Fetih 1453.

Fetih σημαινει Αλωση. Προκειται για παραγωγη του Fatih Aksoy που εχει αναλαβει και την σκηνοθεσια. Ειναι η πιο ακριβη κινηματογραφικη παραγωγη της γειτονος χωρας και συναγωνιζεται επαξια τις χολλυγουντιανες ταινιες. Απο τεχνικης αποψης, ειδικων εφε, μουσικης, κοστουμιων, πολυ καλη θα λεγαμε. Αν δεν υπηρχε η συζητηση περι αυτης σε καποιες ελληνικες εφημεριδες πριν απο βδομαδες καθως και η βλακωδης αντιδραση καποιων ημετερων να προσπαθησουν να την μπουκοταρουν, δεν θα μαθαιναμε καν την υπαρξη της. Στην Γερμανια προβαλλεται εδω και λιγες μερες σε ορισμενους κινηματογραφους. Την ειδαμε σχετικα προσφατα σε κινηματογραφικη αιθουσα του Βερολινου, καταμεστη απο τουρκικης καταγωγης παλλινοστουντες, οι οποιοι χειροκροτησαν χλιαρα ομως στο τελος της ταινιας. Εντυπωση εκανε πως η πλειοψηφια των θεατων αποτελουνταν απο ενηλικους ανδρες ανω των 50 ετων, οι οποιοι ηρθαν μαζι με τις συζυγους τους. Επισης η αντιθεση μεταξυ των γυναικων... Απο την μια, παρεες νεων κοριτσιων με μαντιλες, απο την αλλη, μοντερνες τουρκαλες με ξανθο μαλλι, που δεν ξεχωριζαν απο γερμανιδες συνομηλικες τους.

Ο εθνικος ηρωας των Τουρκων Ουλουμπαιτ Χασαν. Θεωρειται ο πρωτος Τουρκος που ανεβηκε στα τειχη και μπηκε στην Πολη. Η πραξη αυτοθυσιας του, να ανεβασει την τουρκικη σημαια δεχομενος αμετρητα βελη, εμψυχωσε τους συνστρατιωτες του να συνεχισουν να μαχονται. Στην ταινια εχει προσωπικη κοντρα με τον Γενοβεζο Τζιουστινιανι. Και οι δυο ειναι ερωτευμενοι με την ιδια γυναικα...
Ο αυτοκρατορας Κωνσταντινος Παλαιολογος (κεντρο) συζηταει την στρατηγικη αμυνας της Πολης με τους Τζιουστινιανι (δεξια) και Νοταρα (αριστερα).

Η τουρκικης παραγωγης ταινια ειναι ενα μπλοκμπαστερ διαρκειας 160 λεπτων περιπου. Στο πρωτο μισο της παρακολουθουμε την προετοιμασια των Οθωμανων, καθως και τις ενεργειες των Βυζαντινων. Η ταινια ξεκιναει στην Μεδινα το 627 μ. Χ. Ο προφητης Μωαμεθ λεει οτι το πεπρωμενο της Πολης ειναι να πεσει. Ο κατακτητης της και ο στρατος του θα ειναι ευλογημενοι. Αιωνες αργοτερα, ο 18χρονος Μωαμεθ Β' γινεται σουλτανος. Ουτε το επιτελειο, ουτε ο λαος του τον εχουν ικανο για πολλα. Εκεινη την εποχη το οθωμανικο κρατος ειχε καταλαβει ολοκληρη την Μικρα Ασια πλην Τραπεζουντας και τα Βαλκανια, ως τον Μωρια. Απεμενε μονο η Κωνσταντινουπολη ελευθερη, ως το τελευταιο τμημα της καποτε κραταιας Βυζαντινης αυτοκρατοριας. Ο Μωαμεθ βλεπει εφιαλτες, δεν μπορει να κοιμηθει. Στον υπνο του εμφανιζεται ο Οσμαν, ο πρωτος ηγετης των Οθωμανων. Τον παροτρυνει να καταλαβει την Πολη, γιατι ειναι ο σουλτανος που θα εκπληρωσει την προφητεια. Ονομαστηκε αλλωστε προς τιμην του προφητη. Ο Μωαμεθ βασανιζεται και απο τις αναμνησεις των παιδικων του χρονων. Ο πατερας του δεν τον αγαπησε, ποτε δεν τον ειχε παρει στα χερια του. Χαμενος στις σκεψεις του, ο Μωαμεθ παραμελει την ομορφη σουλτανα του. Τελικα παιρνει την αποφασει να κανει πραξη αυτο που οι προκατοχοι του ποτε δεν ειχαν καταφερει. Θα καταλαβει την Πολη με οποιοδηποτε κοστος.

Σε ενα δευτερο, παραλληλο επιπεδο κινουνται και οι ιστοριες των υπολοιπων πρωταγωνιστων. Του Ουλουμπαιτ Χασαν, ατρομητου και σκληροτραχηλου πολεμιστη, που διδαξε την τεχνη της ξιφομαχιας στον σουλτανο. Ο Χασαν ερωτευεται την Ερα, κορη του Ουρμπαν, του κατασκευαστη κανονιων. Την Ερα αγαπει ομως και ο γενουατης Τζιουστινιανι, που δεν υπολειπεται σε παλικαρια και πολεμικη δεξιοτητα του Χασαν. Στην ταινια, ο Χασαν ειναι πρακτορας του σουλτανου στην Πολη. Εκει ζουν η Ερα και ο πατερας της. Οταν ο τελευταιος αρνειται να φτιαξει οπλα για τον αυτοκρατορα, ο Νοταρας στελνει στρατιωτες να τον μεταπεισουν. Ο Χασαν επεμβαινει και τους σωζει. Απο ευγνωμοσυνη ο ουγγρος Ουρμπαν αλλαζει στρατοπεδο και δεχεται να φτιαξει ενα σουπερ κανονι για τον σουλτανο.

Σε γενικες γραμμες η ταινια ακολουθει επιλεγμενα στοιχεια απο τις πηγες που αφορουν την Αλωση του 1453. Γινονται και αναφορες γυρω απο το πολιτικο και γεωστρατηγικο περιβαλλον της εποχης. Λογου χαριν, γιατι η χριστιανικη Ευρωπη δεν μπορεσε να υποστηριξει την Πολη. Οι ενεργειες της Αυλης σε αντιπαραθεση με αυτες του σουλτανου. Οι μηχανοραφιες Βατικανου και βυζαντινης Αυλης. Οι διαμαχες ενωτικων και ανθενωτικων τις κρισιμες στιγμες, και ενω ο κινδυνος ηταν υπαρκτος. Υπαρχουν καποιες ενστασεις σχετικα με τα κοστουμια των Βυζαντινων στρατιωτων, και γενικως με τον οπλισμο. Τον 15ο αιωνα χρησιμοποιουνταν τοξοβαλιστρες και τουφεκια πυριτιδας, αλλα δεν βλεπουμε κατι τετοιο στην ταινια. Εκτος απο σπαθια, ακοντια, τοξα μογγολικου τυπου, καταπελτες, πολιορκητικους πυργους και κριους, υπαρχουν κανονια και αρκετη πυριτιδα. Η πολιορκια της Πολης στην ταινια μοιαζει να ακολουθει τις πηγες, αν και το περιστατικο με την Κερκοπορτα δεν αναφερεται στο εργο. Για λογους σασπενς και εξυπηρετησης σεναριου ο Τζιουστινιανι δεν εγκαταλειπει την πολιορκια τραυματισμενος, αλλα βγαζει το αχτι του σε μια εντονη και δραματικη μονομαχια ολο παθος με τον Χασαν. Μια σκηνη που θα ζηλευε και η καλυτερη χολλυγουντιανη ταινια δρασης.

Η προπαγανδα της ταινιας εχει να κανει με το θρησκευτικο στοιχειο. Συμφωνα με μελετητες, η προφητεια του Μωαμεθ, οτι η Πολη ειναι μοιραιο να πεσει, δεν υπαρχει στο Κορανι. Σε συνομιλια μεταξυ σουλτανου και αυτοκρατορα, ο πρωτος αναφερει οτι πολιορκει την Πολη, επειδη υπακουει στις αναφορες του Κορανιου. Αργοτερα κανει λογο για το οτι θελει να ενωσει τους Τουρκους της Ευρωπης και της Ασιας δια της Πολης. Προς το τελος της ταινιας, ο Μωαμεθ δειχνει στον θεατη οτι ειναι διαφορετικος απο τον πατερα του και καθε αλλον σουλτανο πριν απο αυτον. Αγκαλιαζει τον γιο του Βαγιαζητ με αγαπη και στοργη πριν απο την τελικη μαχη, κατι που ο πατερας του δεν ειχε κανει ποτε. Μπαινει στην Αγια Σοφια και καθησυχαζει τα γυναικοπαιδα, οτι θα απολαυσουν ανεξιθρησκεια. Αμεσως τα χαμογελα τους φωτιζουν τα προσωπα τους, μαζι με αυτο του ανθενωτικου Γενναδιου. Ο σουλτανος κραταει ενα μικρο ξανθο παιδακι στα χερια του και χαμογελαει. Το παιδακι τον φιλαει. Συμφωνα με τις πηγες, τρεις μερες λεηλασιας ακολουθησαν την Αλωση της Πολης. Φανατισμενοι στρατιωτες ορμησαν στην Αγια Σοφια σφαζοντας και βιαζοντας. Φυσικα η ταινια ειναι τουρκικη και θελει να περασει αλλου ειδους νοηματα στο σημειο αυτο, νομιμοποιωντας την μεταβαση του καθεστωτος απο τον βυζαντινο αυτοκρατορα στον οθωμανο σουλτανο.

Αλλη προπαγανδα εχει να κανει με την σκηνη αυτοθυσιας του Χασαν, ο οποιος καταφερνει να στερεωσει το κονταρι με το τουρκικο λαβαρο σε πυργο, μολονοτι εχει φαει καμια δεκαρια βελη στο σωμα του. Επισης με τον βυζαντινο αυτοκρατορα, ο οποιος εκτος απο δολοπλοκος παρουσιαζεται κακος και αιμοδιψης τουρκοφαγος, που θελει να εξαφανισει τους Οθωμανους απο προσωπου γης.

Τα ευσημα της τα παιρνει η ταινια για τις αναπαραστασεις της Κωνσταντινουπολης, τις επικες σκηνες μαχης και την μουσικη που εχουν εμπνευστει απο τις αντιστοιχες της τριλογιας του Αρχοντα των Δαχτυλιδιων. Για τις παθιασμενες, ρεαλιστικες ερμηνειες των ηθοποιων της.

Μολονοτι η ταινια αυτη διαφερει απο παρομοιες που αναφερονται σε πολιορκιες πολεων οπως η Τροια, η' οχυρων οπως το Αλαμο, στο οτι υποστηριζει καθαρα το μερος των επιτιθεμενων, χωρις να εχει ξεκαθαρο δικαιολογητικο για να στηριξει την επιθεση, περαν του φανατισμου που γεννησε μια ισως υποτιθεμενη προφητεια, πιστευουμε οτι αντι να μπουκοταρεται, θα πρεπει να προβληθει και στην Ελλαδα. Οι Ελληνες καλα θα κανουν να δουν την ταινια αυτη. Για να καταλαβουν πως σκεφτονται οι απεναντι. Τι θελουν να πουν με την ταινια αυτη, τι μηνυματα επιδιωκουν να περασουν. Και καποιοι που νομιζουν οτι ειναι κινηματογραφιστες, καλα θα κανουν να παρουν μαθηματα απο τους Τουρκους συναδελφους τους για το πως γυριζονται τετοιου ειδους ταινιες και πως πρεπει να ερμηνευουν τον ρολο τους οι ηθοποιοι.