Montag, 26. Januar 2009

ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ.

Ειθισται σε περιοχες μαστιζομενες απο οικονομικη κριση οι κατοικοι των να μεταναστευουν προς αναζητηση εργασιας σε αλλες περιοχες, προκειμενου να επιβιωσουν.
Μια απο τις πλεον επιτυχημενες μορφες οικονομικης μεταναστευσης ηταν και οι μισθοφοροι. Στρατιωτες δηλαδη, οι οποιοι πολεμουσαν επι χρημασι για λογαριασμο βασιλεων.
Στην αρχαιοτητα, μισθοφοροι απο την ανατολικη Μεσογειο, γνωστοι απο αιγυπτιακες πηγες ως "Shardana/ Sharden" υπηρετουσαν στην αυλη του φαραω Ραμση ΙΙ. Αιωνες αργοτερα, Ιωνες και Καρες μισθοφοροι συγκαταλεγονταν στα στρατευματα των φαραω Ψαμμητιχου και Αμαση. Λεγεται οτι τα αδελφια των λυρικων ποιητων Αλκαιου και Σαππφους ακολουθησαν τον βασιλια των Περσων στην Βαβυλωνα, ενω ο Αθηναιος ιστορικος Ξενοφων τεθηκε επικεφαλης του μισθοφορικου στρατου των Μυριων και περιπλανηθηκε μαζι τους στα βαθη της Ασιας μετα την αποτυχημενη αποπειρα του εργοδοτη του, Κυρου του Νεοτερου, να ανελθει στον περσικο θρονο.
Ονομαστοι ως μισθοφοροι πολεμιστες ησαν στην αρχαικη και κλασσικη Ελλαδα οι Αρκαδες. Οι δε Ρωμαιοι χρησιμοποιησαν πολλους απο τους κατακτημενους λαους για να επανδρωσουν τα στρατευματα τους. Κελτες, Γαλατες, Τευτονες, εμαθαν πολλα απο την ρωμαικη στρατιωτικη τακτικη.
Και η βυζαντινη Αυτοκρατορια ομως χρησιμοποιησε μισθοφορους για να ελεγχει τα συνορα της (βλ. κειμενο "Dark Ages II", 11/08), οπως διαφορα τουρανικα/ τουρκικα φυλα. Οι πιο θρυλικοι μισθοφοροι του βυζαντινου στρατου ομως, ειναι αυτοι που αποτελουσαν την επονομαζομενη και "Αυτοκρατορικη Φρουρα των Βαραγγων"



Η Φρουρα των Βαραγγων σχηματιστηκε μετα το 980 μ. Χ. απο τον Βασιλειο ΙΙ (τον Βουλγαροκτονο) κατα υποδειγμα της αντιστοιχης Φρουρας που διεθετε ο Βουλγαρος βασιλιας. Ο ομολογος του Βασιλειου, του εστειλε μερικους ανδρες του, μετα απο παρακληση του βυζαντινου αυτοκρατορα, ωστε να αποτελεσουν τμημα της προσωπικης του σωματοφυλακης. Το γοητευτικο στοιχειο της ιστοριας ειναι, οτι οι μισθοφοροι σωματοφυλακες του αυτοκρατορα προερχονταν απο χωρες της βορειου Ευρωπης. Κυριως απο την Νορβηγια, την Δανια, την Σουηδια, την Γερμανια, την Βρετανια. Η Αννα η Κομνηνη τους αποκαλει "βαρβαρους απο την Θουλη" (: η Ισλανδια, συμφωνα με τους βυζαντινους). Οι Βαραγγοι μισθοφοροι ησαν ουσιαστικα Βικινγκς, Νορμανδοι, Σαξονες, Τευτονες και Ρως (: Βικινγκς/Φινλανδοι/Σλαβοι απο την περιοχη του Κιεβου, στην οποια ειχαν οικισμο) πολεμιστες, οι οποιοι ηθελαν να εξασφαλισουν τα προς το ζην. Και η βυζαντινη πρωτευουσα, η Κωνσταντινουπολη ("Μικλαγκαρντ" την ονομαζαν οι Βικινγκς, δηλ. "χρυση πολη") τηρουσε ολες τις προδιαγραφες για μια καριερα στον στρατο.
Η βασιλευουσα ηταν η πιο φημισμενη και η πλουσιωτερη πολη του τοτε γνωστου κοσμου. Η βυζαντινη αυτοκρατορια βρισκοταν απο τον 8ο αιωνα και μετα στο απογειο της δοξας της. Και οι ιδιοι οι κατοικοι της την αποκαλουσαν "Χρυσουπολη" - για ευνοητους φυσικα λογους. Η Χρυσουπολη ηταν πολος ελξης, οχι μονο για λογιους και εμπορους, αλλα και για βαρβαρικους λαους που ηθελαν να την κατακτησουν. Με πολλους απο αυτους το Βυζαντιο εκλεινε συμφωνιες. Τους επετρεπε να ζουν εντος των συνορων της αυτοκρατοριας, αλλα θα επρεπε να τα υπερασπιζουν κιολας. Ενα αλλο στοιχειο αδυναμιας ηταν η αυτοκρατορικη αυλη. Πολυ αυτοκρατορες εχαναν το θρονο και την ζωη τους μαζι. Χρειαζονταν εμπιστους ακολουθους κοντα τους. Οι Βαραγγοι καλυψαν και στις δυο αυτες περιπτωσεις το κενο - με το αζημιωτο βεβαια.
Η Φρουρα των Βαραγγων συμμετειχε σε στρατιωτικες επιχειρησεις εκτος Βυζαντιου, ο βασικος της ρολος ομως ηταν ως σωματοφυλακη του αυτοκρατορα. Οι Βαραγγοι ειχαν τους δικους τους κωδικες τιμης και επικοινωνιας. Ορκιζονταν πιστη στον βυζαντινο αυτοκρατορα και επιτρεποταν να χρησιμοποιουν τα οπλα που εφερναν απο τις πατριδες τους. Ο βασικος εξοπλισμος των Βικινγκς περιελαμβανε κωνικα η´ στρογγυλα κρανη, αλυσσιδωτους θωρακες, πελεκεις, κυκλικες ασπιδες και ξιφη νορμανδικου τυπου. Μπορουμε καλλιστα να φανταστουμε οτι οι πανυψηλοι, σωματωδεις Βαραγγοι με τα ξανθα μαλλια και γενια και τα γαλαζια ματια (βλ. εικονα ανωθεν) ευκολα θα ξεχωριζαν μεταξυ του γηγενους πλυθυσμου της Κωνσταντινουπολης.
Οι Βικινγκς δεν ησαν αποκλειστικα και μονο πολεμιστες, αλλα και αγροτες και εμποροι. Καποιοι απο αυτους, επιστρεφοντας στις πατριδες τους, διηγουνταν σε συγγενεις και φιλους ιστοριες απο την Μικλαγκαρντ και τα πλουτη της. Οι ιστοριες αυτες εξαπταν την φαντασια πολλων νεων, οι οποιοι αποφασισαν να ταξιδεψουν προς την Κωνσταντινουπολη, προκειμενου να δοκιμασουν την τυχη τους στον στρατο του αυτοκρατορα. Πολλοι τα καταφεραν, ανηλθαν στην ιεραρχια αποκτωντας τιτλους και αξιωματα και εγιναν πλουσιοι προσφεροντας τις υπηρεσιες τους στους βυζαντινους. Μια μικρη ιστορια απο μια σκανδιναβικη σαγκα δειχνει οτι υπηρχαν και καποιοι, οι οποιοι εγιναν μελη της φρουρας για διαφορετικους λογους: Ειναι η ιστορια ενος νεαρου δανου Βικινγκ, του οποιου ο καλυτερος φιλος δολοφονηθηκε. Ο δολοφονος του εκλεψε το σπαθι και εξαφανιστηκε. Ο νεαρος αποφασισε να παρει εκδικηση για τον φονο του φιλου του. Μετα απο πολυ ψαξιμο, πληροφορηθηκε οτι ο δολοφονος (ο οποιος δεν τον γνωριζε προσωπικα) ειχε καταταγει στην Φρουρα των Βαραγγων. O νεαρος Βικινγκ ταξιδεψε προς την Μικλαγκαρντ και εγινε επισης μελος της Φρουρας. Σε ενα απο τα συμποσια των μελων της Φρουρας, ηρθε προσωπο με προσωπο με τον δολοφονο του φιλου του, ο οποιος, μισομεθυσμενος, επεδεικνυε στους υπολοιπους το ξιφος του θυματος του. Ο νεαρος, που αναγνωρισε αμεσως το οπλο, του ζητησε ηρεμα την αδεια να το πιασει στο χερι του και να το εξετασει ο ιδιος. Την στιγμη που κρατουσε το σπαθι, ζητησε απο τον δολοφονο να εξιστορησει στους παρευρισκομενους πως το απεκτησε. Ενω ο δολοφονος καυχοταν πως χτυπησε πισωπλατα το θυμα του για να του κλεψει το οπλο, ο νεαρος σηκωσε το σπαθι και αποκεφαλισε τον δολοφονο! Εν συνεχεια διεφυγε, ενω οι παρευρισκομενοι ειχαν μεινει αναυδοι απο το περιστατικο.
Αν και δεν ειναι γνωστο κατα ποσον η ιστορια αυτη βασιζεται σε πραγματικο γεγονος, εν τουτοις ειναι πιστοποιημενο, οτι εκ των μελων της Φρουρας των Βαραγγων ηταν και ενας βασιλιας των Βικινγκ. Προκειται για τον μελλοντικο βασιλια της Νορβηγιας Χαραλντ Χαρντραντα. Ο Χαραλντ - η ιστορια του οποιου περιγραφεται στο ομωνυμο μυθιστορημα του Α. Ρ. Ρανγκαβη - ειχε ανελθει στα ανωτατα αξιωματα που θα μπορουσε να ανελθει ενας Βαραγγος στην βυζαντινη αυλη. Ηταν αρχηγος της Φρουρας και του καταλογιζεται οτι ειχε συναψει ερωτικη σχεση με την ανηψια του αυτοκρατορα. Στα 1053 εγκαταλειπει την Φρουρα και την Μικλαγκαρντ και πλουσιος πλεον σε χρυσαφι και εμπειριες, ταξιδευει στην Νορβηγια για να διεκδικησει το θρονο. Θα πεθανει στην μαχη της γεφυρας του Σταμφορντ στην Αγγλια, τον Σεπτεμβρη του 1066. Λιγες μερες αργοτερα, ο Νορμανδος Γουλλιελμος κερδιζει την μαχη του Χαστινγκς και γινεται κυριος της Αγγλιας.
Προς το παρον το θεμα της Αυτοκρατορικης Φρουρας των Βαραγγων αποτελει μονο μια μικρη παραγραφο στην Ιστορια του Βυζαντιου και μια υποσημειωση στις σελιδες της Παγκοσμιου Ιστοριας. Για καποιους ρομαντικους ομως, αποτελει ενα ωραιο παραδειγμα του ποσο και πως αλλαζουν τα πραγματα και οι καταστασεις στο διαβα των αιωνων: Πως απο το κραμα Ρωμαικης Αυτοκρατοριας/Ελληνισμου/Χριστιανισμου δημιουργηθηκε το Βυζαντιο και πως απο τα επιμερους στοιχεια του, οχι μονο εδωσε πνευματικη τροφη στην Ευρωπη, αλλα αποτελεσε και πολο ελξης για οικονομικους λογους, σε μια εποχη που η Ευρωπη πασχιζε να δημιουργηθει ως οντοτητα. Σημερα φυσικα ισχυει το αντιθετο - πλεον οι χωρες προελευσης των Βαραγγων εχουν αποκτησει και παιζουν τον ρολο της Μικλαγκαρντ... Σημερα οι Ελληνες ειναι οι Βαραγγοι...

1 Kommentar:

TaLaS hat gesagt…

Τα κατωθι αναφερομενα εργα ειναι οι μοναδικες εως τωρα υπαρχουσες μονογραφιες που σχετιζονται με το θεμα του εν λογω κειμενου. Περιεχουν πλουσια βιβλιογραφια με εκτενεις αναφορες σε πρωτογενεις πηγες, οπως εργα βυζαντινων συγγραφεων και σκανδιναβικες σαγκες:

- Sigfus Blondal. Varangians of Byzantium: An Aspect of Byzantine Military History. Trans. by Benedikt S. Benedikz, Cambridge: 1978.

- H.R. Ellis Davidson. The Viking Road to Byzantium. London: 1976