ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΩΡΑΚΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ 2009.

Λογοι ανωτερας βιας αναγκαζουν τον Ταλα να κανει ενα διαλειμμα απο την συγγραφη. Θα επανελθει και παλι τον Γεναρη του 2010. Και κατα την παραδοση που θελει διαφορα εντυπα και οργανισμους να απονεμουν βραβεια σε προσωπικοτητες που σημαδεψαν τη χρονια, επιχειρει να πραξει το ιδιο. Στα προτυπα λοιπον αυτα, θα απονεμηθουν διαφορα βραβεια και δωρακια στους πρωταγωνιστες και τις πρωταγωνιστριες του 2009, το οποιο θα μας εγκαταλειψει σε περιπου 2 εβδομαδες...

Ετσι λοιπον, ο νεος πρωθυπουργος θα παρει μια... μαργαριτα, αλλα δεν πρεπει να την μαδησει ως τον Μαρτιο (ξερει αυτος γιατι...).

Ο απερχομενος πρωθυπουργος βραβευεται με ενα σουβλακι πιτα ξερη και αλαδωτη με μπολικο τζατζικι σε γαλαζιο περιτυλιγμα (το ξερουμε οτι του αρεσουν και επιπλεον, εχει πολλα play-station στο σπιτι, ας μην παρει αλλα). Ο Κωστακης κερδιζει επισης το παρασημο της ανοιχτης παλαμης για το εργο που ο ιδιος και η κυβερνηση του προσεφερε στην χωρα τα τελευταια 5 χρονια.

Ο νεος προεδρος της Ν. Δ. θα παρει πρωτα μια τσιμπια στο δεξι μαγουλακι (ατιμουλικο, μετα απο τοσα χρονια τα καταφερες και εγινες αρχηγος του κομματος που σε πεταξε εξω!) και ως δευτερο δωρο, ενα πιο μοντερνο ζευγαρι σκελετου γυαλιων απο την προσωπικη συλλογη του Ταλα. Τους φακους να τους βρει μονος του.

Η Ντορα βραβευεται με ενα χειροποιητο καλαθακι made in USA που περιεχει τσουκνιδες, χαλασμενο λαπτοπ της Siemens και T-Shirt με την σταμπα "try next time".

Στον Θοδωρη Ρουσοπουλο θα κανουμε δωρο ενα σπιτακι playmobil για την συλλογη του (απο σπιτια), ενα παλιο τευχος του περιοδικου "Ταχυδρομος" απο παλαιοπωλειο του Μοναστηρακιου και ενα κομποσκοινι.

Η Ευγενια Μανωλιδου Γεωργιαδου θα ηθελε να παρει εκπομπη στην τηλεοραση ως γνωστον, αλλα δεν εχομε να της δωσουμε. Γι' αυτο της στελνουμε ενα πακετο καφε Λουμιδη να τον πιει - τον καφε της παρηγοριας εννοειται.

Η Πετρουλα θα παρει μια... χρυση βουρτσα και θα την μοιραζεται μαζι με την Αφρουλα, μιας και οι δυο τους αναδειχτηκαν την φετινη χρονια.

Τωρα, απο διεθνεις προσωπικοτητες, η για δευτερη φορα καγκελαριος Ανγκελα Μερκελ επιβραβευεται με ενα μπουκαλι μπυρας Μυθος, ενω ο Γκουιντο Βεστερβελλε θα παρει μια δεσμιδα λουκανικα Τρικαλων.

Ο Μπαρακ Ομπαμα παιρνει ως δωρο μια σοκολατα υγειας Παυλιδη να την οιραστει με την οικογενεια και τους συμβουλους του.

H Καρλα Μπρουνι Σαρκοζι θα παρει για δωρο μια παιδικη ρουκετα, μολονοτι ειχε δηλωσει σε συνεντευξεις της οτι την γοητευουν οι ...βομβες. Ο Ταλας ουτε εχει, ουτε δινει τετοια πραγματα, αλλα ευελπιστει η Καρλα να μεινει ευχαριστημενη.

Αυτα απο τον γραφοντα. Καλες γιορτες, με υγεια και τα λεμε του χρονου!

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΧΧΧΙΙΙ.

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗΣ ΣΕΖΟΝ 2009

Της Πόπης Διαμαντάκου (diaman@dolnet.gr)

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: ΤΑ ΝΕΑ, Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009)

Οι γιορτές για τα 20χρονα της εμπορικής τηλεόρασης τη βρίσκουν στη χειρότερη στιγμή της: στον πάτο της ριαλιτζίδικης αισθητικής Πεδίο του ατέλειωτου κουτσομπολιού, ριάλιτι του φτηνού εντυπωσιασμού, ελάχιστα σίριαλ και αυτά αντιγραφές, συρρίκνωση του ενημερωτικού τομέα, απολύσεις, τηλεοπτικές καριέρες σε κρίση, ενώ άλλες χάθηκαν, ένας κόσμος που γαντζώνεται από τα ζαρζαβατικά (κυριολεκτικώς και μεταφορικώς) για να αναπαραχθεί τρεφόμενος από τις σάρκες του. Με την κρατική τηλεόραση να αντανακλά τη μακρόχρονη στρέβλωση των σχέσεων πολιτικής και μίντια, καθώς ήταν και παραμένει η βιτρίνα τους, με την ανυπαρξία ενός εθνικού οράματος για τον πολιτισμό και τις δαιδαλώδεις διαδρομές διαπλοκής να καταλήγουν σε «επίσημη» μέθοδο κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος. Η τηλεοπτική χρονιά που ολοκληρώνεται σε λίγο έχει ήδη σφραγίσει την κυρίαρχη αισθητική του μιντιακού θεάματος: κανιβαλισμός σε όλες του τις μορφές, on camera αλλά και off camera. Από την κουτσομπόλικη μεσημεριανάδικη τηλεόραση μέχρι την ενημερωτική, από την πολιτική σκηνή που τροφοδότησε με σαπουνοπερικά πάθη τα πάνελα μέχρι τα μαγειρικά ριάλιτι, το αλληλοφάγωμα αποδεικνύεται το τηλεοπτικό μας χιτ. Με τους Γερμανούς από τον Αlpha να δίνουν το σύνθημα της «νέας τηλεόρασης». Φτηνή (σε αισθητική και κόστος) ριαλιτζίδικη που, αντί να ξοδεύει σε σίριαλ και σόου, αξιοποιεί το πιο αναλώσιμο προϊόν των νέων αγορών, τον ίδιο τον άνθρωπο, τα συναισθήματα και τις ανάγκες του. Τηλεόραση για φτηνές αγορές, που δεν έχουν τη δυνατότητα να ξοδέψουν για ακριβά προϊόντα, του λιανεμπόριου, αγορές του απορρυπαντικού και της σερβιέτας. Τηλεόραση οικονομική, όπου ο τηλεθεατής χαζεύει τους ομοίους του σε δραστηριότητες ιδιωτικές, σαν να καταναλώνει τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν την έφεραν οι Γερμανοί αυτή την τηλεόραση. Είχαμε εθιστεί στις απολαύσεις του ριάλιτι χρόνια πριν. Το «καινούργιο» είναι ότι δεν χρειάζεται καν ένας λαμπερός παρουσιαστής. Το θέαμα προσφέρεται κατ΄ ευθείαν από την πηγή της παραγωγής του. Αν και, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, στο είδος είχε προηγηθεί η πολιτική. Με τις αλλεπάλληλες κρίσεις που έφερναν οι σαρωτικές αποκαλύψεις σκανδάλων, οι οποίες γίνονταν η αφορμή για ένα από τα πιο παθιασμένα και με βίαιες ανατροπές και αλλεπάλληλες κορυφώσεις πολιτικό ριάλιτι όλων των εποχών. Σημασία έχει να μένουμε χορτασμένοι από θέαμα.

Σαπουνόπερες της κάλπης

Αλλεπάλληλες αποκαλύψεις σκανδάλων και δύο κάλπες, μία για τις ευρωεκλογές και μία για τις εθνικές εκλογές, προσφέρονται για σπουδαία σαπουνοπερικά θεάματα, όπου όλα μοιάζουν να εξελίσσονται και όλα ίδια μένουν. Οι συζητήσεις για τα προεκλογικά ντιμπέιτ αναδεικνύουν τον τρόμο της πολιτικής μπροστά σε μια τηλεόραση, της οποίας το τελετουργικό ωστόσο έχει καταχραστεί σε πλείστες κρίσιμες περιστάσεις για να απομακρύνει το βλέμμα του φιλοθεάμονος από τις αδυναμίες της. Παραμονές των ευρωεκλογών και το περιεχόμενο τηλεοπτικών σποτ με πράσινα και μπλε παπαγαλάκια γίνεται το κεντρικό αντικείμενο της πολιτικής αντιπαράθεσης, όταν το μεταναστευτικό έχει αποδειχθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και στη χώρα μας ως το κύριο πρόβλημα του μέλλοντος. Το ντιμπέιτ με τους 5 πολιτικούς αρχηγούς και τους 7 δημοσιογράφους απέναντί τους αποδεικνύεται σε τηλεοπτικό φιάσκο, όχι γιατί μοιάζει με σταυρόλεξο, αλλά γιατί αποδεικνύει ότι αναλώθηκε χρόνος στην συζήτηση γι΄ αυτό που άφησε εκτός τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο τόπος. Η αποχή από τις κάλπες κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η αποτυχία των exit polls αποδεικνύει την αδυναμία μιας εκλογικής τηλεοπτικής σκηνοθεσίας να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο εκλογικό σώμα. Στις εθνικές εκλογές, λίγους μήνες αργότερα, η οικονομική κρίση γίνεται ισχυρό άλλοθι για να συνασπιστούν οι εταιρείες δημοσκόπησης προκειμένου να καταλήξουν σε ένα κοινό exit poll. Να θεωρηθεί βήμα; Γίνεται συνείδηση ότι ένα επιστημονικό εργαλείο, όπως οι δημοσκοπήσεις, δεν μπορεί να αποτελεί δημοσιογραφικό όπλο. Βήματα πάντως παρατηρούνται στο προεκλογικό ντιμπέιτ, όπου για πρώτη φορά οι πολιτικοί που συμμετέχουν μπορούν να θέσουν και μία ερώτηση ο ένας στον άλλον. Και ακόμη, για πρώτη φορά, έχουμε και ντιμπέιτ των αρχηγών των δύο μεγάλων κομμάτων. Ιστορικές στιγμές. Τα αποτελέσματα των εκλογών που σημαίνουν πανωλεθρία για τη Ν.Δ. πυροδοτούν νέο φαντασμαγορικό πολιτικό ριάλιτι με στελέχη της να αλληλοκατηγορούνται στα πάνελα μέχρι ξεκατινιάσματος. Ακολουθεί το ριάλιτι εκλογής νέου αρχηγού. Όλα απολαυστικά μεν ως θέαμα, αλλά ελάχιστα πολιτικά.

Οι χαμένοι

Η χρονιά πάντως ολοκληρώνεται με την τηλεόραση να μετρά χαμένους. Τον Ανδρέα Μικρούτσικο, του οποίου η καριέρα πνίγηκε από την υπερέκθεση, την Έμη Λιβανίου που οι προσπάθειές της για επαναφορά έπιασαν πάτο, τη Μάγδα Παπαγιάννη, που το «χαμηλό προφίλ» δίπλα στον σταρ Παπαδάκη την έθεσε εκτός καναλικού σχεδιασμού για δυναμικό αντρικό δίδυμο στην πρωινή ενημέρωση του Αnt1 και στο φινάλε τον Νίκο Ευαγγελάτο που βρέθηκε εκτός Αnt1, καθώς οι σχεδιασμοί του για το είδος της τηλεόρασης που γνωρίζει να κάνει δεν ταυτίστηκαν εντέλει με εκείνους του Αnt1. Για τον καθένα εξ αυτών οι λόγοι είναι διαφορετικοί, ωστόσο, όλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους δυο βασικούς παράγοντες κάθε καριέρας, τις συνθήκες μιας αγοράς που μάζευε τα λουριά στον οικονομικό τομέα και τις επαγγελματικές επιλογές που καθιστούσαν τον καθένα (τηρουμένων των αναλογιών της κάθε καριέρας) μια ιδιαιτερότητα δυσκίνητη μπροστά στις νέες καναλικές ανάγκες.

Η Πετρούλα και οι άλλοι

Με την «καυτή ανάσα» ενός μαγειρικού ριάλιτι να ακούγεται δίπλα στις ενημερωτικές κορόνες των δελτίων, θεωρήθηκε ότι η τηλεοπτική ενημέρωση περνάει κρίση. Ωστόσο, ανόμοια είδη δεν μπορεί να συγκρίνονται, αν και η μείωση του ενημερωτικού προσωπικού για λόγους οικονομίας είναι δείγμα ότι η φτηνή πλην θεαματική τηλεόραση σε εποχές κρίσης μπορεί να προκαλέσει ανατροπές. Το δελτίο του Μega απολαμβάνει τη σταθερότητα στην παράδοσή του, με τους σχολιαστές και την κεντρική παρουσιάστρια να αποτελούν το σήμα κατατεθέν ενός δελτίου που εμφανίζεται να «οδηγεί τις εξελίξεις». Με έμφαση στο θέαμα, ιδίως αυτό που διαμορφώνουν οι ρόλοι των σχολιαστών του με τις παθιασμένες αντιπαραθέσεις και τις θεατρικές κορόνες (Τράγκας) το δελτίο του Αlter έχει διαμορφώσει και αυτό σταθερή ταυτότητα. Το δελτίο του Star παραμένει «εναλλακτικό» με την Πετρούλα του καιρού και των προκλητικών εμφανίσεων, να γίνεται απλώς γραφική, όπως και οι σχολιαστικές εμφανίσεις Άντζελας και Τζούλιας, που ουδείς ασχολείται, ούτε καν για να σπάσει πλάκα.

