων, τον οποιο ενσαρκωνει ο Τομσον. Η Παρκερ πειθει τον Ταυλορ να συνεργαστουν, ωστε να βρεθει ο ταφος του μυθικου φαραω Ραχοτεπ, οποιος περιεχει στοιχεια για τον Ιωσηφ της Παλαιας Διαθηκης. Δεν γνωριζει οτι ο συζυγος της ενδιαφερεται μονο για τους τονους χρυσου εντος του ταφου. Μεσα απο διαφορες σκηνες της ταινιας, οχι μονο αρχιζει να διαφαινεται το ειδυλλιο των χαρακτηρων που ερμηνευουν οι Ταυλορ και Παρκερ, αλλα νομιμοποιειται κιολας αυτο μπροστα στα ματια των θεατων. Στην σκηνη στο Σινα λ.χ., ο συζυγος αφηνει να ανεβουν πρωτοι στο αυτοσχεδιο ανσανσερ των καλογερων ο αρχαιολογος και η Παρκερ μαζι. Σε υστεροτερη σκηνη, τους αφηνει μονους στην ερημο με την προφαση οτι πρεπει να επιστρεψει στο καιρο γαι δουλειες. Ποιος συζυγος των αρχων του 20ου αιωνα, που υποτιθεται οτι διαδραματιζεται η ταινια, η΄της δεκαετιας του ΄50 που γυριστηκε, θα αφηνε την γυναικα του μονη με εναν ξενο; Επειτα αποκαλυπτεται στη σκηνη στο Αμπου Σιμπελ ο βρωμικος ρολος του συζυγου και αρχαιοκαπηλου. Ακολουθει παλη μεταξυ των δυο ανδρων. Το τελος του διεφθαρμενου συζυγου ειναι πλεον προφανες. Ο αρχαιολογος πρεπει να προστατευσει τον εαυτο του. Ετσι, ο κακος συζυγος πεφτει στο κενο. Και ο θεατης ανακουφισμενος, βλεπει την Παρκερ να βρισκει παρηγορια στα στιβαρα μπρατσα του Ταυλορ...

Legend of the Lost (1957): John Wayne, Sophia Loren, Roberto Brazzi

Εδω ο Γουειν υποδυεται τον εξερευνητη με το παρατσουκλι Ιανουαριος. Η Λορεν ειναι μια πορνη στο Τιμπουκτου και ο Ιταλος ηθοποιος Μπρατζι με τους γκριζους κροταφους, που μοιαζει εμφανισιακα με τον Μπελοκ, τον εχθρο του Ιντιανα Τζοουνς απο τους "Κυνηγους της χαμενης Κιβωτου" ειναι αρχαιολογος, γιος ενος θεολογου και ιστορικου, ο οποιος εψαχνε για μια χαμενη πολη στην ερημο. Παρα τις αντιδρασεις του Ιανουαριου, η Λορεν ακολουθει το καραβανι των δυο ανδρων απο το Τιμπουκτου. Τελικως φτανουν σε μια εγκαταλελειμενη ρωμαικη πολη, το Τιμγκαντ (Timgad - Thamougadhi), το οποιο στην πραγματικοτητα βρισκεται στην Αλγερια. Η ταινια ομως γυριστηκε στην Λιβυη, στα ερειπια της Λεψις Μαγκνα. Τα προβληματα που ενεκιπτουν ειναι τα εξης: Ο χαρακτηρας του Γουειν, ενω στην αρχη δεν ηθελε εκεινον της Λορεν, τελικα την ερωτευεται. Το ιδιο ομως συμβαινει και με τον αρχαιολογο! Ο οποιος βρισκει το ημερολογιο και το πτωμα του πατερα του στην αρχαια πολη, μαζι με δυο αλλους σκελετους. Ενος ανδρα και μιας γυναικας. Ο ηθικος πατερας του αρχαιολογου αποκαλυπτεται οτι ειχε δεσμο με μια γυναικα του δρομου, αλλα αυτη τον εξαπατησε με εναν αλλον εραστη της. Ο αρχαιολογος, απο την αποκαλυψη, την ελλειψη νερου, τον καυτο ηλιο, τρελαινεται. Νομιζει οτι θα συμβει και σε εκεινον το ιδιο. Ετσι στρεφεται εναντιον του Γουειν, ο οποιος σε μια πραξη αυτοαμυνας, αναγκαζεται να τον σκοτωσει. Η δε Λορεν αμφιταλαντευεται αναμεσα στους δυο ανδρες. Οι κουβεντες με τον αρχαιολογο της εδωσαν θαρρος να ξεκινησει μια καινουργια ζωη. Οταν αυτος ομως της εξομολογειται οτι την αγαπαει και θελει να κανουν ερωτα, αρνειται. Μια ζωη πουλαγε τον εαυτο της. Δεν θελει να ξανακυλησει. Αρχιζει επισης να νοιωθει σεβασμο για τον Γουειν που της εσωσε τη ζωη απο τσιμπηματα σκορπιων, απο αμμοθυελλες κτλ.

