Την περασμενη Παρασκευη βρεθηκε και παλι - μετα απο ολιγοημερη απουσια - στο μοντερνο κτηριο στο κεντρο της πολης, στον τελευταιο οροφο του οποιου στεγαζεται μια πληρως εξοπλισμενη βιβλιοθηκη αρχαιογνωστικων επιστημων. Απο αυτες που στα πλαγια της εισοδου, οπως εισερχεται κανεις, εχουν ραφια με ολες τις καινουργιες εκδοσεις μονογραφιων, πρακτικων, εκθεσιακων καταλογων και επιστημονικων περιοδικων. Απο αυτες που σε μια μερια εχουν συγκεντρωμενα τα γραφεια εργασιας, με ενσωματωμενες πριζες για τους υπολογιστες και φωτιστικα. Δεξια και αριστερα των απλωνονται τα ραφια με τα βιβλια, ταξινομημενα ανα ενοτητες χωροχρονικες αρχικα και κατα ομαδες υλικου εν συνεχεια, αλλα και τα επιστημονικα περιοδικα. Τετοιες βιβλιοθηκες ειναι απολαυση, ειναι ομως και πειρασμος. Διοτι, ενω πας για να καθισεις και να γραψεις το κειμενο σου, η πληθωρα των βιβλιων, ασχετων με το αντικειμενο που ερευνας εκεινη την στιγμη, σε κανει να σηκωνεσαι καθε τρεις και λιγο απο την θεση σου και να περιπλανιεσαι αναμεσα στα ραφια, εξερευνωντας με καθε νευμα του κεφαλιου προς πασα κατευθυνση τομους και τιτλους, ειτε γνωστους ειτε αγνωστους.
Ετσι λοιπον, στην τελευταια περιπλανηση του της περασμενης Παρασκευης, επεσε το ματι του στο ακολουθο βιβλιο που βρισκοταν στο ραφι με τις καινουργιες εκδοσεις, χωμενο αναμεσα σε χοντρους, τεραστιους τομους:
O Ekrem Akurgal (1911-2002) υπηρξε ο μεγας ανηρ της τουρκικης αρχαιολογιας. Ο ρολος του ηταν αντιστοιχος του Σπυριδωνος Μαρινατου στην Ελλαδα. Οι δυο επιστημονες γνωριζονταν, ο δε Μαρινατος μαλιστα προσκαλεσε τον Τουρκο ομολογο του για ομιλια μετα το περας του Β΄ΠΠ. Ηταν η πρωτη φορα που ο Ακουργκαλ θα επισκεπτονταν την Ελλαδα. Θα ακολουθουσαν κι αλλες επισκεψεις.
Το βιβλιο ειναι η μεταφραση στα γερμανικα της αυτοβιογραφιας του Τουρκου αρχαιολογου. Ο Ακουργκαλ αναφερεται στα παιδικα του χρονια. Γεννηθηκε στα συνορα του τοτε οθωμανικου κρατους με την Συροπαλαιστινη, σε ευπορη οικογενεια. Ο πατερας του ηταν εμπορος και εκανε πολλα ταξιδια. Σχολειο πηγε ο Ακουργκαλ στην Κωσταντινουπολη. Ηθελε να γινει δημοσιογραφος, εγγραφηκε ομως στην νομικη σχολη της Κωσταντινουπολης. Πριν τελειωσει το πρωτο ετος στη νσχολη του, συμμετειχε σε εναν διαγωνισμο, ωστε να σπουδασει Ιστορια με υποτροφια του τοτε νεοκεμαλικου κρατους στη Γαλλια. Επιλεχθηκε τελικα για σπουδες Αρχαιολογιας στη Γερμανια, οπου και εσταλει μαζι με καμια δεκαρια αλλους επιτυχοντες. Ειχε ηδη προλαβει να διαβασει γραπτα του Κεμαλ Αταττουρκ, τον οποιο και εθαυμαζε. Στην Γερμανια και συγκεκριμενα στο Βερολινο εμεινε απο τα 1932 μεχρι και το 1940. Αφου εμβαθυνε στην γλωσσα και τον πολιτισμο της Γερμανιας, σπουδασε κλασικη αρχαιολογια υπο τον Ροντενβαλντ, παρακολουθωντας παραλληλα μαθηματα χεττιτικης γλωσσας, κλασικης φιλολογιας και αρχαιας ιστοριας, ιστοριας της ευρωπαικης, ισλαμικης και τουρκικης τεχνης. Στα 1934 συμμετειχε σε μια ανασκαφη στην Γερμανια, οπου εμαθε τις τεχνικες και τις μεθοδους της ανασκαφης. Την επομενη χρονια πηρε μερος σε γερμανοτουρκικη ανασκαφη στην Μικρα Ασια. Καθ΄ολη τη διαρκεια του Β΄ΠΠ παρεμεινε στην Τουρκια. Εν συνεχεια διοριστηκε καθηγητης αρχαιολογιας στο πανεπιστημιο της Αγκυρας και αφου ειχε υποβαλει την διατριβη του στο Βερολινο με θεμα ελληνικα αναγλυφα του 6ου. αι. π.Χ. απο την Μικρα Ασια.