Σίριαλ, ένα είδος υπό εξαφάνιση

Κάποτε έκαναν πρεμιέρα 30 ή και 40 σίριαλ, τώρα πλέον απομένουν ελάχιστα και εξ αυτών η συντριπτική πλειονότητα αποτελεί αντιγραφή ξένων σειρών και φέτος βρίσκονται στη δεύτερη χρονιά προβολής τους, όπως ο «Λάκης, ο γλυκούλης» (φωτογραφία), η «Πολυκατοικία», το L.Α.Ρ.D.- όλα προσπαθούν μέσω των δημοφιλών πρωταγωνιστών να αποκτήσουν γέφυρες με την ελληνική πραγματικότητα, με την οποία συναντιούνται μόνο στα ευτελέστερα ήθη προσωπικών σχέσεων. Μεγάλη περσινή επιτυχία το «Η Χαρά αγνοείται», όπου το γεμάτο αγωνία και ένταση σενάριο ευτύχισε από έξοχες ερμηνείες. Θέαμα βίας και καταστροφών Όταν τον περασμένο Δεκέμβριο ξέσπασε το κύμα νεανικής οργής στους δρόμους της Αθήνας με αφορμή τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου, για να στρέψει το βλέμμα ενός τόπου ξεχασμένου στις ενήλικες ανάγκες, οι ελπίδες αναπτερώθηκαν. Μόνο που η σφραγίδα μιας πολεμικής καταστροφής που καταγράφηκε από τις τηλεοπτικές κάμερες τις ημέρες που ακολούθησαν παρέμεινε βαριά πάνω στο νόημα εκείνων των στιγμών. Η τηλεόραση χρησιμοποιήθηκε (κατόπιν μακιαβελικής σκέψης ή όχι, πάντως βρέθηκε να οδηγεί εξελίξεις). Από τον τότε υπουργό, που έκανε την πολιτική επιλογή τής «μη παρέμβασης» της αστυνομίας. Την ανακοίνωσε, διόλου τυχαία ως φαίνεται, από τις τηλεοράσεις. Αποτέλεσμα τα έκτροπα, που κόστισαν όχι μόνο περιουσίες, αλλά και μια κοινωνία φοβισμένη. Σε αυτή τη σφραγίδα της βίας αναζήτησαν φρέσκα πλάνα οι ξένες τηλεοράσεις που φέτος ακροβολίστηκαν τις ημέρες της επετείου στην Αθήνα περιμένοντας επανάληψη. Για το θέαμα; Όχι μόνο. Για την εικόνα μιας χώρας σε διάλυση. Τότε είχαν κάνει σπουδαία δουλειά και τα τηλεσαλονάκια, οι εκπομπές Τατιάνας και Δρούζα, που είχαν μετατρέψει ένα γεγονός με πολιτικές διαστάσεις σε συναισθηματολαγνικό ριάλιτι με μαθητές συγκινημένους για τον χαμό του συνομήλικού τους Αλέξη να προσφέρουν το θέαμα των συναισθημάτων τους προς ενίσχυση της τηλεθέασης. Τα ίδια σαλονάκια επαναλήφθηκαν και φέτος. Καμιά ιδέα, καμιά διεκδίκηση δεν αντέχει απέναντι στη γαστριμαργία του ριάλιτι. Όσο συγκινείται το φιλοθέαμον δεν σκέφτεται. Αυτό έχει σημασία.

Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται

Οι αλλαγές στην πρωινάδικη ζώνη είναι επιβεβλημένες από τους καιρούς. Διόλου τυχαία κλυδωνίζεται η πρώτη του Αnt1, που αντιμετώπισε την άρνηση του κοινού όσο προσπαθούσε να παραμείνει πιστή στο μοντέλο που η ίδια καθιέρωσε με Κορομηλά και Μενεγάκη. Ξεπερασμένο, πλέον, μια και δεν υπάρχει η αγορά της τυφλής κατανάλωσης που υποστήριζε. Το δίδυμο Μουτσινά- Ζαρίφη βουλιάζει στην αγωνία να ενταχθεί σε αταίριαστο κόνσεπτ, η απόπειρα με τη Βίκυ Καγιά στον ρόλο της παρουσιάστριας καταλήγει σε φιάσκο. Η λύση των Καραμερο- Χαριτάτων αποδεικνύεται ιδανική, καθώς μοιάζει να γεφυρώνει ειρηνικά τις παλιές συνήθειες του πρωινάδικου με τις νέες απαιτήσεις για μια τηλεόραση πιο κοντά στις νέες ανάγκες ενός κοινού με οικονομικά προβλήματα. Στο Μega, όπου ο Γρηγόρης Αρναούτογλου έχει την ευκαιρία του για αγρανάπαυση, μια πεντάδα νέων, άφθαρτων και ωραίων προσώπων στριμώχνεται στο παλιό, κουρασμένο κόνσεπτ, χωρίς να καταφέρνει να βάλει τη δική της σφραγίδα. Η Ελένη Μενεγάκη στον Αlpha μένει αμετακίνητη σε αυτό που ξέρει να κάνει. περιμένοντας να αλλάξουν ίσως οι εποχές παρά εκείνη.
Ριάλιτι να φάνε κι οι κότες

Αγρότες, στους δρόμους με τα τρακτέρ πριν από μερικούς μήνες να διεκδικούν από μια κυβέρνηση των υποσχέσεων τα υπεσχημένα. Αγρότες φέτος, σταρ των τηλεπροξενιών, να διεκδικούν σύζυγο on camera. Υπέροχη εξέλιξη! Ειρηνική. Αντί να ξεσηκώνονται για την τιμή του βάμβακος, μακιγιάρονται σαν ζεν πρεμιέ και απολαμβάνουν τη συντροφιά κυριών που σφάζονται στην ποδιά τους για το ποια θά ΄ναι η τυχερή νύφη. Αν έχει κανείς απορία για τον ρόλο του ριάλιτι στις τηλεοπτικές δημοκρατίες, ιδού το καλύτερο παράδειγμα. Κορυφαία στιγμή της κατρακύλας η «Στιγμή της αλήθειας» όχι για τις σεξουαλικές φαντασιώσεις που ομολογούνται από διάφορους που κυνηγούν γενναία αμοιβή, αλλά γι΄ αυτό που καθιερώνεται μέσω της εκπομπής ως απαύγασμα του εθισμού και της απουσίας κάθε κριτηρίου στη μιντιακή πραγματικότητα. Η παρουσιάστρια Ευγενία Μανωλίδου, τότε σύντροφος και κατόπιν σύζυγος πολιτικού και επίσης επίλεκτου μέλους του μιντιακοπολιτικού θιάσου, του Αδώνιδος Γεωργιάδη, κάνει μέσω της προκλητικής εκπομπής της θεαματικό ντεμπούτο και αυτή στον θίασο των τηλεδιασημοτήτων προσφέροντας ακόμη πιο προκλητικές και από εκείνες των παικτών του ριάλιτι που παρουσίαζε προσωπικές εξομολογήσεις. Η εν λόγω εκπομπή κόβεται στο τελευταίο της επεισόδιο από το ΕΣΡ σε μια πρωτοφανή επίδειξη υποκριτικής κατάχρησης του ρόλου του και εξευτελισμού της σημασίας του ως ανεξάρτητης αρχής. Αλλά μην ξεχνάμε, η κυβέρνηση της Ν.Δ., με την υποστήριξη του ΛΑΟΣ, επιφανές στέλεχος του οποίου είναι ο σύζυγος της κ. Μανωλίδου, ουδεμία εκτίμηση έτρεφε προς τις ανεξάρτητες αρχές. Το ζεύγος Αδώνιδος- Ευγενίας αποδεικνύεται το ιδανικό μιντιακοπολιτικό υβρίδιο από τη συνάντηση του ριάλιτι με την πολιτική και τη σοουμπίζνες.

Ξέφρενο πανηγύρι σπατάλης

Ζήσαμε την κυριαρχία της γιουροβιζιονο-λιγούρας, με την ΕΡΤ να οδηγεί το ξέφρενο πανηγύρι της σπατάλης δίνοντας το σύνθημα με μια χλιδάτη γιορτή στο Αθηνών Αρένα και καλεσμένη όλη την μεσημεριανοπρωινάδικη κουτσομπόλικη τηλεόραση που ξιπαζόταν χαζεύοντας τον εαυτό της να πρωταγωνιστεί ανάμεσα σε καπνούς ακριβών πούρων και σε τουαλέτες, ενώ η οικονομική κρίση ξεσπούσε γύρω της γονατίζοντας το κοινό. Να την προσκυνήσει θεώρησε μάλλον. Εξ ου και του προσέφερε ένα απίθανο θέαμα γιουροβιζιονικού εθνοκομπλεξισμού, όπου όλοι οι ανταγωνιστές του Sakis, του δικού μας, ήταν ασχημότεροι, ατάλαντοι, θαμποί, λιγούρια. Πήραμε με το ζόρι την έβδομη θέση βγάζοντας μια κάσα στη σκηνή της Γιουροβίζιον και τον Σάκη να κάνει κωλοτούμπες πάνω της. Εθνομπαρόκ τσίρκο. Περισσότερο και από τις μεσημεριανούδες, πάντως, λυπήθηκε η τότε κυβέρνηση που περίμενε τη νίκη του Σάκη για να ανακοινώσει την επομένη τις ευρωλίστες σε κλίμα πανηγυρικής ευφορίας. Όλα τα κόλπα δεν πιάνουν. Και το χειρότερο! Τα ακριβοπληρώνουμε οι Έλληνες πολίτες με μια ΕΡΤ καταχρεωμέ- νη.

...............................................................................

Σ. σ.: Ευτυχως που υπαρχουν τα ντιβινταδικα... Και το torrent...

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΡΙΩΝ ΠΟΛΕΩΝ.

Στις 9 Νοεμβριου του παροντος ετους, ο πρωθυπουργος Γιωργακης Τζεφρυ Παπανδρεου ειχε μεταβει στο Βερολινο, ως συμμετεχων στις εκδηλωσεις για την επετειο των 20 χρονων απο την πτωση του Τειχους. Εκει εκανε καποιες δηλωσεις σε καποιους δημοσιογραφους, απο τις οποιες διαφημιστηκε η φραση του, πως ειναι καιρος να πεσουν και σε αλλες πολεις τα τειχη. Με την δηλωση του εννοουσε το φραγμα που χωριζει την Λευκωσια στα δυο.

Επ' ευκαιριας της αναφορας στην Λευκωσια (και μιας και σημερα γιορταζεται και η εβραικη γιορτη Χανουκκα), θυμηθηκε ο Ταλας καποιον ισραηλινο φοιτητη, ο οποιος πριν απο αρκετα χρονια ετυχε να διαμενει στην ιδια φοιτητικη εστια με αυτον. Ο φοιτητης αυτος, ειχε μεταβει καναδυο φορες στην Κυπρο (αλλωστε ειναι γνωστο, οτι η Κυπρος και το Ισραηλ εχουν πολυ καλες σχεσεις). Σε καποια συζητηση, ο ισραηλινος εκρινε πως η δου χωρες ειναι σαν αδελφες, διοτι εχουν κοινα προβληματα. Οτι συμβαινει, κατα την γνωμη του, στο Ισραηλ με τις αψιμαχιες μεταξυ Παλαιστινιων και Ισραηλινων, το διο ακριβως γινεται και στην Κυπρο με τα κατεχομενα.

Σε γενικες γραμμες, μπορει κανεις να διαπιστωσει μια καθολικη ισοπεδωση των δομων και των εννοιων σε αυτα τα σημεια. Πλεον και υπο την επηρροη καποιων Μ.Μ.Ε. εχει δημιουργηθει μια κατασταση, κατα την οποια, οχι μονο η ιστορια γραφεται διαφορετικα, αλλα και τα μυαλα των ανθρωπων - και ειδικα αυτα της νεας γενιας - εχουν υποστει τετοια πλυση εγκεφαλου, που τα βλεπουν ολα ιδια. Ειναι σα να εχεις παθει δαλτονισμο και να μην μπορεις να δεις τα χρωματα.

Βερολινο, Ιερουσαλημ, Λευκωσια. Τρεις σημαντικες πολεις για την παγκοσμια ιστορια. Η καθε μια εχει σφραγισει, με την παρουσια της και μονο, την εποχη της, τον κοσμο. Ενα κοινο τους σημειο ειναι οτι εχουν διαχωριστει. Στο κεντρο τους εχουν υψωθει τειχη που χωριζουν την πολη σε τομεις. Απο εκει και περα, οι ομοιοτητες ελαττωνονται, καθως καθε μια απο τις τρεις πολεις αποτελει και διαφορετικη περιπτωση. Και προκειται για ιδιαιτερα προβληματικες περιπτωσεις.

Πριν απο 20 χρονια γκρεμιστηκε το Τειχος του Βερολινου. Ειχε ανεγερθει στις αρχες της δεκαετιας του '60 απο το τοτε καθεστως της ανατολικης Γερμανιας. Ενα καθεστως κομμουνιστικης φυσεως, που ειχε πεσει, με το τελος του Β' παγκοσμιου πολεμου, στη σφαιρα επηρροης της Σοβιετικης Ενωσης. Γερμανοφωνοι ησαν αυτοι που το εχτισαν, προκειμενου να μεινουν αποκομμενοι απο τους συμπατριωτες τους στα δυτικα. Γερμανοι ησαν και αυτοι, που το 1989 το γκρεμισαν, χορευοντας πανω στα ερειπια του.

Με την Ιερουσαλημ και την Λευκωσια ειναι διαφορετικη η κατασταση, καθως οι δυο πολεις ειχαν, εδω και αιωνες, μεικτους πληθυσμους. Στην πρωτη, οι θρησκειες συμβαδιζουν με τους λαους: Εβραιοι, Χριστιανοι, Μουσουλμανοι. Ισραηλινοι, Αραβες, Αρμενιοι. Ηδη απο τον Μεσαιωνα η Ιερουσαλημ αποτελουσε το μηλο της εριδος μεταξυ αραβικου κοσμου και χριστιανων ηγεμονων της Ευρωπης. Πολλες φορες βρεθηκε στο επικεντρο των γεγονοτων που προεκυψαν απο τις Σταυροφοριες. Το σκηνικο εμοιαζε με παιδικο παιχνιδι, καθως τη μια φορα την πολη κερδιζαν οι σταυροφοροι και την αλλη την κατελαμβαναν οι Αραβες. Σημερα ενας ολοκληρος αγωνας γινεται, απο την στιγμη που το κρατος του Ισραηλ δημιουργηθηκε. Στο κεντρο της ιδιας πολης συνυπαρχουν οι λατρευτικοι χωροι της εβραικης θρησκειας, του Ισλαμ και του Χριστιανισμου. Και ειδικα οι δυο πρωτοι, θελουν τα παντα για τον εαυτο τους. Κανενας δεν ειναι διατεθειμενος να κανει πισω. Οι μεν Ισραηλινοι διατεινονται, οτι αυτη ειναι η γη που τους υποσχεθηκε ο Θεος. Οι προγονοι τους, οι Ισραηλιτες, ζουσαν εκει απο την αρχαιοτητα. Οι Αραβες ισχυριζονται οτι η γη ειναι δικη τους. Αυτοι αγωνιστηκαν να την κρατησουν, αυτοι πολεμησαν εναντιον των σταυροφορων.

Η ληθη μερικες φορες μπορει να ειναι ωφελιμη. Ποιος θελει να θυμαται τα δυσαρεστα βιωματα του; Αλλες φορες παλι, μπορει να γινει επικινδυνη. Ειδικα οταν αφορα τα ιστορικα γεγονοτα του παρελθοντος. Ετσι και στην περιπτωση της Ιερουσαλημ. Εχουν περασει τοσα χρονια... Αιωνες ολοκληροι... Ποιος ενδιαφερεται για το ποιος ηλθε πρωτος που; Ετσι η μη γνωση του παρελθοντος οδηγει στην αδιαφορια του σημερινου ανθρωπου για τα τεκταινομενα - ειδικα εκεινου, που δεν εχει αμεση σχεση με συγκεκριμενους πολιτισμους, λαους και χωρες. Η σημερινη αδιαφορια ειναι δυνατον να επιφερει την αυριανη ληθη. Αφου δεν ασχολειται κανεις με κατι συγκεκριμενο, αυτο εξαφανιζεται.

Ομοιως και στην περιπτωση της Λευκωσιας. Η πολη, και κατ' επεκτασην το νησι, απολαμβανε για καμποσους αιωνες εναν μεικτο πληθυσμο, αποτελουμενο απο ελληνοφωνους και τουρκοφωνους. Μετα τα γεγονοτα του 1974 (στα οποια εχει γινει αναφορα σε παλαιοτερο κειμενο, την ανοιξη 2008 απο το ιστολογιο αυτο), οι δυο αυτες ομαδες διαχωριστηκαν. Οι εισβολεις υψωσαν ενα τειχος στο κεντρο της πολης της Λευκωσιας, κρατωντας τον τουρκοφωνο πληθυσμο στα βορεια. Προσπαθησαν να αναγνωριστουν ως κρατος απο την διεθνη κοινοτητα, με αρνητικα ομως αποτελεσματα. Στη σημερινη εποχη, οι αρχηγοι των δυο εθνικων ομαδων προθυμοποιουνται να μιλησουν περι ενωσης του νησιου. Υπο ποιες προυποθεσεις ομως θα γινει αυτη; Τι θα μπορουσε να συμβει, εαν επεφτε και το Τειχος της Λευκωσιας; Πριν απο περιπου 4 χρονια, η πλειοψηφια της γενιας του 1974 - των νεων Ελληνοκυπριων που γεννηθηκαν μετα την διαιρεση του νησιου - καταψηφισαν το σχεδιο Αναν. Οι συνομηλικοι τους στα κατεχομενα επραξαν το ακριβως αντιθετο. Για τους μεν δεν εχει καμια σημασια. Αντιθετα με την γενια των γονεων και των παππουδων τους, αυτα τα παιδια δεν ειχαν Τουρκοκυπριους γειτονες. Δεν γνωρισαν, ουτε και επιθυμουν να γνωρισουν τον "αλλον". Οι δε ομως, επιθυμουν να βγουν απο την απομονωση. Επιδιωκουν καλυτερες σπουδες, καλυτερες επαγγελματικες προοπτικες, καλυτερες οικονομικες απολαβες.

Η περιπτωση της Λευκωσιας δειχνει, οτι υπαρχει μια κατασταση που εχει φτασει σε τετοιο σημειο, ωστε να μην ειναι αναστρεψιμη. Οι διεθνεις συγκυριες απαιτουν λυσεις, που να μην στηριζονται στο παρελθον, αλλα στο σημερα. Οπως και την περιπτωση της Ιερουσαλημ, οπου η μοναδικη μεχρι σημερα ορατη λυση, προσωρινη η' μη, ειναι η μοιρασια. Ο καθενας παιρνει το κομματι του και μενει εκει. Και μολονοτι, οπως φανηκε, τα πραγματα στην περιπτωση του Βερολινου ησαν πιο απλα, καθως το Τειχος τους χωριζε ανθρωπους ιδιας καταγωγης και γλωσσας, στην περιπτωση της Λευκωσιας δεν ειναι ακριβως ετσι. Καποια παθη απο την εισβολη, καποιες πληγες, ειναι ακομα ανοιχτες. Καποιοι εχουν την περιεργεια να δουν την αλλη πλευρα, καποιοι αλλοι εχουν την νοσταλγια μεσα τους να δουν και να ζησουν παλι στα μερη που μεγαλωσαν. Η διεθνης κοινοτητα, θα πρεπει ενδεχομενως να λαβει και ολους αυτους τους παραγοντες υπ' οψιν της, εαν θελει να προχωρησει σε σοβαρη λυση.

ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΕΣ.

Στο μουσειο της Περγαμου, στο Βερολινο, ανακοινωθηκε προσφατα η συνεχιση της εκθεσης που τιτλοφορειται "η επιστροφη των θεων" και ξεκινησε απο περυσι. Στην εκθεση αυτη, παρουσιαζονται γλυπτα απο συλλογες παν/μιων και μουσειων της Βραζιλιας και της Κουβας.

Η επιγνωση του οτι, ακομα και σε τοσο μακρινες χωρες υπαρχει ενδιαφερον για την ελληνικη μυθολογια, σου δινει μια ενδειξη γλυκαδας. Ειναι σαν να εφαγες φρεσκια παστα. Την ιδια γλυκα αισθανεται ο λατρης των αρχαιων πολιτισμων, ειτε ειναι ειτε δεν ειναι ελληνικης καταγωγης, οταν μαθαινει οτι απο την νεα χρονια θα κυκλοφορησει στους κιν/φους η μεταφορα του πρωτου βιβλιου της σειρας για εφηβους, με πρωταγωνιστη τον Percy Jackson. Ο Percy θυμιζει σε πολλα τον Harry Potter, με τη διαφορα οτι δεν ειναι μαθητευομενος μαγος, αλλα ενας νεαρος αμερικανος, ο οποιος ανακαλυπτει οτι ο πατερας του ειναι στην πραγματικοτητα ο...Ποσειδωνας, ο θεος της θαλασσας! Το trailer της νεας ταινιας κυκλοφορει ηδη στο youtube. Παραλληλα μαθαινουμε, οτι προσφατα ολοκληρωθηκαν και τα γυρισματα του remake της ταινιας "Clash of Titans", το οποιο πραγματευεται την ιστορια του Περσεα, ενω προκειται να γυριστει και ταινια γυρω απο τους αθλους του Θησεα. Αυτα, ενω στα βιντεοπαιχνιδια, το "Age of Mythology" και το "God of War", το οποιο πραγματευεται τις περιπετειες της θεοτητας Κρατος, θεωρουνται απο τα πιο εντυπωσιακα και επιτυχημενα παγκοσμιως.

Γαι τον Ταλα ειναι εν ολιγοις κατανοητο, γιατι το Χολλυγουντ πλασσαρει στην αγορα προιοντα βασισμενα στην ελληνικη μυθολογια: Οι περιπετειες θεων και ημιθεων, οι μαχες τους εναντια σε Τιτανες, Κυκλωπες, Κενταυρους, Δρακοντες προσφερονται για ταινιες περιπετεας και δρασης, στις οποιες, οπως εχουν αναφερει και διασημοι κριτικοι κιν/φου, οι δημιουργοι ειδικων εφφε πραγματικα οργιαζουν!

Χαλκινη κεφαλι γρυπα απο τριποδα. Στην αρχαια Ολυμπια εχουν βρεθει πληθος τετοιων κεφαλων. Ο γρυπας ηταν ενα μυθικο πλασμα με κεφαλι και φτερα αετου και σωμα λιονταριου. Το τερας αυτο, αποτελουνταν δηλαδη απο μερη υπαρκτων ζωων. Συμωνα με τον Ηροδοτο, οι γρυπες ζουσαν στα βουνα της Σκυθιας και φυλαγαν χρυσαφι. Η φυλη των μονοφθαλμων Αριμασπων πολεμουσε εναντιον τους.

Με αφορμη λοιπον, ολα αυτα που γινονται και θα γινουν, επιθυμει ο Ταλας να ξεδιπλωσει καποιες σκεψεις του σχετικα με τους αρχαιους μυθους. Δεν προκειται να γινει εκτενης αναλυση περι μυθων και σημασιας τους εδω. Για αυτο και παραπεμπει σε πλουσια βιβλιογραφια, οπως τον 1ο τομο της σειρας του Παπαχατζη για την ελληνικη μυθολογια απο την εκδοτικη Αθηνων. Τα βιβλια του Ρομπερτ Γκρειβς και του Καρλ Κερενυι για τους ελληνικους μυθους, απο Κακτο και Ζαχαροπουλο αντιστοιχα. Το πονημα του Βαλτερ Μπουρκερτ για την αρχαια ελληνικη θρησκεια απο τις εκδοσεις Καρδαμιτσα.

Η ελληνικη μυθολογια ειναι πλουσια σε ιστοριες. Ιστοριες με θεους που αποκτουν εξουσια και ζευγαρωνουν με θνητες. Με βασιλιαδες και πολεμιστες. Με ηρωες που ταξιδευουν στα περατα της οικουμενης, προκειμενου να βρουν σπανιους θησαυρους. Που πολεμουν με τερατα και σωζουν πριγκηπισσες. Πολλα εχουν γραφτει και θα γραφουν ακομα για τον νοημα και την ερμηνεια τους. Οι αρχαιοι συγγραφεις ειναι μοιρασμενοι, καποιοι τους χρησιμοποιουν για διδαγμα (π.χ. ο Πλατων), καποιοι τους θεωρουν μερος του απωτερου παρελθοντος (συνεκρινε τις διαφορες "αρχαιολογιες": του Θουκυδιδου, του Φλαβιου Ιωσηπου, του Διον. Αλικαρνασσεως, αλλα και τα εργα των Βηρωσσου και Μανεθωνος, του Ηροδοτου και του Διοδωρου Σικελιωτου) και καποιοι, οπως ο συγγραφεας των "Απιστων Ιστοριων" Παλαιφατος, θεωρουν οτι οι μυθοι θα επρεπε να ερμηνευονται μεταφορικα, διοτι ειναι απλως συμβολικοι. Για παραδειγμα, αναφερει ο Παλαιφατος τον αθλο του Ηρακλεους εναντιον της Λερναιας Υδρας. Κατα τον μαθητη του Αριστοτελη, στην περιοχη της Λερνας υπηρχε ενας ντοπιος ηγεμονας, ο οποιος εκτιζε φραγματα, με αποτελεσμα η Τιρυνθα και οι Μυκηνες να μην υδροδοτουνται και κατα συνεπεια, να εξαρτωνται απο αυτον. Ετσι ο Ευρυσθεας στελνει τον Ηρακλη να διευθετησει το θεμα. Ο τελευταιος καταφερνει να θεσει σε λειτουργια εννια αδρευτικα εργα - οσα και τα κεφαλια του μυθικου τερατος δηλαδη - αλλα δεχεται επιθεση στα μετοπισθεν απο καποιον πολεμιστη Καβουρα με τους στρατιωτες του (στον μυθο, η Ηρα ειχε στειλει εναν καβουρα, που παρενοχλουσε τον ηρωα, ενω πολεμουσε το τερας), μεχρις που καταφθανει ο Ιολαος με ενισχυσεις. Αν μη τι αλλο, ο Παλαιφατος δινει μια αλλη διασταση στην ερμηνεια των μυθων...

Αναφερθηκαν προηγουμενως τα τερατα της ελληνικη μυθολογιας, ενα απο τα ποιο εντυπωσιακα της στοιχεια. Δεν ειναι ομως γνωστη καποια ερευνα, για το πως δημιουργειται ενα τερας; Κατα τη γνωμη του γραφοντος, η φαντασια των αρχαιων εμπνευστηκε απο την φυση. Τα τερατα της ελληνικης μυθολογιας αποτελουν ουσιαστικα προσμειξεις ετερογενων και ετεροκλιτων στοιχειων. Ενα παραδειγμα ειναι ο γρυπας (βλ. εικ. 1 εντ.), ο οποιος αποτελειται απο δυο γνωστα ζωα, τον αετο και το λιονταρι. Η Χιμαιρα ειναι μισο λιονταρι, μιση αιγα, με ουρα που καταληγει σε κεφαλη φιδιου. Ο δε Κερβερος, η Λερναια Υδρα και η Σκυλλα εχουν το εφφε των πολλαπλων κεφαλων. Και εαν εχει μελετησει κανεις το ζευγαρωμα των φιδιων, θα εχει παρατηρησει το πως τα σωματα και τα κεφαλια των ερπετων αυτων περιπλεκονται μεταξυ τους, περιλαμβανοντας, οχι μονο ενα, αλλα και περισσοτερα ζευγαρια! Καπως ετσι εφτιαξε και η φαντασια των αρχαιων τον δρακοντα, ο οποιος υπαρχει και στις μεσαιωνικες παραδοσεις: Πηραν ενα φιδι η' μια σαυρα και αυξησαν το μεγεθος της. Της προσεθεσαν κεφαλια, κερατα, γαμψα νυχια και δοντια, φτερουγες. Και ετσι εφτιαξαν ενα καινουργιο πλασμα... Οσον αφορα φιγουρες, οπως οι Μολιωνες η' Ακτοριωνες, οι Εκατογχειρες και ο Γηρυονης, συζητωντας προ λιγων μηνων με φιλο που ειναι γνωστης των ιατρικων και της βιολογιας, επιβεβαιωθηκαν καποιες υποθεσεις του γραφοντος περι αυτου: Στην περιπτωση των, θα μπορουσε να υπαρχει γονιδιακη διαταραχη. Στην νεοτερη εποχη οι Σιαμαιοι ονομαστηκαν ετσι, επειδη η πρωτη γνωστη περιπτωση εμφανιστηκε στο Σιαμ. Τιποτε ομως δεν αποκλειει να υπηρξαν και στο παρελθον, σε αλλες χωρες, πανομοιοτυπες περιπτωσεις. Μηπως οι μυθολογικες μορφες, σαν αυτη του Γηρυονη, ειχαν την προελευση τους σε μακρινες περιπτωσεις γονιδιακων διαταραχων και μεταλλαξεων, οταν δεν υπηρχε γραφη ακομη, αλλα επειδη ησαν τοσο σπανιες, εκαναν εντυπωση και διατηρηθηκαν ανα τους αιωνες στην κοινη πολιτισμικη μνημη; Αλλωστε, ακομα και σημερα περιπτωσεις σιαμαιων, η' "σειρηνων", οπως το κοριτσιακι απο την Βραζιλια που γεννηθηκε με ενωμενα τα κατω ακρα, αλλα δυστυχως απεβιωσε πριν απο λιγους μηνες, συνεχιζουν να εντυπωσιαζουν την κοινη γνωμη.

Συγχρονη απεικονιση των θεων του Ολυμπου. Απο ιταλικο παιδικο βιβλιο για την ελληνικη μυθολογια, το οποιο εχει μεταφραστει και στα ελληνικα.

Η ομαδα υπερηρωων JLA της DC Comics. Οι ιδιοι οι δημιουργοι της εχουν δηλωσει οτι εμπνευστηκαν την δομη της ομαδας απο την ελληνικη μυθολογια και τους αρχαιους θεους. Μολονοτι η ταυτοποιηση δεν ειναι παντα ευκολη, ο Σουπερμαν θεωρειται ο Διας/Ηρακλης της υπερομαδας, ο Μπατμαν ο Αδης, η Γουοντεργουμαν η Αρτεμις/ Ηρα, ως το μοναδικο γυναικειο μελος της. Ο Ακουαμαν θα μπορουσε να ταυτιστει με τον Ποσειδωνα και ο Φλας με τον Ερμη.

Ενα αλλο θεμα ειναι η βια που υπαρχει στην ελληνικη μυθολογια. Πριν λιγα χρονια, ο καθηγητης Gerhard Hiesel αναφερε σε διαλεξη του σχετικα με την μυθολογια, οτι οι μυθοι αντανακλουν ιστοριες βιας, δυναμης και ποθου για εξουσια και ισχυ. Ο Κρονος εκθρονιζει τον πατερα του Ουρανο και τρωει τα παιδια του. Ο Διας γκρεμιζει τον πατερα του Κρονο στα Ταρταρα και ιδρυει την δυναστεια των Ολυμπιων θεων. Ο Ατρεας σκοτωνει τον αδελφο του Θυεστη. Ο Περσεας σκοτωνει τον παππου του Ακρισιο. Οι Δαναιδες δολοφονουν τους συζυγους τους. Η Κλυταιμνυστρα δολοφονει τον συζυγο της Αγαμεμνονα. Ο γιος του ζευγους Ορεστης, σκοτωνει την μητερα του καθ' υποδειξη της αδελφης του. Ο Αγαμεμνονας θυσιαζει την μικρη του κορη Ιφιγενεια. Η Κασσανδρα βιαζεται στον βωμο του Απολλωνα απο τον Διομηδη, τον Αιαντα Λοκρο και τον Αγαμεμνονα. Η Δαφνη βιαζεται απο τον Απολλωνα. Ο Τανταλος επιχειρει να βιασει την Λητω, μητερα του Απολλωνα και της Αρτεμης. Η Νιοβη βλεπει τα 12 παιδια της να δολοφονουνται απο τον Απολλωνα και την Αρτεμη. Η Μηδεια σκοτωνει τα παιδια της. Ο Ηρακλης δολοφονει τα παιδια του, την πρωτη του γυναικα και κατοπιν, τον πατερα και τα αδελφια της Ιολης. Η Πασσιφαη ζευγαρωνει με ταυρο. Η Αρτεμη τοξευει τον εραστη της Ωριωνα. Ο Λυκαων θυσιαζει ενα βρεφος στους θεους. Ο Σισυφος σφαζει τον γιο του και προσφερει το μαγειρεμενο του κρεας ως τροφη στους θεους. Ο Μελεαγρος σκοτωνεται με τους συγγενεις του για το τροπαιο του Καλυδωνιου καπρου. Αιμομειξιες, πατροκτονιες, μητροκτονιες, αδελφοκτονιες, βιασμοι, καννιβαλισμοι, κτηνοβασιες. Το αιμα κυλαει αφθονο, τα παθη ειναι παροντα, τοσο μεταξυ θεων και ημιθεων, οσο και θνητων.

Ειδικα οι θεοι, αυτα τα ανωτερα οντα, στα οποια η τεχνη εδωσε ανθρωπινη μορφη, η λογοτεχνια χαρισε συναμα και παθη ανθρωπινα. Τα ομηρικα επη, η "Θεογονια" του Ησιοδου, η "Βιβλιοθηκη" του Απολλοδωρου, οι "Ιστοριες" του Διοδωρου Σικελιωτου περιεχουν αποδειξεις απτες για αυτο. Οι θεοι των αρχαιων Ελληνων ειναι νεοι, ομορφοι, αγεραστοι, αθανατοι. Μπορουν να μεταφερονται με ενα ανοιγοκλεισμα των βλεφαρων οπου θελουν και να παρουν οποια μορφη επιθυμουν. Δεν πεθαινουν, αλλα μπορουν να τραυματιστουν. Οταν ο Ηρακλης πηγε στον Κατω Κοσμο για τον Κερβερο, τοξευσε τον Αδη. Οι πονοι του θεου ησαν αφορητοι. Οι θεοι αγαπουν, μισουν, σκοτωνουν, βιαζουν. Παραλληλα εχουν ενα αισθημα δικαιοσυνης, σε σημειο που να ανταμοιβουν τον εναρετο και να τιμωρουν τον απιστο για την αλαζονια του. Οσο για τους θνητους ηρωες, οι τραγωδιες των μεγαλων ποιητων της κλασσικης Αθηνας τους απογυμνωσαν απο το ηρωικο στοιχειο και τους εβγαλαν τα παθη τους. Ετσι, στην "Μηδεια" του Ευριπιδη, ο Ιασων παρουσιαζεται σαν καιροσκοπος που παρεσυρε την Μηδεια με την γοητεια του μακρια απο την πατριδα της. Το νεο του θυμα ειναι η Γλαυκη, η κορη του βασιλια της Κορινθου Κρεοντα. Ο γαμος των δυο θα δωσει στον Ιασονα το βασιλειο που παντα επιθυμουσε. Στην συμβατικη μυθολογια, ο Ιασων ειναι φυσικα ο αρχηγος της αργοναυτικης εκστρατειας. Οσο για τον Οδυσσεα, ο ομηρικος ανδρας πολυτροπος παρουσιαζεται στον "Φιλοκτητη" του Σοφοκλεους ως συμφεροντολογος που κανει τα παντα και δεν δισταζει μπροστα σε τιποτε, προκειμενου να αποκτησει το τοξο και τα βελη του Ηρακλη, με τα οποια ειναι γραφτο να πεσει η Τροια.

Ενα ακομη ζητημα που απασχολει, ειναι κατα ποσο και κατα ποιον τροπο εξελαβε και αφομοιωσε η συλλογικη μνημη συμβαντα, τα οποια επεζησαν σε υστεροτερες εποχες καλυμμενα υπο το πελο του μυθου. Συναμα, ποτε πιθανολογειται οτι μπορει να ελαβαν χωρα τα γεγονοτα αυτα. Που δηλαδη θα μπορουσε καποιος να τοποθετησει την δημιουργια της ελληνικης μυθολογιας. Και σε αυτο το ζητημα εχει υπαρξει πλουσια και μακρα συζητηση. Μια θεωρια εχει προβαλει ο Μ. Νιλσσον στο βιβλιο του για την μυκηναικη προελευση της ελληνικης θρησκειας απο τις εκδοσεις Δωδωνη. Πραγματικα, στις πινακιδες της μυκηναικης Γραμμικης Β' γραφης, απο τα μεσα της εποχης του Χαλκου και μετα, εχουν αναγνωστει τα περισσοτερα ονοματα των θεων, οπως ειναι ο Διας, η Ηρα, ο Ποσειδων, η Αθηνα, ο Αρης. Οι δε ιδιοτητες τους ειναι διαφορετικες απο αυτες που γνωριζουμε ομως στις μεταγενεστερες εποχες. Ο δε Ποσειδων ειναι στην μυκηναικη Ελλαδα μονο θεος των σεισμων. Στην κλασσικη εποχη κυριαρχει ομως η ιδιοτητα του ως θεος της θαλασσας. Η δε Αθηνα πρεπει να ηταν αμιγως πολεμικη θεοτητα. Αργοτερα απεκτησε και την ιδιοτητα της θεας της σοφιας. Οσο για τον Απολλωνα, ειναι ενας απο τους θεους, ο οποιος εχει ηδη απο τους ιστορικους χρονους, ποικιλες ιδιοτητες. Ειναι συναμα και θεος του φωτος και της μουσικης και προστατης των μαντειων και των ιατρων και μπορει να φερει η' να διωξει τις αρρωστιες. Απο που μπορει να πηγαζουν οι πολλαπλες και διαφορετικες ιδιοτητες μιας θεοτητας; Διαφοροποιησεις ανα περιοχη λατρειας, συνδεδεμενες με τοπικα εθιμα η' μηπως η συλλογικη μνημη (η' και η ληθη) να επαιξε εδω τον ρολο της;

Πλειστα παραδειγματα μπορουν να αναφερθουν σε συναρτηση με την θεωρια της συλλογικης και πολιτισμικης μνημης (kollektives und kulturelles Gedächnis), η οποια επανηλθε εδω και λιγα χρονια στο προσκηνιο απο το ζευγος Assmann. Οπωσδηποτε παιζουν σημαντικο ρολο για τα ελληνικα δεδομενα οι λεγομενοι "σκοτεινοι αιωνες" (1200-800 π. Χ.) οπως ειχε αναφερθει και σε παλιοτερο κειμενο του παροντος ιστολογιου. Τοτε ειχε γινει εκτεταμενη αναφορα στην αντιπαραθεση των προβληματων της εμφανισης των "λαων της θαλασσας" και κατα ποσο αυτη τους η εμφανιση ειναι πιθανον να συμπιπτει χρονικα με τις ημερομηνιες που δινουν οι αρχαιοι συγγραφεις για το τελος του τρωικου πολεμου, ειτε με την "επιστροφη των Ηρακλειδων", η οποια για καποιους ιστορικους της παλιας σχολης, ταυτιζεται με καθοδο των δωρικων φυλων στον ελλαδικο χωρο. Παντως ο τρωικος πολεμος και τα επακολουθα του βρισκονται μονιμως στο επικεντρο αυτου του προβληματος, οπως φαινεται και απο τις δημοσιευσεις των Β. Πανταζη, ομηρικη Γεωγραφια (εκδ. Καστανιωτη) και Α. N. Mασουριδη, οι επικες παραδοσεις. Μια αλλη προσεγγιση (εκδ. Κεδρος) [ συνεκρινε με EPOS. Aegaeum 28, 2007]. Μια αλλη ερμηνεια δινεται στο συλλεκτικο εργο του P. James, Centuries of Darkness, στο οποιο προτεινει μια ριζικη αναθεωρηση της χρονολογιας της Υστερης Εποχης του Χαλκου και της Πρωιμης Εποχης του Σιδηρου, αλλα δεν θα επεκταθουμε σε αυτο εδω.

Ως κατακλειδα, να αναφερθει η εμμονη καποιων ελληνων αρχαιολογων με την μυθολογια στην αυγη του 21ου αιωνα, ωστε να προσπαθουν ειτε να χρονολογησουν οτιδηποτε μεσω λιστας μυθικων ηγεμονων, ειτε να επιβεβαιωσουν το μυθικο παρελθον καθε τοπου μεσω συγκολλησης του με τους σχετικους μυθους (π.χ. "βρεθηκε το ανακτορο του Ιασωνα στην Ιωλκο", "το ανακτορο του Μενελαου και της Ελενης στην Σπαρτη", "αυτο ειναι της εποχης του Ευρυσθεα" κτλ.) κατα το ξεπερασμενο πλεον υποδειγμα του Σλημαν. Οι πρακτικες αυτες γινονται κυριως σε εντυπα εσωτερικης καταναλωσης, αλλα εχουν στηλιτευτει και απο αλλους συναδελφους (: πρβλ. με P. Darque στο Αρχαιολογια και Τεχνες 86, Μαρτιος 2006).

ΒΑΛΤΕ ΤΟΝ ΤΙΓΡΗ...ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ!

Ο Ταιγκερ Γουντς ειχε ολα οσα οι περισσοτεροι ονειρευονται να αποκτησουν: Μια επιτυχημενη καριερα ως γκολφερ, στρωμενη με πληθος συμμετοχες σε διεθνη τουρνουα που του απεφεραν χρυσα επαθλα. Συμβολαια εκατομμυριων, προκειμενου να διαφημιζει προιοντα, αθλητικα και μη. Σπιτια και αυτοκινητα πολυτελειας σε χλιδατα μερη. Και μια πανεμορφη, ξανθια συζυγο, πρωην μοντελο απο την Σουηδια. Οταν εχεις ολα αυτα, συν μια πανεμορφη παρτεναιρ, τοτε, τι στο διαολο σε σπρωχνει να την κερατωσεις με αλλες; Ασυννενοησια χαρακτηρων, αδυναμια αντιστασης στους πειρασμους, εμφυτη επιθυμια να δοκιμασεις απαγορευμενα φρουτα, η' μηπως η εικονα που μεχρι προτινος εβγαζες προς τα εξω, ως ηθικος, τιμιος, εναρετος οικογενειαρχης, ειναι πλαστη αρχης εξ αρχης;

Τι ρωτας και συ Ταλα... Αφου ξερεις μονο ενα πραγμα: Η ψυχη των ανθρωπων, ανδρων και γυναικων, ειναι αβυσσος. Ουτε η επιστημη δεν εχει καταφερει να δωσει πειστικες απαντησεις. Αστο καλυτερα. Μην το ψαχνεις, δεν πειραζει, που ελεγε και ο Δημος Μουτσης σε ενα τραγουδι του.

Υπαρχουν καποιες στιγμες στη ζωη των ανθρωπων, κατα τις οποιες καλουνται να παρουν αποφασεις που θα καθορισουν περαιτερω το μελλον τους. Καποιες απο αυτες τις αποφασεις εναι επαγγελματικης, καποιες οικονομικης, καποιες συναισθηματικης φυσεως. Καποιες αορουν την επιλογη συντροφου. Ποιος ειναι ο καταλληλος; Με ποια κριτηρια γινεται η επιλογη; Σε αυτα υπαρχουν ομοιοτητες, λιγο ως πολυ, μεταξυ ανδρων και γυναικων. Η εμφανιση, η οικονομικη κατασταση, το μορφωτικο επιπεδο, τα χομπυς ειναι τα κυριοτερα κριτηρια των δυο φυλων ως προς την επιλογη συντροφου.

Φυσικο ειναι ομως, καποιοι και καποιες ειτε να υπερεκτιμανε, ειτε να υποτιμανε καποια απο αυτα τα κριτηρια, τα προσωπα, αλλα και τους εαυτους τους. Και σε αυτες τις περιπτωσεις, συμβαινουν αυτα που φερουν τον κατηφορο σε ενα ζευγαρι: Γκρινια, διαφωνιες για το παραμικρο, τσακωμοι, ανια μεταξυ του ζευγαριου, απατη, διασταση, διαζυγιο, εαν ειναι παντρεμενοι. Ολα αυτα τα προβληματα επηρρεαζουν και τον περιγυρο του ζευγαριου, ειτε ειναι συγγενεις και φιλοι, ειτε ειναι γειτονες. Χειροτερα ομως ειναι, εαν εχουν παιδια, τα οποια επηρρεαζονται αρνητικα απο τετοιου ειδους συμπεριφορες.

Μηπως λοιπον, ο Ταιγκερ Γουντς και η συζυγος του ειχαν κανει καποια λαθη στην σχεση τους; Μηπως ειχαν δει και οι δυο τους το ολο θεμα πολυ επιφανειακα και επιπολαια;

-------------------------------------

Addenda: Πριν απο λιγο επαιξε καποιο ραδιοφωνικο προγραμμα το τραγουδακι της Shaune Twaine...Αυτο με το βιντεοκλιπ που ειναι στην ερημο με μια βαλιτσα και ερχονται διαφοροι να την βοηθησουν...Και ριχνει σε ολους χυλοπιτα με την ατακα "you don´t have the touch". Θυμιζει λιγο εκεινο το παλιοτερο της Καιτης Γαρμπη, που απορριπτει τους παντες υποψηιους, γιατι "δεν εχουν αυτο το κατι που θελει". Oυτε η Καιτουλα ομως, ουτε η Shaune μας λενε τι ακριβως θελουν... Ο Ταιγκερ αραγε ηξερε τι ηθελε οταν εκανε την επιλογη του;

ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟΝ "Η ΔΑΛΙΔΑ".

...Αλλα βεβαια, στην περιπτωση της, ο πελατης της ο Σαμσων ειχε τυχη στην ατυχια του. Καθοτι ηταν ο μοναδικος πελατης της Δαλιδας! Αλλωστε, ενα κουρεματακι το χρειαζοτανε. Ασφαλως και εχασε την δυναμη του, μαζι με τα μαλλια του, μας λεει η ιστορια στην Βιβλο, αλλα τα 'θελε και τα 'παθε. Οι συμπατριωτες του Ισραηλιτες τον ορισαν Κριτη για να κανει καμια δουλεια, οχι να γυριζει απο δω και απο κει σαν το παρταλι, με την καθε μια ξετσιπωτη...

Οι σημερινες Δαλιδαδες, οπως συνηθιζουμε να αποκαλουμε μερικοι τις ενασχολουμενες με την κομμωτικη (ο χαρακτηρισμος δεν εχει καμια σχεση με τον χαρακτηρα και ποιον των ανθρωπων, O.K.?), εργαζονται πιο σκληρα απο την Φιλισταια διδαξασσα και εχουν και πιο πολλους πελατες. Το προβλημα εγκειται στο εξης: Οτι για τον ανδρα πελατη ειναι δυσκολο να βρει θεση. Απο την στιγμη που λιγοστεψαν και κοντευουν να εξαφανιστουν τα παραδοσιακα κουρεια, οπου ο ανδρας μπορουσε να περιποιηθει, οχι μονο το μαλλι, αλλα και το γενι και το μουστακι του, ο κλαδος περασε σε γυναικεια χερια. Τα κουρεια η' μπαρμπερικα αποκαλουνται πλεον κομμωτηρια (οπως και τα κρεοπωλεια μετονομαστηκαν σε "μπουτικ κρεατων") και οι γυναικες ειναι κατα κυρια αποκλειστικοτητα οι πελατες τους. Οι ανδρες;

Τι μπορει να κανει ενας ανδρας, οταν θελησει να κοψει τα μαλλια του; Απο προσωπικη εμπειρια, μπορει να πει ο γραφων, οτι πρεπει να περασει απο εναν Γολγοθα για να φτασει στο ποθητο αποτελεσμα! Οπερ σημαινει, οτι εαν καταφερει να παει στο κομμωτηριο της γειτονιας του, ειναι σιγουρο οτι θα περιμενει για καμια ωρα, καθ'οτι στις 99% των περιπτωσεων, θα ειναι καναδυο κυριες πριν απο αυτον μπροστα, που εχουν κλεισει τηλεφωνικως ραντεβου για να εξυπηρετηθουν. Βεεεβαιααα, σημερα ακομα και τα κομμωτηρια λειτουργουν με ραντεβου, οπως δηλ. και τα ιατρεια! Ακομα ομως και να κλεισει ραντεβου, ο ανδρας θα χρειαστει να περιμενει, γιατι οπωσδηποτε θα ειναι καποια κυρια πριν απο αυτον. Αυτες οι περιπτωσεις, ουτε στον νομο του Μερφυ δεν υπαρχουν, αλλα ειναι περα για περα πραγματικες.

Οι πελατισσες ειναι παντα αγαπητες και ευπροσδεκτες στα κομμωτηρια. Οχι μονο γιατι αφηνουν γερο μπουρμπουαρ. Αλλα γιατι η περιποιηση που ζητανε απαιτει χρονο και φυσικα κοστιζει περισσοτερο. Ο ανδρας τι θελει; Ενα απλο κουρεμα. Καθαρος σβερκος, αυτια απ' εξω, ολιγον κοντο μπροστα, λιγη ζελεδια, εφυγες! Ποσο χρειαζεται ενα απλο κουρεμα; 20 με 30 λεπτα; Ποσο κοστιζει; 8 με 10 ευρω; Η γυναικα που θα παει στο κομμωτηριο θα μεινει σχεδον μιση μερα εκει μεσα. Το πιο αξιοπεριεργο ειναι, οτι οι περισσοτερες πελατες ειναι ανω των...ηντα! Μεχρι και γριουλα με πι εχει δει ο Ταλας σε κομμωτηριο! Που πας γιαγια με το πι στο κομμωτηριο; Παει να φτιαξει το μαλλι για την δεξιωση...

Καθονται που λες με τις ωρες οι θειτσες και εχουν και απαιτησεις. Να τους κανουν περμαναντ, να τις βαψουν, να τις χτενισουν κτλ... Βγαινουν μετα με ενα μαλλι ολιγον απο αφρολουκ, ολιγον πορτοκαλομενεξεδι χρωματος και με το χαμογελο μεχρι τα αφτια. Και ο αντρας, περιμενει καρτερικα, μεχρι να ερθει η σειρα του να παρει θεση... Οποιος αντεξει. Οι πιο πολλοι δεν περιμενουν στα κομμωτηρια. Με το που βλεπουν ολες αυτες τις θειτσες μαζεμενες, την κοπανανε, αφου συνεννοηθουν με την κομμωτρια να επιστρεψουν σε καμια ωριτσα.

Ο γραφων ζηταει συγγνωμη, εαν υπαρχει καποιος η' καποια που θιχτηκε απο τα γραφομενα του, αλλα δυστυχως ετσι εχουν τα πραγματα στον κλαδο αυτο. Και γι' αυτο ειναι εκνευρισμενος. Γιατι παει εδω και χρονια για ενα κουρεμα των 20 λεπτων και αναγκαζεται να περιμενει καμια ωρα, μονο και μονο γιατι καποια κυριουλα που θελει να μιμηθει την τελευταια κομμωση της τηλεπερσονας που ειδε την προηγουμενη προηγειτο απο αυτον...

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΧΧΧΙΙ.

Οι τέσσερις ελληνικές πτωχεύσεις

(ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009)




ΑΝ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙ κανείς την Κατοχή, στη διάρκεια της οποίας η χώρα υποχρεώθηκε για υπέρτερους λόγους σε παύση πληρωμών, έχουν περάσει 77 χρόνια από την τελευταία φορά που η λέξη «χρεοκοπία» ακούστηκε στην Ελλάδα τόσο πολύ όσο αυτές τις ημέρες. Ηταν η χρονιά της τελευταίας από τις τέσσερις ελληνικές πτωχεύσεις των ετών 1827, 1843, 1893 και 1932. Πτωχεύσεις που οφείλονταν στην αδυναμία της χώρας να εξυπηρετήσει έναν υπέρμετρο και πανάκριβο εξωτερικό δανεισμό και λύνονταν με ακόμη μεγαλύτερο και επαχθέστερο δανεισμό δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που έσπασε μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Και που είχαν σχεδόν πάντα μια έμμεση ή άμεση σχέση με την εθνική κυριαρχία, όπως προς γενική έκπληξη ανέφερε προ ημερών στο Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου. Γιατί; Οχι μόνο επειδή σε πτώχευση δεν μπορείς να ασκήσεις εξωτερική πολιτική, όπως διευκρίνισε μετά ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Θόδωρος Πάγκαλος, αλλά επειδή ιστορικά οι περισσότερες πτωχεύσεις συναρτήθηκαν με την εθνική ολοκλήρωση.

1827: Τα δάνεια που δεν έφτασαν ποτέ

Ο αγώνας του 1821 υπήρξε μια καταπληκτική ευκαιρία για τις αγγλικές τράπεζες. Ενώ δάνεισαν τους επαναστάτες με ονομαστικά δάνεια συνολικού ύψους 2.800.000 λιρών της εποχής, τελικά μόνο το 20% του ποσού έφτασε στον σκοπό του. Ετσι η πρώτη πτώχευση έρχεται νωρίτερα και από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους καθώς το 1827 δηλώνεται αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων αφού δεν είχαν καν εισπραχθεί. Η πτώχευση ίσως συνδέεται ακόμη και με τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου που έγινε την ίδια χρονιά έπειτα από μυστική συμφωνία των Μεγάλων Δυνάμεων, που έτσι διέσωσαν την ελληνική επανάσταση οδηγώντας τελικά στη δημιουργία κράτους, από το οποίο και θα μπορούσαν κάποτε να εισπράξουν.

1843: Εξαγοράζοντας την Αττική με δάνειο

Και πράγματι εισέπραξαν. Εισέπραξαν μάλιστα τόσο πολύ που το 1843 οδήγησαν στη δεύτερη πτώχευση. Αφού το Λονδίνο και το Παρίσι πρώτα αρνήθηκαν να δανείσουν τον (κατ΄ αυτούς ρωσόφιλο) Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος για να κάνει το κράτος να λειτουργήσει έβαλε χρήματα από την προσωπική του περιουσία και εξέδωσε τα πρώτα ακάλυπτα ελληνικά χαρτονομίσματα, στη συνέχεια δάνεισαν τον Οθωνα με 60 εκατ. φράγκα, από τα οποία τα 33 εκατ. πήγαν αμέσως για την αποπληρωμή των «Δανείων της ανεξαρτησίας». Και τα υπόλοιπα; Οπως γράφει ο Αγγελος Αγγελόπουλος στο Δημόσιον χρέος της Ελλάδος (εκδόσεις Ζαχαρόπουλου, Αθήναι, 1937), δόθηκαν «12,5 εκατομμύρια διά την εξαγοράν από μέρους της Τουρκίας των επαρχιών Αττικής,Ευβοίας και μέρους της Φθιώτιδος και 7,5 εκατομμύρια διά την συντήρησιν των βαυαρικών στρατών». Οι Μεγάλες Δυνάμεις άλλαζαν σταδιακά τον χάρτη, η Ελλάδα αγόραζε, η Οθωμανική Αυτοκρατορία πουλούσε και οι διεθνείς τραπεζίτες ήταν ευτυχείς...

Από το 1893 στο 1898: Ολα τόσο γνώριμα

Για μεγάλο διάστημα επικράτησε ο εσωτερικός δανεισμός και ο εξωτερικός υποχώρησε αισθητά, μέχρι που από το 1879 ξεκινά μια δωδεκαετία ραγδαίας αύξησής του που οδήγησε τη χώρα στα 1893 να χρωστά στο εξωτερικό 585,4 εκατ. φράγκα και να πτωχεύει για τρίτη φορά διά στόματος (αλλά όχι εξαιτίας του) Χαριλάου Τρικούπη. Τα χρήματα έχουν και πάλι χρησιμοποιηθεί για εξυπηρετήσεις παλαιών δανείων, έχουν επενδυθεί σε μια ανάπτυξη υποδομών πρωτοφανών για τη χώρα, ενώ διάφορες δράσεις «εθνικής αποκαταστάσεως», όπως εξαγορές και άλλων επαρχιών στη Θεσσαλία ή χρηματοδότηση του «Κρητικού ζητήματος» και προμήθειες πολεμικού υλικού, απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των δανείωναπό αυτό που έφτασε στη χώρα, καθώς το 35% υπολογίζεται ότι δεν έφτασε ποτέ... Ετσι ο δανεισμός είναι τόσο επαχθής που η πτώχευση είναι αναπόφευκτη. Και όχι μόνο ο εξωτερικός: από τα τέλη του 1868 η Εθνική Τράπεζα βρίσκεται σε οξύτατη σύγκρουση με την κυβέρνηση για το θέμα της χρηματοδότησης του κρητικού αγώνα, καθώς οι όροι δανεισμού που προτείνει το κράτος κρίνονται απαράδεκτοι από το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας- τη δραματική σύγκρουση εξιστορεί αναλυτικά ο Νίκος Σ. Παντελάκης στο βιβλίο του Δημόσια Δάνεια (εκδόσεις ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1995). Τη δεκαετία του 1880 η Ελλάδα είχε επιχειρήσει τον μεγάλο εκσυγχρονισμό της με προγράμματα δημοσίων επενδύσεων που υπερέβαιναν κατά πολύ τις δυνάμεις της. Κυρίως είχαν συναφθεί δάνεια με σκοπό την εκτεταμένη κατασκευή σιδηροδρόμων στο δίκτυο ΠειραιώςΑθηνών- Πελοποννήσου και ενός εξίσου φιλόδοξου οδικού δικτύου. Η χώρα άρχισε να νιώθει ισχυρή, αλλά την πιο ακατάλληλη στιγμή περνά σε λάθος χέρια: από τον Τρικούπη της ανάπτυξης στον Δηλιγιάννη του φαύλου δημαγωγικού εθνικισμού. Την ίδια εποχή αυξάνεται δραματικά και ο πολύ ακριβός εξωτερικός καταναλωτικός δανεισμός που συμβάλλει κι αυτός στη δημιουργία μιας ψυχολογίας ισχύος σε γυάλινα πόδια. Δυστυχώς, όλα μοιάζουν τόσο γνώριμα... Ετσι το 1897 η χώρα νιώθει πια έτοιμη για πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι Τούρκοι φτάνουν περίπου έξω από τη Λαμία και οι Μεγάλες Δυνάμεις τούς ανακόπτουν την πορεία. Την επομένη του «Ατυχούς πολέμου», χωρίς να υπάρξει «τυπική» πτώχευση, οι δυνάμεις εγκαθιστούν Διεθνή Οικονομικό Ελεγχο στη χώρα. Η ειρήνη κοστίζει στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, και 4 εκατ. λίρες ως πολεμικές αποζημιώσεις.

1932: Η ήττα του ΄22 και το κραχ του ΄29

Τον Μάρτιο του 1910 συνάπτονται νέα δάνεια για νέα έργα. Ο νόμος περί «Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου» που τηρείται ευλαβικά επί δύο δεκαετίες παραβιάζεται για πρώτη φορά το 1920 με την έκδοση 600 εκατ. δρχ. που ακολουθούνται από άλλα 500 εκατ. το 1921 και από ακόμη 550 εκατ. το 1922- ήταν όλα για τις ανάγκες του πολέμου. Παρά την ήττα όμως στη Μικρά Ασία, η πτώχευση έχει αποφευχθεί με το Α΄ Αναγκαστικό Δάνειο που επιβάλλεται από τον υπουργό Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκη, ο οποίος κόβει στη μέση τα χαρτονομίσματα, κρατά το ένα μέρος στην κυκλοφορία και ανταλλάσσει το άλλο με τίτλους εσωτερικού δανείου (κάπως έτσι σώζει την Ελλάδα από μια άλλη επικείμενη πτώχευση στη δεκαετία του 1950 και ο Σπύρος Μαρκεζίνης με το «κόψιμο των τριών μηδενικών» και την εισαγωγή της «νέας» δραχμής της σταθεροποίησης). Στην αποφυγή της πτώχευσης το ΄22 συμβάλλει και το δάνειο υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών για τους πρόσφυγες. Μπορεί η ήττα του ΄22 να μη φέρνει πτώχευση, αλλά οι ανάγκες αναδιοργάνωσης του στρατού και περίθαλψης των προσφύγων οδηγούν σε νέο υπερβολικό εξωτερικό δανεισμό καθώς στην Ελλάδα κεφάλαια δεν υπάρχουν. Το κρεσέντο του δανεισμού πηγαίνει ως το κραχ του 1929, όταν το διαδέχεται η βίαιη διεθνής ύφεση. Τελικά, τον Μάρτιο του 1931, λίγο πριν από την τελευταία πτώχευση του 1932, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού του υπουργού Οικονομικών καθηγητή Βερβαρέσσου, η Ελλάδα χρωστάει στο εξωτερικό 2,868,1 εκατ. χρυσά φράγκα. Η πτώχευση είναι και πάλι μοιραία... Ο τελικός διακανονισμός όλων των προπολεμικών χρεών της Ελλάδας έγινε από τον Σπύρο Μαρκεζίνη στα 1952-53. Η πρωτοφανής ανάπτυξη και η αυστηρή συγκράτηση δαπανών της πρώτης οκταετίας Καραμανλή συμμάζεψαν οριστικά τα δημόσια οικονομικά και οι τελικές πληρωμές εκείνων των δανείων ολοκληρώθηκαν μόλις το 1967. Και τώρα ο εφιάλτης επιστρέφει, αν και με αίτια πολύ πιο ταπεινά...

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΧΧΧΙ.

Ενα οδοιπορικό στους δρόμους της Αθήνας όπου ανθούν το λαθρεμπόριο, τα ναρκωτικά, η πορνεία και τα κυκλώματα του εγκλήματος

Το αθηναϊκό τρίγωνο της αμαρτίας

Από την Πειραιώς στο Μεταξουργείο και από την Ομόνοια στην Κολιάτσου

(ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009)




ΠΙΑΤΣΕΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ, στέκια ναρκομανών, πάρκα αστέγων, ερωτικά «στούντιο» με «καθαρές κοπέλες» και μαζί τους μια βρώμικη και αφιλόξενη πόλη. Είναι η άλλη Αθήνα: η Αθήνα του περιθωρίου, των απόκληρων, αυτών που ζουν λάθρα, έξω από τον «δικό μας» κόσμο. Είναι αναρίθμητοι, πληθαίνουν και δημιουργούν «αγορές», από τις οποίες καταναλώνουμε δίχως δεύτερη σκέψη. Γυναίκες θύματα του τράφικινγκ, πρεζάκια που τα έχουν χάσει όλα, μετανάστες που κινούνται στο οικονομικό περιθώριο, ανέστιοι, δίχως- στην κυριολεξία- ένα δωμάτιο για να ζήσουν, φοιτήτριες που εκδίδονται για 50-60 ευρώ στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και κορίτσια «ημιπολυτελείας» που βάζουν τον εαυτό τους στο χρηματιστήριο του σεξ- από τα καθαρά «στούντιο» ως τις «βίζιτες» στα κοσμικά μαγαζιά. Αυτό το νέο «μείγμα» απόκληρων και ημιαπόκληρων εξαπλώνεται και κυριαρχεί στη νύχτα της πόλης. Και μαζί τους αναδύονται προστάτες και αφεντικά που ελέγχουν μικρές οικονομίες.

Νύχτα. Τα αυτοκίνητα κορνάρουν ασταμάτητα μέσα στο μποτιλιάρισμα της κεντρικής λεωφόρου. Τα περισσότερα καταστήματα έχουν κλείσει, ενώ άνθρωποι εμφανώς κουρασμένοι περιμένουν υπομονετικά τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία. Οικονομικοί μετανάστες επιστρέφουν εξουθενωμένοι από τη δουλειά κουβαλώντας μπόγους. Παιδιά «σχολούν» από τα φροντιστήρια και μιλούν δυνατά στα κινητά, ενώ περίοικοι βγάζουν τα σκυλιά τους νυχτερινή βόλτα. Ολα δείχνουν φυσιολογικά, πλην μιας μικρής «καινοτομίας» που απασχολεί όλο και περισσότερο τους κατοίκους της περιοχής. Η λαϊκή, εμπορική και ιστορική Πατησίων από το ύψος της πλατείας Κολιάτσου έως σχεδόν την πλατεία Βικτωρίας έχει αποκτήσει μία ακόμη οικονομική δραστηριότητα: την πορνεία. Με το κλείσιμο των καταστημάτων της Πατησίων σε μια ακτίνα χιλιομέτρων εξαπλώνονται δεκάδες κορίτσια και γυναίκες από την Αφρική, οι οποίες εκδίδονται αντί πινακίου φακής. Το φαινόμενο είναι καινοφανές, συζητείται όλο και περισσότερο και ουδείς γνωρίζει επακριβώς τις ρίζες και τους μηχανισμούς του.

▅ Το ξημέρωμα τις δέρνουν

«Μόλις κλείσει η αγορά, τις βλέπω τις κοπέλες που εμφανίζονται. Είναι μικρές και τις λυπάμαι- είναι αμαρτία αυτό που γίνεται. Ακούω το ξημέρωμα που τις δέρνουν, αν δεν τους βγάλουν αρκετά λεφτά. Τις πετάνε κάτω στο πεζοδρόμιο, τις πατάνε και τις κλωτσάνε. Κλαίνε οι καημένες». Ετσι διηγείται την καθημερινότητα της νύχτας στην περιοχή ηλικιωμένη κάτοικος της πλατείας Κολιάτσου, η οποία, όπως λέει, φοβάται πια. «Γεννήθηκα το 1932 και θυμάμαι τη φτώχεια και την απανθρωπιά της Κατοχής. Δυστυχώς, τέτοιες εικόνες εξαθλίωσης βρίσκονται και πάλι έξω από τα σπίτια μας. Κάναμε μια καλή ζωή, μεγαλώσαμε και σπουδάσαμε τα παιδιά μας και αν είναι δυνατόν τώρα στα γεράματα να ξαναβλέπουμε τέτοιες εικόνες καταπίεσης» συμπληρώνει σχεδόν δακρύζοντας η παλαιά κάτοικος των Πατησίων. Λίγο πιο κάτω, μπροστά από θρυλικές οικοδομές-μνημεία της αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα οι μαραμένοι φοίνικες προδίδουν ότι εκεί κάποτε υπήρχε μια δόση πολυτέλειας, αντίστοιχης με αυτήν που παρουσίαζε ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος. Ωστόσο η παρακμή της περιοχής επιταχύνεται και από τα νέα φαινόμενα. «Εδώ βλέπεις ό,τι θες πια. Ολα γίνονται. Και όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα. Βλέπεις συχνά εσύ γέρους να “ψωνίζουν” 17χρονα; Εγώ το βλέπω. Αηδία με πιάνει κάθε φόρα που τους αντικρίζω» λέει διανυκτερεύων επαγγελματίας της Πατησίων. Σχεδόν σε κάθε γωνιά νεαρές Αφρικανές περιμένουν πελάτη. Οι περισσότερες περπατούν άλλοτε γρήγορα και άλλοτε αργά. Στην απέναντι πλευρά του πεζοδρομίου καταγράφονται αντίστοιχες κινήσεις από ομάδες ανδρών- και αυτοί Αφρικανοί. Ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες κινούνται διαρκώς είναι για να αποκρύψουν την πραγματική τους ιδιότητα, αλλά και για να φαίνονται απλώς περαστικές. Μάλιστα, για τους γνωρίζοντες συχνά η «πιάτσα» γίνεται απευθείας από τη στάση των λεωφορείων. Η νύχτα μπορεί να παραπλανήσει. Ούτως ή άλλως, είναι καλά ντυμένες και σε τίποτε δεν θυμίζουν τις συντοπίτισσές τους νοτιότερα, στην Ευριπίδου και στη Σωκράτους.

▅ Συνάντηση με το «αφεντικό»

Λίγο πιο κάτω, προς την πλατεία Αμερικής, γίνεται μια αναπάντεχη συνάντηση. Μέσα από τα στενά ξεπροβάλλει ένας βραχύσωμος, γεροδεμένος και μάλλον πλατυκέφαλος Αφρικανός. Φοράει σκούρο λαμέ κοστούμι, χρυσό βραχιόλι και καδένα, και λουστραρισμένα απαστράπτοντα σκαρπίνια. Φαίνεται ότι είναι το «αφεντικό», αφού περιστοιχίζεται από ψηλούς «φουσκωτούς», οι οποίοι κοιτούν απειλητικά. Ανάβει πούρο, μιλάει γλώσσα ακαταλαβίστικη, δίνει εντολές και τα κορίτσια «αναδιατάσσονται» σε άλλα σημεία της Πατησίων, νοτιότερα. Οι «φουσκωτοί» περνούν το μήνυμα στους παρατρεχάμενους και αυτοί με τη σειρά τους φεύγουν με βήμα ταχύ προς τις γυναίκες. Ολοι κινούνται πάνω- κάτω. Επειτα από λίγο εμφανίζεται ένα περιπολικό της Αστυνομίας. Οι αστυνομικοί κόβουν ταχύτητα, βλέπουν (και προφανώς ξέρουν) τι γίνεται, όμως ουδέν μεμπτό συμβαίνει επί του παρόντος στην Πατησίων. Το περιπολικό επιταχύνει, ανάβει τη σειρήνα και φεύγει. Και η πιάτσα συνεχίζεται ως το πρωί και όποια δεν μαζέψει το χρήμα θα τιμωρηθεί με άγριο ξύλο. Από ένα διερχόμενο αυτοκίνητο ακούγεται δυνατά το ρεφρέν από τις Τρύπες: «Είναι παράξενη αυτή η πόλη». Επεσε μέσα. Το βράδυ στο κέντρο της πόλης, μετά το κλείσιμο της αγοράς, εμφανίζονται σιγά σιγά στα πεζοδρόμια γυναίκες κάθε είδους: μετανάστριες, νεόπτωχες, φοιτήτριες, τοξικομανείς. Στο τέρμα της Σόλωνος γύρω στις 12 το βράδυ μια πολύ μικρή πιάτσα είναι γεμάτη από νεαρές κοπέλες. «Οι περισσότερες από αυτές είναι φοιτήτριες και χρεώνουν 50-60 ευρώ. Είναι Ελληνίδες, “καθαρές”- κάποιες πολύ όμορφες- και το κάνουν για τα λεφτά. Μάλιστα, έχουν και ανταγωνισμό με τις ξένες στην Καποδιστρίου, οι οποίες είναι αρκετά πιο οικονομικές και τους κλέβουν την πελατεία» σημειώνει τακτικός «επισκέπτης» των κοριτσιών. «Είναι καλά κορίτσια» συμπληρώνει.

▅ Οι πιάτσες του νυχτοκάματου

Στη Σόλωνος, προς την πλευρά της Χαριλάου Τρικούπη, σποραδικά εμφανίζονται και μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες, οι περισσότερες εκ των οποίων Ελληνίδες, οι οποίες και αυτές με τη σειρά τους κυνηγούν το «νυχτοκάματο». Αλλωστε, η οικονομική κρίση έχει αυξήσει κατακόρυφα τις σχετικές αιτήσεις στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών. Λίγο πιο πάνω, στην κακόφημη Καποδιστρίου, από τη μία πλευρά του δρόμου εκδίδονται Αφρικανές, ενώ από την άλλη γυναίκες από τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Βορειότερα συγκεντρώνονται τοξικομανείς νεαρές, οι οποίες χρεώνουν ψίχουλα ίσα ίσα για να βρουν τα χρήματα για τη δόση. «Είναι οι αγαπημένες των φτωχών μεταναστών αυτές. Ολο βλέπω Πακιστανούς και Ασιάτες να τις ψωνίζουν» λέει «πελάτης» της περιοχής. Και φυσικά, κάποιοι εισπράττουν υπεραξίες, εκμεταλλευόμενες τις γυναίκες. Οι πιάτσες βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το αθηναϊκό κέντρο. Τις νύχτες πίσω και πάνω από την οδό Αισχύλου εκδίδονται νεαροί, οι οποίοι μετεγκαταστάθηκαν εκεί από την πλατεία Ελευθερίας (Κουμουνδούρου). Αρκετά πιο πίσω, στο ύψος του Μεταξουργείου, ανάμεσα σε μεταμοντέρνες γκαλερί, μπαράκια και συναυλιακούς χώρους, βρίσκεται παραδοσιακά εξαπλωμένη άλλη μια ζώνη του σεξ, η οποία μάλιστα εσχάτως έχει δει τις δουλειές της να πέφτουν. «Ασπίδα» προστασίας σε αυτή την κάμψη είναι ωστόσο οι μετανάστες, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται μόνοι τους στη χώρα μας, με ό,τι αυτό σημαίνει. Το Σαββατοκύριακο, όταν η πόλη χαλαρώνει, μελαψοί Ασιάτες πηγαινοέρχονται με παντόφλες και ελαφρό ντύσιμο για να τσεκάρουν τα «σπίτια», να δουν τις τιμές, αλλά και τα κορίτσια. «Κερασάκι» στις πιάτσες της πορνείας είναι η τριτοκοσμική κατάσταση της Ευριπίδου, την οποία πια η πόλη έχει συνηθίσει. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί όλα αυτά τα χρόνια, πρόκειται για Νιγηριανές οι οποίες εκβιάζονται για να έρθουν στην Ελλάδα υπό την απειλή βουντού από υπερεθνικά δίκτυα trafficking. Η πρακτική του βουντού συναντάται ευρέως και στην Ισπανία και απασχολεί τις αρχές και εκεί. Αλλες χώρες ωστόσο, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, οι οποίες είναι και άρτια οργανωμένες με ειδικές υπηρεσίες μετανάστευσης, απορρίπτουν τη θεωρία περί εκβιασμού μέσω βουντού ως υπερβολική. Οι κοπέλες είναι αναρίθμητες, εκδίδονται με πολύ χαμηλές τιμές, ελάχιστες έχουν κάνει ιατρικές εξετάσεις και βρίσκονται «φυλακισμένες» από τους... προστάτες τους. Ωστόσο αυτό που ομολογούν οι λίγοι άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί με αυτή την υπόθεση είναι ότι ο φόβος τους να μιλήσουν και να καταδώσουν στις αρχές τη μαφία που τις εκμεταλλεύεται είναι απείρως μεγαλύτερος από την επιθυμία τους να απελευθερωθούν. Ετσι, λίγες μιλούν και ακόμη πιο λίγες αναγνωρίζονται ως θύματα του trafficking.

▅ Οι απόκληροι της κοινωνίας

Μέρα. Οι πορείες έχουν αδειάσει το κέντρο από δραστηριότητες. Οι τουρίστες και οι επισκέπτες λιγοστοί. Στο Θησείο μια Αφρικανή απλώνει σε ένα ριχτάρι την πραμάτεια της: λίγα ρούχα και λίγα αξεσουάρ. Μια μικρή τσιγγάνα- περίπου 10 χρόνων- πηγαίνει κοντά της για να ζητιανέψει. «Από πού είσαι;» τη ρωτάει. «Από την Αλβανία» απαντά η μικρή. «Και πού είναι οι γονείς σου;» συνεχίζει η Αφρικανή. «Είμαι μόνη μου εδώ και δουλεύω» λέει η μικρή. Η Αφρικανή την παίρνει στο πλάι της και την αγκαλιάζει. Σιωπούν. Ζουν στην ίδια κατάσταση, παγιδευμένες και εγκλωβισμένες ποιος ξέρει από ποιον. Στην περιοχή του Ψυρρή η ανθρωπογεωγραφία αλλάζει ριζικά. Οι φήμες που ακούγονταν ευρύτατα το καλοκαίρι περί αγοραπωλησιών γης και ακινήτων φαίνεται τελικώς να ευσταθούν. Δρόμοι που ήταν «άβατοι» στο παρελθόν ξαφνικά βρίσκονται καθαροί και φωταγωγημένοι. Το «πρόβλημα» όμως; Απλώς μετατίθεται δυο-τρεις δρόμους πιο κάτω, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Στη Μενάνδρου πολιορκημένοι από τόνους απορρίμματα, που συσσωρεύτηκαν λόγω της απεργίας των υπαλλήλων στην καθαριότητα, εκατοντάδες μετανάστες στήνουν παράνομα παζάρια και πωλούν εν μέσω σκουπιδιών από ζαρζαβατικά έως αρώματα και γυαλιά. Τα προϊόντα είναι τοποθετημένα επάνω σε ρετάλια, ούτως ώστε η «έξοδος» να μπορεί να γίνει εύκολα σε περίπτωση που έρθει η Αστυνομία. Με τόσο πολύ κόσμο επικρατεί πανδαινόμιο. Πίσω τους τα μικροσκοπικά καταστήματα με τα κινητά είναι ασφυκτικά γεμάτα- η τοποθεσία είναι σημείο αναφοράς των κλεπταποδόχων -, ενώ δεν λείπουν οι βρισιές και οι αντεγκλήσεις. Ανδρες της ομάδας Δέλτα κάνουν την εμφάνισή τους και κάποιοι προλαβαίνουν να μαζέψουν τα πράγματά τους και να φύγουν, ενώ άλλοι μένουν εκεί και τα «ακούνε» από την Αστυνομία, η οποία παρά την έντονη παρουσία της, αλλά και τις «σκούπες» της προηγούμενης κυβέρνησης- μάλλον δεν είναι ο κατάλληλος φορέας για να λύσει το πρόβλημα. Ολα αυτά διαδραματίζονται έξω από το Αmaryllis Ιn, ένα ξενοδοχείο στην οδό Μενάνδρου, σε απόσταση αναπνοής από την ιστορική Διπλάρειο Σχολή της πλατείας Θεάτρου. Δύο αστέρων, μέσα στην ψυχή του κέντρου, με 60 δωμάτια και με ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές, είναι ιδανικό για τους χιλιάδες ανθρώπους του λεγόμενου city break, μιας ταξιδιωτικής συνήθειας που εξαπλώνεται ραγδαία στην Ευρώπη. Με μια μικρή λεπτομέρεια: το Αmaryllis Ιn έβαλε «λουκέτο» και παραπέμπει για κρατήσεις σε άλλο ξενοδοχείο του ομίλου, το οποίο βρίσκεται στη Βερανζέρου. Διόλου τυχαίο, λοιπόν, το ότι- όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο ξενοδοχειακός κλάδος- οι διανυκτερεύσεις έχουν μειωθεί στο μισό από το 1980! Στην ευρύτερη περιοχή παλαιές βιοτεχνικές επιχειρήσεις έχουν μετατραπεί σε κανονικά εργαστήρια ναρκωτικών. Παρά τη μετεγκατάσταση της Δ΄ Θεραπευτικής Μονάδας του ΟΚΑΝΑ (Σοφοκλέους) στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», το εμπόριο συνεχίζεται κανονικά, αφού οι άμεσα ενδιαφερόμενοι γνωρίζουν καλά τις πόρτες που πρέπει να χτυπήσουν. Η απάντηση του κράτους σε όλα αυτά είναι ράθυμη και βραδεία. Το συντονιστικό εκείνο όργανο που θα επιχειρούσε να αναγεννήσει το αθηναϊκό κέντρο απουσιάζει, ενώ η μόνη καλή είδηση έρχεται από αλλού. Σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Νομαρχίας Αθηνών και της Διπλαρείου Σχολής για τη μακροχρόνια ενοικίαση του ιστορικού κτιρίου της πλατείας Θεάτρου από πλευράς Νομαρχίας. Ισως η εγκατάσταση του κράτους στην πιο «διάσημη» πλατεία της Αθήνας σημάνει και μια αρχή για την περιοχή.

Τα «ευυπόληπτα» studio

ΤΑ «ΣΤΟΥΝΤΙΟ» είναι μικρά σπίτια, χωρίς κόκκινο φως στην είσοδό τους, τα οποία «παρέχουν υπηρεσίες» σχεδόν αποκλειστικά σε Ελληνες, με αρκετά υψηλότερες τιμές από τις πιάτσες, αλλά και υπό καλύτερες συνθήκες. «Η Α.Σ. (επαγγελματικό ψευδώνυμο) είναι η πιο γνωστή στην πιάτσα. Ολοι πηγαίνουν σε αυτήν. Πλέον χρεώνει 500 ευρώ την ώρα. Εμείς τους λέμε (στο Διαδίκτυο):Μην πηγαίνετε εκεί.Πεντακόσια ευρώ για ένα γαμ...;» σημειώνει τακτικός θαμώνας των «στούντιο». Τα «στούντιο» εξαπλώνονται σαν τα μανιτάρια σε ολόκληρο το κέντρο, αλλά και στα προάστια. Στο Γκαζοχώρι, κοντά στις γραμμές του τρένου, στην Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και στα στενά της Ιεράς οδού, στη Μεγάλου Αλεξάνδρου και στην Κασσάνδρας, αλλά και στην Πειραιώς, όλο και περισσότερα εγκαινιάζουν τη λειτουργία τους, δείχνοντας μάλιστα τις τάσεις αλλαγής της «αγοράς». Αντίστοιχα, παρόμοια «στούντιο» άνοιξαν εσχάτως στο Κουκάκι, στη Γλυφάδα, στη Φιλαδέλφεια και αλλού.

Ανθρωποι και ποντίκια

ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ Κουμουνδούρου εδώ και χρόνια ζει μαζί με άλλους απόκληρους ένα άστεγος, τα πόδια του οποίου είναι γεμάτα πληγές. Ο ίδιος τα τυλίγει με πανιά, ενώ οι λιγοστοί κάτοικοι της περιοχής τού κατεβάζουν φαγητό και κουβέρτες. Σύλλογος της περιοχής ζήτησε τη συνδρομή του υπουργείου Υγείας για αυτούς τους ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων έχουν ασθένειες και καμία δυνατότητα να τις θεραπεύσουν. Το υπουργείο (επί του κ. Δ. Αβραμόπουλου) τους απάντησε με μια καθησυχαστική επιστολή και δεν έγινε τίποτε απολύτως. Στο μεταξύ, τα φρεάτια της περιοχής είναι βουλωμένα και τα ποντίκια κυκλοφορούν ευρέως. Τα ίδια συμβαίνουν και στην πλατεία Κλαυθμώνος, όπου δεκάδες άστεγοι έχουν βρει καταφύγιο στο πάρκο και κάτω από τα δέντρα. Η δυσοσμία από τα ούρα και τα κόπρανα προδίδει και τη σκληρή πραγματικότητα που επικρατεί κάτω από την πλατεία Κοραή.

.............................................

Θλιψη. Πικρα. Καυμος. Απαισιοδοξια. Καταντησαν καποιοι την πολη μου σκουπιδοτοπο. Κυριολεκτικα. Λυπαμαι. Πως να αλλαξω αυτην την κατασταση;

Fortune and Glory! Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ 7η ΤΕΧΝΗ.

Στο χτεσινο κειμενο εγινε μια μικρη αναδρομη στην ιστορια μερικων ταινιων της κατηγοριας "Sword and Sandal" με αφορμη το συνεδριο του Βερολινου σχετικα με την ταυτοποιηση των δυο φυλων στις επικες ταινιες. Επ' αυτου παρουσιαστηκαν η δομη και η τυπολογια των χαρακτηρων, οπως τους αντιλαμβανομαστε μεσα απο τις ταινιες αυτες.

Στο παρον κειμενο εμφανιζεται η αλλη ακρη του νηματος. Οχι δηλ. πως παρουσιαζεται η αρχαιοτητα στον κινηματογραφο, αλλα πως παρουσιαζεται ο αρχαιολογος, ο ενασχολουμενος με την αρχαιοτητα, με το παρλθον των πολιτισμων επιστημονας. Επι του θεματος αυτου φυσικα και εχουν γραφει και θα γραφτουν σελιδες επι σελιδων ακομη. Περιληπτικα ειχαμε αναφερθει στο θεμα αυτο και σε ενα παλιοτερο κειμενο του παροντος ιστολογιου, το οποιο δημοσιευτηκε τον Μαιο του 2008.

Ειναι γενικα αποδεκτο πλεον, οτι η κινηματογραφικη φιγουρα του Ιντιανα Τζοουνς αποτελει το αρχετυπο του αρχαιολογου στον κινηματογραφο και ειδικοτερα στην βιομηχανια του θεαματος που ονομαζεται Χολλυγουντ. Η φιγουρα αυτη θεωρειται ο πληρεστερος τυπος και σημειο αναφορας του genre adventure film. Ο Ιντιανα Τζοουνς ακροβατει μεταξυ παρανομιας και δικαιου. Απο την μια εμφανιζεται ως σοβαρος, διοπτροφορος καθηγητης με κοστουμι, σαν τον Κλαρκ Κεντ των κομικς. Απο την αλλη, το alter ego του μεταφερεται απο τις πανεπιστημιακες αιθουσες και βιβλιοθηκες σε ζουγκλες και ερημους, κινειται μεταξυ αρχαιοκαπηλων και τυχοδιωκτων στα παζαρια της ανατολης, φορωντας πλατυγυρο καπελο, δερματινο σακακι, πιστολι και μαστιγιο.

Indiana Jones. Το αρχετυπο του τυχοδιωκτη που εγινε το σημα κατατεθεν του κινηματογραφου οσον αφορα την παρουσιαση του αρχαιολογου στη μικρη και την μεγαλη οθονη.

Ο Ιντιανα Τζοουνς επηρρεασε τοσο, που στην πορεια δημιουργηθηκαν και αλλοι κινηματογραφικοι ηρωες, εμπνευσμενοι απο αυτον. Συμφωνα με τους δημιουργους του ομως, ειχε και αυτος καποια προτυπα. Προτυπα, τοσο ανταστικα, οπως ο λογοτεχνικος ηρωας του Ρ. Χαγγαρτ απο το βιβλιο του, "οι θησαυροι του Σολομωντος", οσο και υπαρκτα, οπως ο ανασκαφεας της Τροιας και των Μυκηνων Χ. Σλημαν, ο ερευνητης του Ματσου Πικτσου Χ. Μπινγκχαμ, ο εξερευνητης Π. Φωσετ και πολλοι αλλοι. Συναμα ειχε και διαφορα κινηματογραφικα προτυπα, ειδικα απο ταινιες της χρυσης εποχης του Χολλυγουντ, οπως ηταν η εικοσαετια 1930-1950.

------------------------------------------------------

ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΙΝΤΥ ΣΤΗΝ 7η ΤΕΧΝΗ:

Clyde Beatty. Ο θηριοδαμαστης που εγινε πρωταγωνιστης των cliffhanger serials τις δεακετιες του '30 και '40.

O Stewart Granger ως Allan Quatermain με την Deborah Kerr στην ταινια King Solomon´s Mines (1950).


Ο Charlton Heston ως Harry Steele στην ταινια Secret of the Incas (1954).

Ο Robert Taylor στην ταινια Valley of the Kings (1954).

-------------------------------------------

Την δεκαετια του 1930 γυριζονταν στο Χολλυγουντ πληθος ταινιων, οπως κωμωδιες, κοινωνικα, περιπετειες. Στις τελευταιες συγκαταλεγονται και τα γουεστερν. Πολυ αγαπητο ειδος ηταν και οι ταινιες σαφαρι. Οι ταινιες, των οποιων η πλοκη εξελισσοταν σε χωρες εξωτικες, δεν ηταν παρα η μεταφορα των γουεστερν εκτος Αγριας Δυσεως, αφου οι χαρακτηρες και η δομη τους ησαν σχεδον πανομοιοτυπες: Υπηρχε ο καλος και ηθικος ηρωας, που στηριζοταν στις γροθιες και τα οπλα του και ελεγε λογια σταρατα, υπηρχε ο κακος που ηθελε να του την φερει, υπηρχε και η κοπελα, που γινοταν το αντικειμενο αντιπαραθεσης μεταξυ των ανδρων. Ο θησαυρος, που ειτε ηταν πολυτιμο αντικειμενο, ειτε χαμενη πολη, ηταν το επικεντρο της πλοκης. Γυρω απο αυτον κινουνταν ολα τα προσωπα.

Πολυ αγαπητα ησαν στο αμερικανικο κοινο τα cliffhanger serials, τα οποια αποτελουνταν απο εικοσαλεπτα με τριανταλεπτα επεισοδια, στο τελος των οποιων ο ηρωας βρισκοταν παντα σε δυσκολη κατασταση. Εκει που η αγωνια κορυφωνοταν, τελειωνε το επεισοδιο. Στο επομενο εβλεπε ο θεατης, οτι ο ηρωας εβρισκε τελευταια στιγμη τη λυση και γλυτωνε. Ενας απο τους κορυφαιους πρωταγωνιστες αυτων των σηριαλς ηταν ο θηριοδαμαστης και ηθοποιος Clyde Beatty. Λογω της πρωτης του ιδιοτητας, ο Beatty ενσαρκωνε παντα τον καλο τυχοδιωκτη που ταξιδευε στις ζουγκλες οδηγοντας αποστολες σαφαρι και ανακαλυπτωντας χαμενους πολιτισμους. Μαζι του ειχε παντα ενα πιστολι και ενα μαστιγιο, με τα οποια αντιμετωπιζε λιονταρια και τιγρεις. Εχοντας αυτα υπ' οψιν, μπορει κανεις να φανταστει απο που 'κονομησε ο Ιντυ τον δικο του εξοπλισμο...

Ενα αλλο προτυπο για την φιγουρα του Ιντιανα Τζοουνς ειναι και ο κυνικος αντιηρωας που ερμηνευει εξοχα ο Χαμφρευ Μπογκαρτ στην ταινια του Τζον Χιουστον "ο θησαυρος της Σιερρα Μαντρε" (1948). Ο χαρακτηρας του Μπογκαρτ ειναι ενας φτωχοδιαβολος που ψαχνει σε ενα εγκαταλελειμενο ορυχειο του Μεξικου για χρυσαφι. Η ανευρεση του τον κανει καχυποπτο απεναντι στους φιλους του και υπογραφει το τραγικο του τελος.

Η δεκαετια του 1950 ειναι ωστοσο, που θα δωσει φρεσκια πνοη στις περιπετειωδεις ταινιες. Κοντρα στις προκαταλειψεις της τοτε εποχης, ο εκαστοτε κινηματογραφικος θησαυρος θα δωσει την αφορμη να ξεδιπλωθει ενα ερωτικο γαιτανακι μεταξυ των χαρακτηρων. Σημειο αναφορας εδω, που λειτουργει και ως χαρακτηριστικο παραδειγμα, αποτελει η ταινια "Mocambo", στην οποια η Γκρεις Κελλυ ταλαντευεται αναμεσα στην συζυγικη υπακοη στον αγνο και αφελη συμβιο της και στην ελξη που της δημιουργει ο αυτοδημιουργητος, ωριμος τυχοδιωκτης Κλαρκ Γκειμπλ. Ολα αυτα, με φοντο την Αφρικη.

Ομοιως και στην κινηματογραφικη μεταφορα του μυθιστορηματος του Χαγγαρντ: Ο Στιουαρτ Γκρειντζερ ερμηνευει τον ρολο του Αλαν Κουορτερμαν, πληρωντας τα προτυπα της εποχης του. Το ιδιο πραττει και η Ντεμπορα Κερρ, ως απελπισμενη συζυγος, η οποια αναζητει τον χαμενο της ανδρα που εψαχνε για τα διαμαντια του Σολομωντα στην αγνωστη γη των Κουκουανα. Το κοινο της εποχης σιγουρα ανακουφιζεται, αφου η απουσια του νομιμου συζυγου καθ' ολη την διαρκεια της ταινιας φαινεται να νομιμοποιει το ειδυλλιο μεταξυ της "damsel in distress" και του πρωταγωνιστη με το πλατυγυρο καπελο με την ταινια απο δερμα λεοπαρδαλης, τροπαιο και σημα κατατεθεν της ανωτεροτητας του λευκου κυνηγου. Η αποδοχη ειναι πληρης, οταν τελικα αποκαλυπτεται οτι ο συζυγος δεν ειναι πλεον εν ζωη. Η γυναικα μπορει πλεον να ζησει ελευθερα τον ερωτα της στην αγκαλια του Αλαν.

Στην ταινια "η κοιλαδα των βασιλεων" (1954) το μοτιβο επαναλαμβανεται, με τη διαφορα οτι ο συζυγος ειναι παρων, τουλαχιστον κατα το πρωτο μισο της ταινιας. Η ταινια αυτη, ειναι σαφως επηρρεασμενη απο την επιτυχια της υπερπαραγωγης του Σ. Μ. ντε Μιλ "οι 10 εντολες", η οποια γυριστηκε την ιδια χρονικη περιοδο. Το θεμα της εχει να κανει με την Βιβλο, μολονοτι οι δημιουργοι της επηρρεαστηκαν απο το βιβλιο του Σεραμ "Θεοι, Ταφοι, Σοφοι". Ο μελαχρινος, αρρενωπος Ρομπερτ Τειλορ υποδυεται τον τιμιο αιγυπτιολογο, ο οποιος βοηθα την κορη του πρωην καθηγητη του να βρει τον ταφο του φαραω Ραχοτεπ, ο οποιος ειχε σαν συμβουλο του τον βιβλικο Ιωσηφ, τον γιο του Ιακωβ. Συμφωνα με την θεωρια του πατερα της, στον ταφο του Ραχοτεπ υπαρχουν ενδειξεις για την υπαρξη του Ιωσηφ και την αποδοχη της μονοθειστικης λατρειας απο τον φαραω.

Ηδη απο τα πρωτα λεπτα της ταινιας, ο θεατης μπαινει για τα καλα στο κλιμα: Ο χαρακτηρας του Τευλορ ειναι κομμενος και ραμμενος στα μετρα και προτυπα της εποχης του. Αυτοδημιουργητος και στιβαρος, γνωριζει απταιστα την αραβικη, αλλα και την ιερογλυφικη. Δεν δισταζει να ξυλοφορτωσει τον αιγυπτιο αρχιεργατη του που εκλεψε καποιο αντικειμενο. Ειναι ενας ανδρας, τον οποιο μπορεις να εμπιστευτεις. Στο αλλο ακρο ο συζυγος της ηρωιδας, η οποια ενσαρκωνεται απο την Ελεανορ Παρκερ: Προκειται για εναν κοστουμαρισμενο τυπο, ο οποιος ενδιαφερεται μονο για το χρυσαφι του Ραχοτεπ. Προκαλει αμεσως την απειχθεια του κοινου. Η οποια απειχθεια μεγαλωνει, καθως προς τα μισα της ταινιας, ο συζυγος εξαφανιζεται σε μια αμμοθυελλα, αφηνοντας την Παρκερ μονη με τον Τευλορ. Επομενως ο χαμος του στο Αμπου Σιμπελ ειναι δικαιολογημενος. Η ηρωιδα θα ζησει ευτυχισμενη διπλα στο πλευρο του σωστου αντρα που υποδυεται ο Τευλορ.

Στην ταινια "το μυστικο των Ινκας", επισης του 1954, ο Τσαρλτον Ιστον υποδυεται εναν τυχοδιωκτη που βγαζει τα προς το ζην παριστανοντας τον ξεναγο σε πλουσιους τουριστες στο Περου. Ο σκοπος του ομως ειναι να μαζεψει αρκετα χρηματα, ωστε να ταξιδεψει απο το Κουζκο στο Ματσου Πικτσου, προκειμενου να βρει μια ολοχρυση πινακιδα των Ινκας. O Harry Steele του Ιστον θεωρειται ενα κατ' ευθειαν προτυπο για τον Ιντιανα Τζοουνς, αφου ακομα και η εμφανιση του, με καπελο και σακακι ομοιαζει. Εδω δεν υπαρχει κακος η' αφελης συζυγος. Η κοντρα για την πρωταγωνιστρια γινεται μεταξυ του τυχοδιωκτη πρωταγωνιστη και των αρχαιολογων που δουλευουν στο Ματσου Πικτσου...

Παρομοια κοντρα υπαρχει και στην ταινια "Legend of the Lost" του 1957. Εδω, ο αρχαιολογος ειναι ενας καλοντυμενος βρετανος τζεντλεμαν, ο οποιος ζηταει την βοηθεια του Τζον Γουειν που υποδυεται τον οδηγο στο Τιμπουκτου. Ο αρχαιολογος αναζητει τον πατερα του, ο οποιος χαθηκε στην ερημο πριν απο χρονια, αναζητωντας εναν αμυθητης αξιας θησαυρο. Ο Τζον Γουειν τον οδηγει τελικα στην αρχαια πολη του Τιμγκαντ. Μαζι τους ειναι και η Σοφια Λωρεν στο ρολο της γυναικας, για την οποια οι δυο αντρες θα γινουν αντιζηλοι. Η ιστορια φαινεται να επαναλαμβανεται κατω απο τον καυτο ηλιο της Σαχαρας και την ελλειψη νερου, καθως στην κορυφωση της ταινιας αποκαλυπτεται, οτι η μοιρα του χαμενου πατερα συνδεεται με αυτην του γιου...

-----------------------------------

Σκηνη απο την ταινια Raiders of the lost Ark (1981). Η κλισε σκηνη, οπου ο πρωταγωνιστης αποκτα, οχι μονο ενα αντικειμενο παναρχαιου πολιτισμου, αλλα και απο πολυτιμο υλικο, δηλ. χρυσο.

Σκηνη απο την ταινια The Mummy (1999). Και εδω επαναλαμβανονται τα γνωστα κλισε περι αρχαιολογιας στον κιν/φο: Οι ηρωες βρισκονται σε υπογειο ταφο γεματο χρυσαφι. Ο πρωταγωνιστης ειναι στη μεση. Φυσικα νεος, ωραιος, αμερικανος και οπλισμενος σαν αστακος. Αριστερα του ο βρετανος τζεντελμαν. Δεξια του ο...ιθαγενης! Στις ταινιες αυτες, και οχι μονο σε οσες η πλοκη εκτυλισσσεται στα τελη του 19ου και στις αρχες του 20ου αι., Αραβες, Τουρκοι, Αφρικανοι, Ινδιανοι κ.α. ντοπιοι εμφανιζονται με παραδοσιακες ενδυμασιες, ειναι δε προληπτικοι, αφελεις και συνηθως οι αχθοφοροι η' οδηγοι των λευκων αρχαιολογων. Σπανιοτατα σε ταινια με πλοκη την Αιγυπτο, λ.χ., θα εμφανιστει Αιγυπτιος αρχαιολογος...

-----------------------------------------------------

Μετα την επιτυχια των ταινιων του Ιντιανα Τζοουνς, υπηρξαν πολλοι που θελησαν να τον αντιγραψουν. Ηδη απο την πρωτη του ταινια εμφανιστηκαν οι πρωτες...αντιγραφες. Δεν ηταν ολες ομως τοσο επιτυχημενες. Κατα την γνωμη μας, η μοναδικη ισως ταινια που υπηρξε πραγματικα επιτυχημενη ειναι η "Μουμια" του 1999. Βασισμενη σε ταινια τρομου του '30 με τον Μπορις Καρλωφ, στην οποια αιγυπτιολογοι ζωντανευουν μια μουμια κατα λαθος, η νεα εκδοχη βριθει απο κλισε: Ο πρωταγωνιστης ειναι αμερικανος μαγκας με πιστολια, η κοπελα μια αφελης βιβλιοθηκαριος, ο δηθεν τζεντλεμαν αδελφος της βουταει πολυτιμα αντικειμενα. Οι αιγυπτιοι χαρακτηρες ειναι ενδεδυμενοι με παραδοσιακες ενδυμασιες. Ο αρνητικος τυπος εκπροωσπειται απο τον διευθυντη των φυλακων, ενα κοντοχοντρο, βρωμερο ανθρωπακι που κοιταει πως να τα 'κονομησει και δεν διασταζει να συλησει ταφους. Ο θετικος χαρακτηρας ειναι πολεμιστης και αρχηγος φυλης βεδουινων. Τιμιος και ειλικρινης, πιστευει στους θεσμους και προστατευει τους καλους.

-----------------------------------------------------

ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΙΝΤΥ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ:

O Michael Douglas ως Jack Colton στην ταινια Romancing the Stone (1984).

O Richard Chamberlaine με την Sharon Stone στην ταινια King Salomo´s Mines (1984).

Ο David Keith ως Tennessee Buck.

O Casper van Dien βρισκει τον ταφο του Τουτανχαμων πριν απο τον Καρτερ στην τηλεταινια King Tut´s Curse!

Ο Τζακ Χαντερ στην ομωνυμη μινι τηλεσειρα 3 επεισοδιων.

--------------------------------------------

Σε γενικες γραμμες, οι ταινιες περιπετειας που επηρρεαστηκαν απο την επιτυχια του Ιντυ, προβαλουν λιγο ως πολυ τα ιδια χιλιοειδωμενα κλισε. Ακομα και οι πρωταγωνιστες τους αντιγραφουν την εμφανιση του Ιντυ, φορωντας καπελα, αρβυλα, ρουχα για σαφαρι. Μια ματια στις ανωθι φωτογραφιες φτανει για να γινει αυτο κατανοητο. Οι δε εξαιρεσεις ειναι ελαχιστες. Ξεχωριζει οπωσδηποτε ο Τζακ Κολτον του Μ. Νταγκλας απο την ταινια "κυνηγωντας το πρασινο διαμαντι" (1984). Ο μεν Ριτσαρντ Τσαμπερλαιν κληρονομησε το καπελο του Αλαν Κουορτερμαν με την ταινια απο δερμα λεοπαρδαλης, αλλα τα φιλμς στα οποια υποδυθηκε τον χαρακτηρα δεν εφεραν την αναμενομενη εισπρακτικη επιτυχια. Και αυτο, μολονοτι υπηρξε καλο μαρκετινγκ, προτασσοντας την ιστορια οτι ο πρωταγωνιστης τα ειχε με την Σαρον Στοουν (την συμπρωταγωνιστρια του στην ταινια, η οποια διαρκως ετσιριζε) , καλυπτοντας ετσι την ομοφυλοφιλια του απο το κοινο (ηταν τοτε τα ειτις και δεν εβγαιναν τετοια πραγματα εξω). Ο Τεννεσσυ Μπακ ειναι περισσοτερο μια παρωδια του εαυτου του, ενω ο Τζακ Χαντερ παρουσιαζει καποια στοιχεια θριλερ. Επιπλεον, η συμπρωταγωνιστρια ειναι αρχαιολογος αραβικης καταγωγης, κατι που την κανει ισοτιμη με τον κυριο πρωταγωνιστη. Αλλα προκειται για ταινια του 2008 και στην εποχη μας, αυτο ισχυει, οχι οι διαφορες "damsel in distress". Το ιδιο συμβαινει και στην ταινια "King Tut´s Curse" με τον Κασπερ βαν Ντιεν. Η μοναδικη θηλυκη παρουσια της ταινιας αυτης ειναι μια αιγυπτια αρχαιολογος, η οποια συνεργαζεται με τον Ντανυ, τον χαρακτηρα του βαν Ντιεν, προκειμενου να βρουν τον ταφο του Τουτανχαμων πριν απο τον Καρτερ...

-----------------------------------------

VIDEO GAMES:

Rick Dangerous

Lara Croft (Tomb Raiders)

Nathan Drake (Uncharted)

Και οσον αφορα γυναικες αρχαιολογους στον κιν/φο, το παραδειγμα που οι περισσοτεροι γνωριζουν ειναι η Λαρα Κροφτ. Δυστυχως οι δυο ταινιες της με την Αντζελινα Τζολι δεν ηταν καλες απο σεναριακης αποψης. Τα βιντεοπαιχνιδια ομως της σειρας "Tomb raider" ειναι πιο καλα δουλεμενα. Το ιδιο ισχυει και για αλλα παιχνιδια κονσολας, οπως η σειρα "uncharted". Απο τα βιντεοπαιχνιδια, πιο κοντα στο υφος του Ιντιανα Τζοουνς ερχεται ο "Rick Dangerous". Κατα τα αλλα, τα βιντεοπαιχνιδα τελευταιας παραγωγης, οπως η Λαρα Κροφτ και ο Ναθαν Ντρεικ ειναι αρτιοτερα απο τεχνικης και σεναριακης αποψης. Ακομα και απο ταινιες της τελευταιας πενταετιας, οπως "ο 7ος παπυρος", "το μυστικο των Ναιτων" με τον N. Cage, "Sahara" και η σειρα "Librarian/ the Quest".

Ανακεφαλαιωνοντας, η κλισε περιγραφη του αρχαιολογου στον κιν/φο - που ξεκινησε με τα ασπρομαυρα σηριαλς της δεκαετιας του '30 και περασε στα αισθηματικου τυπου ρομαντζα της δεκαετιας του '50, ωστε να κορυφωθει, στα '80ς με την φιγουρα του Ιντιανα Τζοουνς - τον θελει περισσοτερο τυχοδιωκτη, παρα επιστημονα. Περισσοτερο ανθρωπο της δρασης, παρα της μεθοδικοτητας. Τον θελει να κινειται με γνωμονα το συναισθημα, παρα με την λογικη. Οι νεωτερες παραγωγες επιχειρουν να διατηρησουν τα κλισε αυτα (πρβλ. τις τηλεταινιες με Τζακ Χαντερ και "The Quest") , αλλα καπου σκονταφτουν. Ο κοσμος εχει πλεον αλλαξει και οι προσπαθειες αυτες πλεον δεν πειθουν. Η τεχνολογια εχει εξελιχθει και υπαρχουν διεθνεις νομοθεσιες. Ειναι δυσκολο για πολλλους να παρουν στα σοβαρα μια ταινια περιπετειας που εκτυλισσεται στην σημερινη εποχη και δειχνει τους πρωταγωνιστες να κλεβουν χαρτες απο μουσεια που θα τους οδηγησουν σε ασυλητους ταφους η' μοναχικους αρχαιολογους να παλευουν με οπλισμενους πιστολαδες. Καλο το παραμυθι, αλλα το πολυ το Κυρ' ελεησον το βαριεται και ο Θεος...

-------------------------------

Σ.σ: Θερμες ευχαριστιες στον φιλτατο Λευτερη που ενεπνευσε τον τιτλο του παροντος κειμενου.