Το 2021 μπήκε ορμητικά, φέρνοντας κάποια θετικά στοιχεία, όπως τα εμβόλια για την αντιμετώπιση του covid. Συνάμα όμως ήλθαν και τα αρνητικά: Κακοκαιρίες, βιαιοπραγίες (π.χ. στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ, πρόσφατα στην Ερμού και στον σταθμό μετρό της Ομόνοιας, αποκαλυψεις για σεξουαλικες επιθεσεις σε αθλητριες και φοιτητριες), γκρίνια (καλά, αυτή ειδικά υπήρχε ανέκαθεν). Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές συνεχίζονται. Η μέχρι στιγμής πρώτη απώλεια στον χώρο της αρχαιολογικής επιστήμης είναι ο υπέργηρος Sinclair Hood, o oποίος έφυγε από την ζωή χτες, λίγες μέρες προτού πατήσει τα 104 χρόνια του.
¨Οπως αναφέραμε και σε σχετικό σχόλιο στις 26.06.2020 (παρατίθεται ακολούθως ελαφρώς αλλαγμένο), ο Sinclair Hood είχε χαρακτηρισθεί από τον νεότερο
συνάδελφό του Wolf-Dieter Niemeier (με τον οποίο συνδέονταν και φιλικά - αξέχαστη έχει μείνει η επίσκεψή του ως τιμώμενου προσώπου στην Χαιδελβέργη κατά το ακαδημαικό έτος 2000/2001) ως "Great-Grandfather of the Aegean
Archaeology". Υπήρξε μαθητής και του Sir Leonard Woolley, εφόσον
συμμετείχε στις ανασκαφές του τελευταίου στο ¨Αλαλαχ. Η πλούσια ζωή του
είχε πολλές ακαδημαικές περιπέτειες: Μετά τον Β΄ ΠΠ σπούδασε Νεώτερη
Ιστορία στην Οξφόρδη και έκανε μια πρακτική σε εναν αρχιτέκτονα. Στη
συνέχεια σπούδασε στο νεότευκτο University of London - Archaeological
Institute Ευρωπαική Προιστορία υπό τους Kathleen Kenyon και V. Gordon
Childe. Πριν εργαστεί στην ανασκαφή του Άλαλαχ, μαθήτευσε στην ανασκαφή
της καθηγήτριάς του κας. Kenyon στην Ιεριχώ. Εν συνεχεία μεταβαίνει στην
Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών. Μεταξύ 1949-1951 ασκεί
καθήκοντα ως βοηθός διευθυντής και από το 1954 μέχρι το 1962 λαμβάνει ο
ίδιος την θέση του διευθυντή της Σχολής. Ανέσκαψε και στην Τουρκία, αλλά
κυρίως στην Χίο (στο Εμποριό, ανασκαφή που συνέχισε ο John Boardman) και
στην Κρήτη (Κνωσός). Η εργογραφία του - ειδικά οι μονογραφίες του -
δείχνουν πόσο πολύ τον επηρρέασε ο πολιτισμός της Εποχής του Χαλκού της
Κρήτης: The Minoans (1971), The Arts in Prehistoric Greece (1978), Age of Heroes (1967). Μια συναρπαστική συνέντευξή του στα ελληνικά το 2015 μπορεί να διαβαστεί εδώ: 1ο μέρος, 2ο μέρος
Αξιοθαύμαστη διαδρομή για κάποιον που ξεκίνησε ως θεωρητικός Μοντέρνας
Ιστορίας, συμμετείχε σε ανασκαφές στην Εγγύς Ανατολή και κατέληξε να
θεωρείται ο (Βρετανός) "Πατριάρχης" της Μινωικής Αρχαιολογίας!
7 Kommentare:
Μόλις ενημερωθήκαμε για ακόμη μια απώλεια στον χώρο της αρχαιολογίας: ο πολωνός αρχαιολόγος Wiktor Andrzej Daszewski (1936-2021), διευθυντής του πολωνικού κέντρου Μεσογειακής Αρχαιολογίας του παν/μιου Βαρσοβίας τα έτη 1980-1989 και καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας του παν/μιου Τρίερ (Γερμανία) μεταξύ 1987-2001, έφυγε από την ζωή την ίδια μέρα με τον Sinclair Hood.
