ΜΕΓΑΛΕΣ ΙΔΕΕΣ.

 Τον Σεπτεμβριο που μας περασε ειχαμε δυο αλλες επετειους να τιμησουμε: Η μια ηταν τα 100 χρονια απο την εναρξη του Α' Βαλκανικου Πολεμου, η δευτερη τα ενενηνταχρονα απο την Μικρασιατικη Καταστροφη. Και τα δυο γεγονοτα συνδεονται με το δογμα της "Μεγαλης Ιδεας", της δημιουργιας της Ελλαδος των δυο ηπειρων και των πεντε θαλασσων. Για την ακριβεια, η Μικρασιατικη Καταστροφη σημανε και το τελος του ονειρου αυτου, αφου μετατραπηκε σε εφιαλτη. Επειδη τους τελευταιους μηνες, η ανοδος και η παρουσια της Χρυσης Αυγης, οπως και αλλων παραπολιτικων και εθνικιστικων μορφωματων στην επικαιροτητα, καπηλευονται τετοιου ειδους επετειους και επειδη φερονται να δειχνουν οτι θεωρουν εαυτους ως συνεχιστες του ανωτερω δογματος, ακομη επειδη απο την αλλη πλευρα μιλουν καποιοι για ρατσιστικες θεωριες και διαφορα αλλα, θελω σε αυτο το σημειο να γραψω λιγα πραγματα για αυτο το ζητημα.

 Η Μεγαλη Ιδεα ουτε με απολυταρχικα, ουτε με φασιστικα κομματα εχει να κανει. Ηταν αποτελεσμα των πολιτικων, κοινωνικων, οικονομικων εξελιξεων της εποχης της. Η Μεγαλη Ιδεα ηταν δημιουργημα του 19ου αιωνα, οταν η Ελλαδα εβγαινε απο τον πολεμο του 1821 και μεταμορφωνοταν σε βασιλειο. Συνδεεται δε με τον πρωθυπουργο Ιωαννη Κωλεττη και παρουσιαστηκε σε ομιλια του το 1844. Αν θεωρουν καποιοι οτι η τοτε Ελλαδα ηταν ενα φασιστικο, εθνικιστικο κρατος, τοτε θα πρεπει να ριξουν μια ματια στις υπολοιπες χωρες της Ευρωπης: Η Αγγλια και η Γαλλια ακολουθουσαν μια αποικιοκρατικη πολιτικη, ειχαν δε μοιρασει την Αφρικη σε κομματια. Η Ιταλια απεκτησε τις κτησεις της σε Ερυθραια (1888-1895) και Λιβυη (1912-1941) αφου ειχε ενωθει σε κρατος/ βασιλειο στα 1860. Η δε Γερμανια ακολουθως απεκτησε κτησεις στην αφρικανικη ηπειρο, οπως στην Τανζανια, το Καμερουν, αλλα και στον Ειρηνικο. Ακολουθως και το Βελγιο, ενω η Αυστροουγγρικη αυτοκρατορια, πιθανον λογω ελειψης ναυτικου, περιορισε τον ρολο της στην κεντρικη Ευρωπη.  Την πολιτικη αυτη των Μεγαλων Δυναμεων την εξυμνησαν με τα εργα τους συγγραφεις οπως οι Κιπλινγκ και Χαγγαρντ, Βερν και Δουμας, Σαμπατινι και Μαι. Οι ηρωες τους ειναι συνηθως αριστοκρατες η' απλα τυχοδιωκτες που ταξιδευουν και ζουν περιπετειες σε κοσμοπολιτικες αποικιες...

 