Rampage (1963): Robert Mitchum, Elsa Martinelli, Jack Hawkins

Στην ταινια αυτη, που θυμιζει εν ολιγοις την ταινια "Safari" του 1955 με τους Victor Mature και Janet Leigh, ο Μιτσαμ ενσαρκωνει τον εμπειρο κυνηγο, ο οποιος προσλαμβανεται απο τον πολυεκατομμυριουχο Χωκινς, προκειμενου να ταξιδεψουν μαζι στην Μαλαισια, ωστε να πιασει ο τελευταιος με την βοηθεια του πρωτου, μια σπανια λεοπαρδαλη. Μαζι τους ερχεται και η  νεαρη φιλεναδα/ trophy wife του τελευταιου, την οποια υποδυεται η Μαρτινελλι. Ακολουθουν εντασεις, καθως ο γηραιος πολυεκατομμυριουχος και χομπιστας κυνηγος βλεπει οτι η φιλεναδα του ενδιαφερεται περισσοτερο για τον Μιτσαμ. Ετσι βρισκεται στην θεση να τον ανταγωνιζεται, προσπαθωντας να το παιξει αντρας και να δειξει οτι αξιζει. Δυστυχως θα χασει το παιχνιδι, καθως το θηραμα, η λεοπαρδαλη δηλαδη, ειναι ανθρωποφαγος και ετσι μετατρεπεται αυτη σε θηρευτη...

 Συνοψιζοντας, αναφερουμε οτι οι ανωθι ταινιες διαδραματιζονται σε εξωτικα μερη, οπου κυριαρχουν υψηλες θερμοκρασιες και ξενα ηθη. Υπο την επιρρεια της ζεστης και μακρια απο τις νορμες του καθωσπρεπισμου της νεοσυντηρητικης κοινωνιας των μεγαλουπολεων, οι ανθρωποι αρχιζουν και συμπεριφερονται διαφορετικα. τα αισθηματα καθως ειδους δεν μπορουν να κρυφτουν. Αντιθετα διογκωνονται, ωσπου να γινει η μεγαλη εκρηξη που θα φερει τα πανω κατω.

 Οι ρολοι στις προαναφερομενες ταινιες ειναι ξεκαθαροι. Υπαρχει το κυριαρχο αρσενικο. Ωριμος, εμπειρος ανδρας με μακροχρονια διαμονη στο εξωτικο μερος. Ξεχωριζει τοσο απο την εμφανιση του, οσο και απο τις πραξεις του. Ειναι ο "Great White Hunter" που αποπνεει σεβασμο σε ντοπιους και ξενους και θαυμασμο απο το γυναικειο φυλο. Το κυριαρχο αρσενικο στις προαναφερομενες ταινιες δεν κανει το πρωτο βημα. Αναγνωριζει οτι η γυναικα εχει συντροφο και το σεβεται. Η γυναικα ειναι που θα του δωσει το εναυσμα να την προσεγγισει, οταν και οποτε εκεινη το θελησει. Σε αρκετες περιπτωσεις, οπως στην ταινια με τον Γκρειντζερ και τον Γουειν, το αρσενικο δεν θελει την γυναικα μαζι του στο σαφαρι. Την θεωρει βαρος. Ετσι ενω στην αρχη επικρατουν αμφιβολια για τις ικανοτητες της, στην πορεια καμπτονται οι αντιστασεις και το αρσενικο υποχωρει, οπως και το θηλυκο, στα αισθηματα του ενος για τον αλλον.

 Η γυναικα στις εν λογω ταινιες ειναι περισσοτερο "Damsel in Distress". Ντυνεται ασυνηθιστα βαρια για τροπικα κλιματα, οπως ο χαρακτηρας της Κερρ ως λαιδης Κερτις. Υπαρχουν περιπτωσεις που δειχνει να ειναι δυναμικη, για το κοινο ομως των ΄50ς ειναι μια γοητευτικη γυναικα, η οποια το δειχνει οτι χρειαζεται εναν στιβαρο, δυναμικο ανδρα διπλα της να την προσεχει.

 Το τριτο προσωπο στην ολη ιστορια ειναι ο συζυγος. Συνηθως ειναι μαλθακος και απειρος, οπως στον "Μακομπερ" και το "Μογκαμπο". Αλλοτε παλι ειναι συμφεροντολογος, απληστος και φιλοχρηματος που δεν ενδιαφερεται για την γυναικα του, οπως στην ταινια με τους Ταυλορ και Παρκερ. Αλλοτε παλι θεωρει την γυναικα ενα εξαρτημα, οπως στην ταινια με τον Μιτσαμ. Ετσι ο θεατης των ΄50ς διακρινει οτι και απο ηθικης πλευρας, αυτος ο ανδρας δεν ειναι ο σωστος συντροφος για την γυναικα. Μια σειρα απο περιστατικα, οπως λ.χ. η δειλια του Μακομπερ, η αρρωστια του ζωολογου στο Μοκαμπο, η απληστια των καταπιεστικων ανδρων στις ταινιες "Valley of the Kings" και "Rampage", το ανωριμο φερσιμο του ηθικιστη επιστημονα στο "Legend of the Lost" ριχνουν τον χαρακτηρα στην οπτικη του κοινου της εποχης εκεινης, ενω παραλληλα νομιμοποιουν την σχεση της γυναικας που ανηκει σε αλλον με το κυριαρχο αρσενικο, ειτε αυτο ειναι ο Γκρεγκορι Πεκ, ειτε ειναι ο Κλαρκ Γκειμπλ, ειτε ειναι ο Τζων Γουειν. Αυτα αλλωστε ηταν και τα προτυπα εκεινων των εποχων: Ο πραγματικος ανδρας επρεπε να ειναι ωριμος, εμπειρος, ολιγολογος και αποτελεσματικος. Η δε γυναικα εξυπνη, ικανη, αποδοτικη και να στεκεται στο πλευρο του. Διαφημισεις εκεινης της εποχης, αλλα και συγχρονες σειρες που αναφερονταν σε εκεινα τα χρονια, οπως η βραβευμενη "Mad Men" αποτελουν αποδειξεις ολων αυτων των χαρακτηριστικων.