O Daszewski διαδέχτηκε τον Kazimierz Michałowski στην θέση του διευθυντή του κέντρου στην Βαρσοβία, συνεχίζοντας επίσης τις ανασκαφές του τελευταίου στην Νέα Πάφο (Κύπρος) μεταξύ 1971 και 2007. Είχε ξεκινήσει την σταδιοδρομία του στο κέντρο αρχαιολογίας της Βαρσοβίας την δεκαετία του 1960 συμμετέχοντας σε ανασκαφές στην Αίγυπτο (Tell Atrib/ Athribis, Alexandria, Deir el-Bahari). Ως διευθυντής του κέντρου και καθηγητής, ξαναέσκαψε στην Αίγυπτο, εκτός της Πάφου και συγκεκριμένα, στο Ελ Αλαμέιν.
Δυστυχώς με βρήκε προχτές μια ακόμη δυσάρεστη είδηση απώλειας: Απεβίωσε στις 17.01. ο συνομήλικος συνάδελφος Christian Vonhoff. Τα αίτια του θανάτου του μου είναι άγνωστα. Αντιθέτως με τους προαναφερόμενους Hood και Daszewski, οι οποίοι θέλω να πιστεύω οτι εφύγαν πλήρεις ημερών, είχα γνωριστεί με τον Vonhoff. Καλώς ή κακώς δεν υπήρξαμε φίλοι. Απλά τον γνώριζα επειδή είχαμε κοινά ερευνητικά ενδιαφέροντα.
Ο Vonhoff σπούδασε αρχαιολογία στο Erlangen. Μαζί με τον Bernhard Steinmann υπήρξε ενας από τους επιτυχημένους μαθητές του καθηγητή Hartmut Matthäus, στον οποίον έκανε την διατριβή του: ενα corpus όλων των γνωστών μέχρι το 2008 αναπαραστάσεων μαχών της Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο. Ξεκίνησε την καριέρα του στο ¨Ερλανγκεν, βρέθηκε από το 2010 στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών με ποστντοκ για τον υλικό πολιτισμό της Κύπρου κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού και την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου και στην συνέχεια μεταπήδησε στο πανεπιστήμιο του Μπόχουμ, όπου συνέχισε την μεταδιδακτορική του έρευνα στην Κύπρο από το 2013 και έπειτα. Η ενασχόληση με Κύπρο, Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού μέχρι και την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, καθώς και η εικονογραφία, αλλά και η μεταλλοτεχνία των προαναφερόμενων αυτών περιόδων, οφείλονται στις επιρροές του καθηγητή του.
Με την απώλεια του Vonhoff, ο συγκρητικά απειροελάχιστος τομέας εξειδίκευσης Αιγαιακής Αρχαιολογίας στην Γερμανία έχει χάσει ενα ακόμα μέλος του, το οποίο δυνητικά θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα, διότι είχε δυνατότητες ακαδημαικής ανέλιξης. Δεν ξέρω τι θα συμβεί πλεον από εδώ και πέρα. Βλ. σχόλιά μου εδώ: https://mrtoverseas.blogspot.com/2015/05/blog-post.html (Πλέον η κατάσταση στην Γερμανία έχει ως εξής: Η Αιγαιακή Αρχαιολογία στην Γερμανία διδάσκεται απο το 2019 και μέχρι πρότινος ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στην Χαιδελβέργη - έδρα Κλ. Αρχ. υπό Δ. Παναγιωτόπουλου και έδρα Προιστ. Αρχ. υπό J. Maran. Επίσης στο Μόναχο, έδρα Προιστ. Αρχ. υπό Ph. Stockhammer, ο οποίος και ήταν μαθητής του Maran. Έν μέρει και στα παν/μια Bochum (έδρα C. von Rüden)και Halle bei Saale, έδρα Προιστ. Αρχ. υπό Bertemes. ¨Οποιος/όποια θέλει να εξειδικευτεί στον τομέα αυτό στην Ευρώπη και εκτός Ελλάδος και Κύπρου, εαν λόγω Brexit δεν δύναται να πάει Αγγλία, ας δοκιμάσει καλύτερα σε Ιταλία - π.χ. La Sapienza/Roma, Αυστρία - π.χ. Βιέννη, υπό F. Blakolmer, ή Σαλτζβούργο, Βέλγιο - π.χ. Leuven, υπό J. Driessen, Ολλανδία - Groningen, υπό Σ. Βουτσάκη, Πολωνία - π.χ. Βαρσοβία, Κρακοβία, ή σε κάποια εκ των σκανδιναβικών χωρών).
Στο ακόλουθο λινκ υπάρχει ο επικήδειος για τον Christian Vonhoff από τους συναδέλφους του στο παν/μιο του Μπόχουμ στα γερμανικά: https://www.ruhr-uni-bochum.de/archaeologie/index.html.de
Παραθέτω τον επικήδειο και εδώ, για την περίπτωση που το λινκ δεν ανοίγει ή δεν φαίνεται:
Nachruf Dr. Christian Vonhoff
Am 17. Januar 2021 ist unser lieber und geschätzter Kollege Dr. Christian Vonhoff im Alter von 45 Jahren plötzlich verstorben. Sein Tod macht uns traurig und fassungslos.
Christian Vonhoff war unserem Institut in vielfacher Weise verbunden – als Lehrer, als Fachkollege, als Freund. In seinem wissenschaftlichen Werk hat er Bereiche erforscht, die in der Klassischen Archäologie zuweilen übergangen wurden: Chronologisch lag sein Schwerpunkt auf der späten Bronze- und frühen Eisenzeit, räumlich stand insbesondere Zypern im Zentrum seiner Interessen. Sowohl mit seinen Publikationen als auch mit seinen Lehrveranstaltungen hat er Themen aus diesen Bereichen in den Vordergrund gerückt und damit spannende Fragen etwa zur Materialität oder zu Kulturkontakten vorangetrieben. Dies erfolgte weit über Bochum hinaus, denn durch seine internationalen Kontakte und diversen Auslandsaufenthalte, etwa in Griechenland oder auf Zypern, hat er die Diskussionen in der wissenschaftlichen Community maßgeblich vorangetrieben.
Nach dem Studium der Klassischen Archäologie, Alten sowie Neueren und Neuesten Geschichte in Erlangen und seine Promotion ebendort bei Professor Hartmut Matthäus 2007 folgte zunächst ein Engagement in seiner Alma Mater in Vertretung der dortigen Oberassistenz. Sodann ging er als Post-Doc Fellow des Deutschen Archäologischen Instituts an die Außenstelle Athen und betrieb dort seine Forschungen. Noch enger am Material hat er bei der Bearbeitung der Eisenobjekte der Samos-Grabung gearbeitet, bevor er zu uns an das Institut für Archäologische Wissenschaften kam. In Bochum hat er die Stelle eines Akademischen Rats vertreten und war zuletzt Post-Doc Fellow der Gerda-Henkel-Stiftung. Seine Arbeiten zu „Wandel durch Handel – Kupferexport und Bronzehandwerk als Motor antiker Kulturentwicklung: das Fallbeispiel Zypern im späten 2. und frühen 1. Jahrtausend v. Chr.“ hat er nicht vollenden können.
Wir werden Christian Vonhoff vermissen. Seine stets positive Herangehensweise an die Dinge, seine treffenden Beobachtungen und Fragen sowie seine von Begeisterung getragenen Lehrveranstaltungen werden uns allen fehlen. Wir trauern um Christian als seine Kolleg*innen und Student*innen, viele von uns als Freund*innen. Wir werden ihn als engagierten und begeisterten Kollegen und Freund in unseren Erinnerungen behalten.
Unser tiefes Mitgefühl gilt seiner Familie und seinen Angehörigen.
Μόλις πριν λίγο πληροφορηθήκαμε οτι ο αρχαιολόγος Jörg Schäfer άφησε την τελευταία του πνοή την παραμονή της φετινής Πρωτοχρονιάς στην ηλικία των 94 ετών. Είχε σπουδάσει στην Τυβίγγη μετά τον πόλεμο και είχε εργαστεί στις Γερμανικές Αρχαιολογικές Σχολές Κωνσταντινουπόλεως και Αθηνών. Η διατριβή του είχε θέμα τους πρώιμους πίθους με ανάγλυφες παραστάσεις και η υφηγεσία του (στην Χαιδελβέργη) αφορούσε την ελληνιστική κεραμική της Περγάμου. Μετά το 1968 πήρε θέση καθηγητή στην Χαιδελβέργη με γνωστικό αντικείμενο την Αιγαιακή Αρχαιολογία. Στα 2000 εκδώθηκε το σχετικό εγχειρίδιο. Παράλληλα, ο Schäfer ασχολήθηκε με το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη. Μετέφρασε τα ποιήματά του στα γερμανικά, μια εργασία, για την οποία και βραβεύτηκε τόσο από γερμανικούς, όσο και από ελληνικούς φορείς. Την δεκαετία του 1990 διύθυνε έρευνες στην Αμνισό, στις οποίες συμμετείχαν ο μαθητής του Veit Stürmer, καθώς και ο διάδοχός του στην έδρα της Χαιδελβέργης Wolf-Dietrich Niemeier.
Ο επικήδειός του στα γερμανικά:
Jörg Schäfers (25. April 1926 – †1. Januar 2021) archäologische Reise, die sein ganzes Leben prägte, begann kurz nach den schweren Kriegsjahren. Im Sommersemester 1948 nahm er ein Studium der Klassischen Archäologie, Alten Geschichte sowie der Griechischen und Lateinischen Philologie an der Universität Tübingen in Angriff. Dort promovierte er 1955 bei Bernhard Schweitzer mit einer Arbeit zum Thema „Studien zur frühgeschichtlichen Reliefkeramik“. Unmittelbar darauf erhielt er das Reisestipendium des Deutschen Archäologischen Instituts. 1963 folgte die Habilitation an der Universität Heidelberg zum Thema „Hellenistische Keramik aus Pergamon“. Er verließ Heidelberg für Athen, wo er von 1963 bis 1968 Referent am Deutschen Archäologischen Institut war und dann wieder Athen für Heidelberg, um hier endgültig bis zu seinem Eintritt in den Ruhestand (1990) zu bleiben: zuerst als Dozent, dann als außerplanmäßiger Professor und schließlich ab 1978 als Professor. Jörg Schäfer wurde der erste Professor in Deutschland mit einem Schwerpunkt auf der Ägäischen Frühzeit und hat in Lehre und Forschung eine Brücke zwischen griechischer Vorgeschichte und Klassischer Archäologie geschlagen. Der zeitliche Horizont seines forschenden Blickes umspannte dabei einen beeindruckend langen Zeitraum, vom 3. Jahrtausend v. Chr. bis in den Hellenismus. Sein weit gefächertes wissenschaftliches Interesse spiegelte sich auch im Kreis seiner Schüler wieder, deren Dissertationen ebenfalls nahezu alle Perioden der griechischen Kultur abdeckten. Jörg Schäfer’s Leidenschaft für die archäologische Praxis führte ihn bereits seit seiner Studienzeit zu zahlreichen bedeutenden Orten und umfasste nicht nur das Land, sondern auch das Meer. Er war einer der Pioniere bei der Erforschung von antiken Häfen in der Klassischen Archäologie und hat als Leiter eines internationalen und interdisziplinären Forscherteams zwei wichtige Publikationen zu Phaselis, einer der bedeutendsten Hafenstädte im lykisch-pamphylischen Küstengebiet, und zu Amnisos, dem wichtigsten Hafen von Knossos in der Antike, vorgelegt. Seiner unermüdlichen Beschäftigung mit der antiken griechischen Kultur ging eine große Leidenschaft für das Land und seine Menschen voraus, eine Leidenschaft, die jeder, der ihn kannte, sofort spürte. Er hat einen großen Teil seines Lebens in Griechenland verbracht, eine Griechin geheiratet und gelernt, Griechisch so perfekt wie ein Grieche zu sprechen. In jahrelanger Arbeit hat er die Gedichte von Konstantinos Kavafis, einem der bedeutendsten griechischen Dichter, nicht nur akribisch, sondern auch sehr kunstvoll ins Deutsche übersetzt. Für all diese herausragenden Leistungen für Griechenland und die Erforschung der griechischen Kultur wurde er mit der Ehrendoktorwürde der Universität Athen (2003) und dem griechischen Staatspreis für literarische Übersetzung (2004) geehrt. Jörg Schäfer gehörte einer Generation von Altertumswissenschaftlern an, deren Erziehung und Wirken ganz stark vom Ideal einer humanistischen Bildung geprägt war, die nicht nur innerhalb der engen Grenzen seines Faches, sondern auch in seiner Leidenschaft für die schönen Künste und insbesondere für die Musik Ausdruck gefunden hat. Er starb in der Silvesternacht im Alter von 94 Jahren.
Prof. Dr. Diamantis Panagiotopoulos.
Zuerst veröffentlicht in der Rhein-Neckar-Zeitung, 9. Januar 2021
Μέσα στον Ιούνιο απεβίωσαν δυο ακόμη γνωστές αρχαιολόγοι: Η μια ήταν η Βρετανίδα Elizabeth French, κόρη του Alan Wace, ο οποίος είχε ανασκάψει σε Κοράκου και Μυκήνες. Η κόρη ακολούθησε τα βήματα του πατέρα και έγινε ειδήμων επί των Μυκηνών. Υπηρέτησε δε και στην Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή. Η άλλη ήταν η Ιταλίδα Lucia Vagnetti, εξιδεικευμένη στην μυκηναική κεραμεική του ιταλικού χώρου και κυρίως της Σικελίας.
Στις 11 Αυγούστου 2021 απεβίωσαν ο ανασκαφέας της Νεμέας Stephen Miller και ο ειδήμων επί Μινωικής Αρχαιολογίας Κωστής Δαβάρας.
Στις 22 Δεκεμβρίου 2021 έφυγε πλήρης ημερών ο 92χρονος Βάσος Καραγεώργης. Ο αδιαμφισβήτητος "spokesman" της Κυπριακής Αρχαιολογίας ήταν εδώ και λίγα χρόνια χήρος και με προβλήματα υγείας. Δεν υπάρχει δημοσίευση σχετική με την Κύπρο (πρακτικά συνεδρίων, εκθεσιακοί καταλόγοι, μονογραφίες κ.α.) που να μην έχει τουλάχιστον μια ονομαστική βιβλιογραφική παραπομπή σχετικά με το έργο του. Ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία ο Καραγεώργης ταξίδευε, έγραφε, έδινε διαλέξεις για την Κύπρο. Χάρις σε αυτόν η Κυπριακή Αρχαιολογία αναπτύχθηκε και άκμασε. Ο Καραγεώργης δίδαξε, υπηρέτησε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κύπρου, ανέλαβε διευθυντικά πόστα, προώθησε την έρευνα και το ενδιαφέρον των ξένων για την Αρχαιολογία του τόπου του. Σε εκείνον οφείλεται το οτι εμφανιστήκαν ερευνητικά τμήματα με μελετητές και σεμινάρια ειδικά επί της Κυπριακής Αρχαιολογίας παντού στον κόσμο(π.χ. Glasgow: Bernard A. Knapp, Edingbourgh: Edgar Peltenburg, Stockholm: Peter Astrom κτλ.). Με θέρμη υποστήριξε επίσης την ελληνικότητα της Κύπρου από τα πανάρχαια χρόνια.
Kommentar veröffentlichen