 Το ελληνικο κρατος/ βασιλειο ειχε επομενως πολλα παραδειγματα προς εμπνευση και εφαρμογη. Αφου εκεινη την εποχη ολα σχεδον τα κρατη/ εθνη της Ευρωπης, με το που συνειδητοποιουσαν την εθνικη τους οντοτητα αναζητουσαν το ευρυτερο Lebensraum τους, γιατι να εμενε η Ελλαδα πισω; Ειχε αλλωστε, η' πιστευε πως ειχε, την ευνοια και την ανοχη των Μεγαλων Δυναμεων, οι οποιες την στηριξαν κατα τη διαρκεια του Απελευθρωτικου Αγωνα. Οι Ελληνες της εποχης εκεινης εμψυχωνονταν με τους στιχους των Σολωμου και Καλβου, αργοτερα δε με εκεινους των Παλαμα και Βαλαωριτη. Ο εθνικος ιστορικος Παπαρρηγοπουλος τους εδωσε με το μνημειωδες εργο του ενα ιδεολογικο σκαλοπατι για να ανεβουν. Οι αρχαιολογικες ανακαλυψεις του Τσουντα στο Σεσκλο και το Διμηνι, του Σλημαν στις Μυκηνες, την Τιρυνθα και τον Ορχομενο, του Εβανς στην Κνωσο, εδωσαν βαθος χρονου στην ελληνικη αρχαιοτητα, αποδεικνυοντας οτι ειναι χιλιετιες παλιοτερη απο οσο νομιζονταν μεχρι τοτε. Το κινημα των ρομαντικων, οπως ο Βυρων, ο Πουσκιν και αλλοι, που ειδε στα προσωπα των σκλαβωμενων Ελληνων τους απογονους των Περσικων Πολεμων, του Χρυσου Αιωνος και της Ελληνιστικης Εποχης, εδωσε αυτοπεποιθηση στους μαχητες. Απο εκει και ως τον Παπαρρηγοπουλο, ο Ελληνας προς το τελος του 19ου αιωνος ηταν σαν παιδακι που βουτηξε το χερι του στο βαζακι με τις καραμελες: Τις ηθελε ολες. Απο την Τεργεστη, την Παργα και την Οδησσο, απο την Κωνσταντινουπολη, την Τραπεζουντα, την Καππαδοκια και την Σμυρνη ως την Αλεξανδρεια, οι παροικιες των Ελληνων που συνεφεραν στην μητερα πατριδα φουσκωναν απο ενθουσιασμο. Η Ελλας ηταν ακομα μικρη. Υπηρχαν αλυτρωτες πατριδες που επρεπε να ελευθερωθουν και να προσαρτηθουν στο κρατος/ εθνος/ βασιλειο. Η Ελλας θα γινοταν ενα κραμα Ελληνιστικης Εποχης και Βυζαντιου, ενας ελληνοχριστιανικος κοσμος ... των δυο ηπειρων και των πεντε θαλασσων!  

 Ετσι, ξεκινησε ο νεος αγωνας, οπως δειχνει και η φωτογραφια αρ. 1 ανωθι: Οι Ιονιοι νησοι προσαρτηθηκαν στα 1864. Η Θεσσαλια στα 1881. Η Μακεδονια, η Ηπειρος και η Θεσσαλια στα 1913, με το τελος των Βαλκανικων πολεμων δηλαδη. Η δυτικη Θρακη το 1920 και τα Δωδεκανησα το 1947. Ουτε τα οικονομικα σκανδαλα και η χρεωκοπια επι Τρικουπη, ουτε το χαστουκι του 1897 με εναν παραλιγο νεο ελληνοτουρκικο πολεμο πτοησαν την Ελλαδα. Για πολλους και ποικιλους λογους, τους οποιους δεν θελω να αναλυσω εδω, αλλα γνωριζει λιγο ως πολυ σχεδον ο καθενας μας, τα πραγματα ειχαν καποιο οριο με την επεκταση του ελληνικου κρατους και την προσαρτηση σε αυτο εδαφων. Οι Μεγαλες Δυναμεις της εποχης επαιξαν το παιχνιδι τους και η Μικρα Ασια, οπως και η Ανατολικη Θρακη, χαθηκαν. Οπως αναφερθηκε παραπανω, η Μικρασιατικη Καταστροφη σηματοδοτησε και το τελος της Ελληνικης Μεγαλης Ιδεας. Απο τοτε εχουν περασει 90 χρονια. Τα πραγματα στην γειτονια μας εχουν γινει ακομα πιο πολυπλοκα. Καποιοι μιλανε ακομα για χαμενες πατριδες. Καποιοι αλλοι λενε να παρουνε την Πολη. Αυτοι ειναι οι χειροτεροι. Δεν καταλαβαινουν πως ειναι η πολιτικη, κοινωνικη και οικονομικη κατασταση σημερα στα Βαλκανια και την Ανατολικη Μεσογειο.Αυτοι θα πρεπει να τεθουν στο περιθωριο.