Στις επομενες δεκαετιες ο Ακουργκαλ σφραγισε με την παρουσια, την διδασκαλια και το εργο του την αρχαιολογια της χωρας του: Διοργανωσε συνεδρια και εξεδωσε τα πεπραγμενα τους, διυθυνε ανασκαφες σε Σμυρνη, Φωκαια, Ερυθρες, τα πορισματα των οποιων και δημοσιευσε, ενω εξεδωσε βιβλια γενικου περιεχομενου σχετικα με τους Ιωνες της Μικρασιας, τους Χετταιους, τους Φρυγες. Το καλυτερο του, κατα τον ιδιο, βιβλιο, ειναι το "The Birth of Greek Art" (το οποιο κυκλοφορησε στα γερμανικα υπο τον τιτλο "Orient und Okzident"). Στο εργο αυτο επιχειρει ο Ακουργκαλ να ανασυνδεσει την προελευση της αρχαιας ελληνικης τεχνης απο την Πρωιμη Εποχη του Σιδηρου. Το πρωτο μερος του βιβλιου εξεταζει τα τεχνεργα των πολιτισμων της Ουραρτου και του Τελλ Χαλαφ, των Φρυγων και Λυδων, των φοινικικων πολεων, της νεοασσυριακης αυτοκρατοριας. Στο δευτερο μερος εξεταζονται οι επιρροες που οδηγησαν στην τεχνη της γεωμετρικης και πρωιμης αρχαικης εποχης - του ανατολιζοντος ρυθμου. Αλλωστε, οπως εξηγει και ο ιδιος ο Ακουργκαλ στην αυτοβιογραφια του, απο πολυ νωρις ενδιαφερθηκε για τον πολιτισμο των αιολικων και ιωνικων φυλων της Μικρασιας.
Για ποιους αλλους λογους συνιστατε να διαβαστει η αυτοβιογραφια του Τουρκου αρχαιολογου; Διοτι αναφερει περιστατικα, αμεσα συνδεδεμενα με την ιστορια των νεωτερων χρονων στην Ευρωπη. Και κυριως διοτι δινει την δικη του πινελια σε αυτα. Ο Ακουργκαλ παραδεχεται οτι ειναι γονος πλουσιας οικογενειας. Δεν χρειαζεται να το πει ευθεως. Βγαινει αυτο στο εργο του. Απο παιδι ακουγε κλασικη μουσικη, ενω διαβαζε ποιηση και ιστορια. Στο Βερολινο πηγαινε συχνα, στον ελευθερο χρονο του, στην οπερα και συχναζε σε εστιατορια πολυτελειας. Η υποτροφια του αλλωστε αναλογουσε σε 650 γερμανικα μαρκα τοτε. Την οπερα και τα πολυτελη εστιατορια τα επισκεπτονταν αργοτερα, οντας καθηγητης στην Αγκυρα. Διατηρουσε δε φιλιες με λογοτεχνες οπως ο Ασιζ Νεσιμ και ο Χαζιμ Νικμετ, αλλα και ο Μικης Θεοδωρακης, ο οποιος ηταν μελος καποιου ελληνοτουρκικου συλλογου. Οπωσδηποτε η εικονα του Τουρκου διανοουμενου που ακουει κλασικη μουσικη και διαβαζει ποιηση ερχεται στον αντιποδα των οποιων στερεοτυπων υπαρχουν για τους γειτονες μας.
Στην αυτοβιογραφια του αναφερει, οτι επιρρεαστηκε βαθια απο κειμενα ιστορικου περιεχομενου που εγραφε ο Κεμαλ Ατατουρκ. Τα αρχαιολογικα μουσεια και οι δημοσιες βιβλιοθηκες Κωσταντινουπολεως και Αγκυρας διευθυνονταν τοτε απο Γερμανους λογιους. Ο Ακουργκαλ αναφερει, οτι ο τουρκικος λαος της Κωσταντινουπολεως ζουσε μεσα στην φτωχεια και την ανεχεια: Τα επαγγελματα του γιατρου, του δικηγορου, του εμπορου ησαν μοιρασμενα αναμεσα στους Ελληνες, τους Αρμενιους, τους Εβραιους της Πολης. Αν και δεν το αναφερει ρητα, εξυπακουεται οτι συμφωνει με τις μεταρυθμισεις και το συνολικο εργο του Κεμαλ, οπως αυτο συνετελεσθει μετα το 1922.
