Εχοντας στο παρελθόν σχολιασει τα περι της Δ΄ Σταυροφοριας και τον αντικτυπο αυτης στην δημιουργια των εν Ελλαδι Φραγκικων φεουδων που σηματοδοτησαν την εποχη που ειναι ευρεως γνωστη ως "Φραγκοκρατια" ή "Λατινοκρατια", θεωρουμε σκοπιμο να ασχοληθουμε στο παρον κειμενο με τις τρεις πρωτες Σταυροφοριες και ειδκοτερα με το ιδιαιτερο αποτελεσμα που αυτες επεφεραν: Την δημιουργια των εν τη Συροπαλαιστινη βασιλειων (βλ. εικ. 1-2 εντ.). Επειδη δεν προκειται για εκτενη ιστορικη μελετη και αναλυση των Σταυροφοριων, δεν θα αναφερθουμε εκτενως σε ζητηματα οπως οι αιτιες και οι αφορμες που οδηγησαν στις τρεις πρωτες Σταυροφοριες, ουτε σε σημαντικα χρονολογικα γεγονοτα και προσωπα. Πολυ περισσοτερο μας ενδιαφερει να κατανοησουμε την δομη τους και τον σκοπο που επιτελουσαν, οπως και το πως και γιατι κατερρευσαν.
Γνωριζουμε οτι ως αφορμη για τις τουλαχιστον δυο πρωτες Σταυροφοριες προβαλλεται η πεποιθηση οτι οι "Αγιοι Τοποι", οι περιοχες που εζησε και εδρασε ο Χριστος και οι Αποστολοι του, ευρισκονταν ηδη απο τον 6ο αι. υπο τον αραβικο ελεγχο. Και ναι μεν η προελαση των Αραβων ειχε ανακοπει προς ΒΔ λογω Βυζαντιου και Δ ως την Ισπανια λογω Καρλομαγνου, επομενως η κεντρικη και δυτικη Ευρωπη δεν ευρισκοταν σε κινδυνο. Τα Ιεροσολυμα ομως ησαν ιερος τοπος για την Χριστιανικη Δυση, που πιστευε οτι επρεπε εκεινη να ελεγχει την περιοχη. Δεν αποκλειονται βεβαια διαφορες σκοπιμοτητες, οπως προσβαση στην Μεσογειο, ελεγχος λιμανιων και εμποριου/ αγαθων (απο ορυκτο πλουτο και κειμηλια, ως γεωργικα προιοντα) και - γιατι οχι; - εξασθενιση της αραβικης ισχυος και ισως και της βυζαντινης επιρροης. Παρολο το καλα οργανωμενο σχεδιο των δυο πρωτων Σταυροφοριων και των επιτυχιων τους, δεν παυει να μας προβληματιζει το γεγονος, οτι οι περισσοτεροι συμμετεχοντες σε αυτες προερχονταν απο ευκαταστατους ευγενεις με μακρινες ομως συγγενειες με τους κυριαρχους βασιλικους οικους της Ευρωπης. Μονο στην Γ΄ Σταυροφορια και για λογους πρεστιζ περισσοτερο (η Ιερουσαλημ ειχε πεσει στα χερια του Σαλαντιν - βλ. εικ. 2 εντ.) συμμετειχαν πρωτοκλασσατα στελεχη, οπως οι βασιλεις Αγγλιας και Γαλλιας.
Παρα ταυτα, η επιτυχης εξελιξη της Α΄και της Β΄Σταυροφοριας ειχαν ως αποτελεσμα την δημιουργια των "Outremer" (βλ. εικ. 1 εντ.): Η κομητεια της Εδεσσας (1098-1149), την Αρχη της Αντιοχειας (1098-1268), η κομητεια της Τριπολεως (1104-1289), το αρμενιακο βασιλειο της Κιλικιας. Το σημαντικοτερο ομως εκ των φραγκολεβαντινικων βασιλειων ηταν το βασιλειο της Ιερουσαλημ (1099-1291), στο οποιο ησαν διαφορα φεουδα υποτελη: Η Αρχη της Γαλιλαιας, η κομητεια Τζαφφας και Ασκελωνας, το δουκατο της Υπεριορδανιας, το δουκατο της Σιδωνης. Απο οτι φαινεται, η δομη ολων αυτων βασιζοταν στο ηδη γνωστο φεουδαρχικο μοντελο που εφαρμοζοταν ηδη στην Ευρωπη. Οι βασιλεις της Ιερουσαλημ λ.χ. - ευγενεις ιπποτες που πολιορκησαν και κατεκτησαν τα εν λογω εδαφη - πλαισιωνονταν απο μια αυλη αποτελουμενη απο συμβουλους, επισης αριστοκρατες, ιερωμενους κ.α. Ολοι αυτοι ειχαν μοιρασει τα εδαφη μεταξυ τους. Για τον απλο λαο - Συριους, Αραβες, Εβραιους - δεν πρεπει να ειχαν αλλαξει πολλα. Απλα ειχαν αποκτησει νεους αφεντες, για τους οποιους πλεον δουλευαν και πληρωναν φορους.
Τα βασιλεια αυτα (τα περισσοτερα) αντεξαν ως και την Ε΄ Σταυροφορια περιπου. Οι αιτιες της παρακμης τους ειναι κατ΄εμας ποικιλες: (1) Η αποσταση απο τα φεουδα της Δυσης και οι οχι πολυ καλες σχεσεις με τα εκει εδραιωμενα βασιλεια. Πιθανον οι βασιλεις της Ευρωπης να μην εβλεπαν τους αδελφους τους Φραγκολεβαντινους ως ισους. Αλλωστε, οπως γραψαμε, οι τελευταιοι προερχονταν απο υποδεεστερες ταξεις φεουδαρχων. Επισης και οι διαφοροι Παπες φροντιζαν να βγαζουν τα χερια τους απο την φωτια, οποτε δεν τους συνεφερε και να αποστασιοποιουνται απο τους Σταυροφορους, (2) Η απομονωση τους σε μια περιοχη (Συροπαλαιστινη) με διαφορετικο κλιμα απο οτι της κεντρικης Ευρωπης, με διαφορετικα ηθη και εθιμα, στην οποια ησαν περικυκλωμενοι απο εχθρους (Αραβες, και λιγοτερο Βυζαντινους, οι οποιοι επισης δεν ειχαν την καλυτερη των αποψεων για τους Σταυροφορους). Τους οποιους επιχειρησαν να απομακρυνουν περισσοτερο δια της βιας, παρα να τους προσεγγισουν δια της διπλωματικης οδου. Το ντοπιο στοιχειο δεν φαινεται να επαιζε σημαντικο ρολο και δεν εχουμε καν υποψην μας, εαν Συριοι, Ελληνες, Αραβες ή Εβραιοι συμμετειχαν στα συμβουλια και αλλες εκδηλωσεις της αυλης του βασιλειου της Ιερουσαλημ λ.χ. Οι ιδιοι οι Σταυροφοροι πηγαν στις χωρες αυτες ως κατακτητες και εμειναν ως τετοιοι στην συνειδηση του κοσμου. Δεν εκαναν καμια προσπαθεια να αγκαλιασουν το ντοπιο στοιχειο. Σε αυτο το σημειο εκαναν βεβαια - συμφωνα με τα τωρινα στανταρς - ενα faux pas. Οι αρχαιοι Ρωμαιοι με την Romanisierungspolitik τους στις κατακτημενες επαρχιες και οι αρχαιοι Ελληνες με την δικη τους Akkulturation-Assimilation που εφαρμοσαν κατα τον Β΄ Αποικισμο (8.-6. αι. π. Χ.) τα ειχαν καταφερει πολυ καλυτερα. Αυτα ισχυουν στην περιπτωση που πιστοποιηθει οτι οι Σταυροφοριες αποτελουν μια πρωιμη μορφη Αποικισμου της Συροπαλαιστινης απο την Ευρωπη.
Κατ΄εμας υπαρχουν ενδειξεις για αυτο, μιας και οι Σταυροφοροι στα βασιλεια που ιδρυσαν μετεφεραν ηθη και εθιμα της φεουδαρχικης Ευρωπης (π.χ. χορους, εδεσματα και ποτα, οπλισμο, ενδυμασιες), ιδρυσαν καστρα και εκκλησιες, εφαρμοσαν τεχνες και τεχνικες της ευρωπαικης Δυσης (υφαντικη, κοσμηματοτεχνια, υαλουργια, διακοσμητικες τεχνες). Αλλα επειδη ειτε δεν ενδιαφερονταν, ειτε λογω του ρευματος της εποχης τους (ο Διαφωτισμος θα αργουσε να ερθει), φερθηκαν σαν κατακτητες που πηγαν με το ετσι θελω, αγνοωντας την ανθρωπογεωγραφια της περιοχης και καταδικασμενοι κατ΄αυτον τον τροπο να αναλισκονται σε αιματηρους και χρονοβορους πολεμους με τους Αραβες, οι οποιοι και τους εξουθενωσαν.
Θεωρουμε δε οτι, εαν τα φραγκολεβαντινικα βασιλεια κρατουσαν για αιωνες, σημερα θα μιλουσαμε για ευρωπαικα κρατη (ή κρατος) στη Συροπαλαιστινη, με δομες παρομοιες εκεινων της Ευρωπης (π.χ. στην αρχιτεκτονικη, στην κυριαρχη θρησκεια, στην γλωσσα). Αυτο βεβαια αποτελει απλως εικασια και αναγεται στην σφαιρα του ειδους της λεγομενης "εναλλακτικης ιστοριας" (alternative history). Αλλα ειναι μια πολυ ενδιαφερουσα εικασια - στην τελικη αυτη η εικασια ειναι που μας ωθησε να γραψουμε το παρον κειμενο!
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen