ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΧΙV.

Ακαδημαϊκή διπλωματία στην Κορυτσά: Τρεις νέοι Ελληνες αρχαιολόγοι βάζουν τις βάσεις για το πρώτο σε ολόκληρη την Αλβανία, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας

Του Δημητρη Ρηγοπουλου (εφημεριδα Καθημερινη, Κυριακη 08.02.2009)

Αν από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο η Αλβανία αποκτήσει το πρώτο της ακαδημαϊκό τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας θα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στις προσπάθειες τριών Ελλήνων. Ο Σταύρος Οικονομίδης, ο Αρης Παπαγιάννης και ο Ακης Τσώνος είναι τρεις νέοι αρχαιολόγοι που τα τελευταία χρόνια έχουν ανοίξει έναν σταθερό δίαυλο επικοινωνίας με την πανεπιστημιακή κοινότητα της Κορυτσάς.

Ιδρυτές του Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Πολιτισμικής Συνεργασίας (ΙΔΙΠΟΣ), εξειδικευμένοι στην Βαλκανική Ιστορία και Αρχαιολογία, διδάκτορες και υποψήφιοι διδάκτορες ελληνικών πανεπιστημίων (Αθηνών, Ιωαννίνων, Κρήτης), εγκαινίασαν από το φθινόπωρο του 2006 μια σειρά δώδεκα διαλέξεων - παραδόσεων αρχαιολογίας με βασικό στόχο να κεντρίσει το έμπρακτο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για τη δημιουργία ενός επιστημονικού ιστορικού-αρχαιολογικού πυρήνα, ο οποίος θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, του πρώτου σε ολόκληρη την Αλβανία, και σε κεντρικό ακαδημαϊκό εκπαιδευτικό μοχλό κατάρτισης μιας νέας γενιάς αρχαιολόγων.

Οι Πρυτανικές Αρχές του Πανεπιστημίου, ύστερα και από ουσιαστική παρότρυνση του καθηγητή Αρχαιολογίας κ. Πετρίκα Λέρα, επίτιμου μέλους του ΙΔΙΠΟΣ και ακούραστου ερευνητή της περιοχής, όχι μόνο υποδέχθηκαν με θέρμη την ελληνική πρωτοβουλία, αλλά σκέφτονται να υλοποιήσουν άμεσα το κοινό όραμα. Αν όλα πάνε καλά, τον Σεπτέμβριο θα λειτουργήσει το πρώτο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας στο αλβανικό έδαφος. Μια μικρή ιστορία, βασισμένη εξ ολοκλήρου στην ιδιωτική πρωτοβουλία, που δείχνει τις μεγάλες ελληνικές δυνατότητες στη Βαλκανική Χερσόνησο.

Υπήρξε μια σειρά ευτυχών συμπτώσεων που οδήγησαν τα τολμηρά βήματα των τριών Ελλήνων στην εδραίωση της σημερινής σχέσης. Βοήθησαν τα αλβανικά του κ. Τσώνου (οι διαλέξεις από τους άλλους δύο καθηγητές γίνονται στα αγγλικά και στα ιταλικά), η πρόνοια του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Κορυτσάς, κ. Ιωάννη, ο οποίος παραχωρεί στα μέλη του ΙΔΙΠΟΣ δωρεάν τον ξενώνα της Μητροπόλεως Κορυτσάς, η ηθική και υλική συνδρομή του Ελληνα πρόξενου στην Κορυτσά, κ. Κ. Μοάτσου.

Επιπλέον, η σταθερή, ανελλιπής και ουσιαστική συμμετοχή και το ζωηρό ενδιαφέρον περίπου 35 φοιτητών του Παιδαγωγικού Τμήματος, παρά τον καθαρά προαιρετικό χαρακτήρα των παραδόσεων, μετέτρεψαν απρόσμενα τις απλές διαλέξεις σε μία ανοιχτή επικοινωνία για πολλά και ποικίλα ζητήματα της εγχώριας και όχι μόνο αρχαιολογίας.

Το ΙΔΙΠΟΣ θέλοντας να συμβάλλει περαιτέρω στην αρχαιολογική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας και ύστερα από την παρότρυνση του καθηγητή Πετρίκα Λέρα κατέθεσε (και έλαβε) άδεια από τις αλβανικές αρχές για την έναρξη διεπιστημονικής αρχαιολογικής επιφανειακής έρευνας στο νησί Μάλιγκραντ της Μεγάλης Πρέσπας, το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς στην επιφάνειά του έχουν εντοπιστεί ίχνη κατοίκησης του χώρου από τα προϊστορικά μέχρι και τα νεώτερα χρόνια.

Η έρευνα θα ξεκινήσει αμέσως μετά το Πάσχα σε συνεργασία με το κρατικό Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Αλβανίας και με τη συμμετοχή Αλβανών φοιτητών του Πανεπιστημίου της Κορυτσάς, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή Ελλήνων και Αμερικανών φοιτητών. Εχει εξασφαλιστεί η οικονομική ενίσχυση του προξενείου που, ωστόσο, δεν αρκεί.

Ετσι, οι άνθρωποι του ΙΔΙΠΟΣ είναι περισσότερο από ανοιχτοί σε κάθε πρόταση χορηγίας και κάθε είδους οικονομικής συνδρομής που θα διευκόλυνε το έργο τους που φυσικά δεν σταματάει στο νησάκι των Πρεσπών. Μιλάμε για ένα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σωματείο με εκδοτική δραστηριότητα και συμμετοχές σε διεθνή αρχαιολογικά συνέδρια. Και τα σχέδια δεν σταματάνε εδώ. Ας πούμε ότι η Κορυτσά και το Μάλιγκραντ είναι μόνο η αρχή. Βασικές επιδιώξεις του ΙΔΙΠΟΣ είναι το άνοιγμα σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, μια περιοχή μάλλον αρχαιολογικά παρθένα.

Οι πρωτοβουλίες τους θα μπορούσαν να δώσουν ζωή σε ένα μελλοντικό δίκτυο συνεργασίας ανάμεσα στα αρχαιολογικά μουσεία και στα πανεπιστήμια της περιοχής. Η διοργάνωση από το Ινστιτούτο ημερίδων, συνεδρίων, αρχαιολογικών εκθέσεων, εκπαιδευτικών εκδρομών στις παραπάνω περιοχές και η προβολή λιγότερο γνωστών αρχαιολογικών χώρων θα συμβάλλουν στην καλύτερη γνωριμία, την επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων των επιστημόνων της Βαλκανικής Χερσονήσου και θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των αρχαιολογικών σπουδών στις βαλκανικές χώρες, παρέχοντας οπτικοακουστικό υλικό και πρόσβαση στη διαβαλκανική αρχαιολογική βιβλιογραφία.

Η καθιέρωση, παράλληλα, περιοδικής επιστημονικής, αρχαιολογικής επετηρίδας, υπό την εποπτεία Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής, αποτελούμενης από διακεκριμένους αρχαιολόγους των Βαλκανίων, καθώς και η γενικότερη εκδοτική δραστηριότητα (φωτογραφικά λευκώματα, μεταφράσεις αρχαιολογικών βιβλίων, εκδόσεις μελετών, επιστημονικών διατριβών, σχετικών με την ευρύτερη περιοχή κ.ά.), θα βοηθήσουν στη δημιουργία ενός μονιμότερου πεδίου επιστημονικής συνεργασίας και θα ενθαρρύνουν τους ντόπιους και ξένους επιστήμονες να συνεργαστούν στενότερα με το ΙΔΙΠΟΣ. Η αρχή έγινε.