Σε αλλα σημεια της αυτοβιογραφιας του επισημαινει πραγματα, που για καποιους φαινονται πολυ περιεργα. Γραφει παραδειγματος χαριν πως, οταν εγινε επικεφαλης του τμηματος αρχαιολογιας στο πανεπιστημιο της Αγκυρας, επεχειρησε να επιλεγει φοιτητες και φοιτητριες με πρωταρχικο κριτηριο την εμφανιση. Διαλεγε λοιπον μονο εμφανισιμους νεους και νεες ως φοιτητες του. Τους υπολοιπους προσπαθουσε να τους αποθαρρυνει απο το να σπουδασουν αρχαιολογια. Το σκεπτικο του ηταν, οτι η σχολη θα επρεπε να λειτουργει οπως ενα μαγαζι με προιοντα. Για να πουλησει ο μαγαζατορας, θα πρεπει να κανει το προιον του ελκυστικο. Η σχολη τοτε ειχε πολλη στενη σχεση με πολιτικους της Τουρκιας και ο Ακουργκαλ σκεπτοταν, οτι οι ελκυστικες φοιτητριες του θα τραβουσαν την προσοχη ισχυρων πολιτικων, θα ενισχυαν το προφιλ της αρχαιολογικης επιστημης και κατ΄αυτον τον τροπο, οι πολιτικη θα ενισχυαν οικονομικα την σχολη. Αλλωστε τοτε, απο την δεκαετια του 1940 και μετα, μονο οι ευποροι φοιτητες και φοιτητριες μπορουσαν να σπουδαζουν. Οι οποιοι και επανδρευονταν νωρις, απο τα φοιτητικα τους χρονια κιολας. Το δευτερο κριτηριο του Ακουργκαλ ηταν, να ειναι πνευματωδεις οι φοιτητες του, να γνωριζουν ξενες γλωσσες κτλ. Γιατι για να εντυπωσιασει μια φοιτητρια τους εναν ισχυρο πολιτικο λ.χ. δεν αρκει μονο η ομορφια της. Θα πρεπει να ξερει να παρουσιαζεται στους κοσμικους κυκλους, να ελισσεται και να κρατα ζωντανο το ενδιαφερον των αλλων για το προσωπο της.
Ο ιδιος ο Ακουργκαλ ειναι σχετικα φειδωλος σε αλλα γεγονοτα που εχουν να κανουν με το προσωπο του. Κατα την διαρκεια της οκταχρονης παραμονης του στο Βερολινο, αναφερει οτι κινουνταν στους κοσμικους κυκλους της πολης και συναναστρεφοταν με καλλιτεχνες και διανοουμενους. Φλερταρε δε με πεντε δεκα γυναικες, αλλα γραφει οτι ποτε δεν προχωρησε περισσοτερο, μολονοτι ολες αυτο περιμεναν. Η πρωτη κοπελα που του αρεσε, περιμενε κιολας οτι θα της προτεινε να παντρευτουν. Παρα το οτι αναφερει οτι απεφευγε τις ερωτικες σχεσεις με τις Γερμανιδες και πως το φλερτ του περιοριζοταν σε κοινους περιπατους, προσκλησεις σε δειπνο και χοροεσπεριδες, σε αλλους τομεις ηταν πιο ανοικτος. Απολαμβανε λ.χ. το καλο κοκκινο κρασι, την ιταλικη κουζινα, τα ταξιδια.
Ενα τελευταιο σχολιο: Ο Ακουργκαλ επιχειρησε να περασει προγραμμα ως προς την χρηματοδοτηση δημοσιευσης αρχαιελληνικων επιγραφων μικρασιατικων πολεων. Τελη της δεκαετιας του 1970 επισης - μετα τα γνωστα γεγονοτα με την Κυπρο - δημοσιευσε σε τουρκικη εφημεριδα κειμενο με τον τιτλο "μπορουμε επιτελους να συμφιλιωθουμε με τους Ελληνες;". Το αρθρο του αυτο δημοσιευτηκε και σε ελληνικη εφημεριδα.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen