Sonntag, 18. Juli 2010

Ο ΕΡΩΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ.

Η παρακατω κατασταση πρεπει να εχει συμβει σε πολλους συμπατριωτες: Συχνοτατα στα πλαισια καποιας φιλικης συζητησης περι της αρχαιας Ελλαδας και του πολιτισμου της μεταξυ Ελληνων και ξενων - Γερμανων, Βρετανων, Γαλλων κ. α. - ολο και καποιος απο τους συνδαιτυμονες θα υπαρξει που να μην σχολιασει, συνηθως με σκωπτικη διαθεση, το θεμα της ομοφυλοφιλιας των αρχαιων Ελληνων. Τα τελευταια χρονια απανταται επισης συχνα σε διαφορα fora του διαδικτυου ο ορος "Gaygreeks", οταν σε ... μαχες διαδικτυακης πραγματικοτητας, Τουρκοι, Αλβανοι και Σλαβομακεδονες προσπαθουν να χτυπησουν με καθε μεσω τους Ελληνες αντιπαλους τους.


Οι θιασωτες της αρχαιοελληνικης ομοφυλοφιλιας αντλουν επιχειρηματα τοσο απο τις εικονογραφικες παραστασεις που απεικονιζονται κυριως σε αθηναικα ερυθρομορφα αγγεια συμποσιων, οσο και απο ψηγματα της αρχαιοελληνικης γραμματειας, οπως ο διαλογος του Πλατωνος "Συμποσιον".
Προσωπικα δεν αμφιβαλλουμε οτι σε ανεπτυγμενες κοινωνιες, οπως λ.χ. η αθηναικη του 5ου π. Χ. αι., μπορουν να βρεθουν διαφορες μορφες εκφρασεως συναισθηματων και διασκεδασης. Ομοφυλοφιλοι υπηρχαν, οπως ακριβως υπηρχαν και ετεροφυλοφιλοι, αλλα οι ανοχες και δομες της τοτε κοινωνιας διεφεραν απο τις σημερινες. Παρα ταυτα θεωρουμε οτι υπαρχουν κενα στην ερευνα του εν λογω πεδιου. Παραδειγματος χαριν, ηταν μεν η ομοφυλοφιλια αποδεκτη, οπως και η σχεση μεταξυ εραστη και ερωμενου, απο την αλλη ομως υπαρχει πλουσιο λεξιλογιο που χαρακτηριζει τον ομοφυλοφιλικο ερωτα ως "παρα φυσιν" και αποδιδει διαφορα κοσμητικα επιθετα στους ομοφυλοφιλους, καποια απο τα οποια εχουν διατηρηθει μεχρι σημερα. Απο την μια επιβραβευονταν η σχεση μεταξυ εραστη/μεντορα και ερωμενου/ μαθητευομενου, απο την αλλη υπαρχει η μαρτυρια στον Αντισθενη για την ψηφιση νομου, συμφωνα με τον οποιο απαγορευοταν να πλησιαζουν στα γυμναστηρια ενηλικες που δεν ειχαν καμια απολυτως οικογενειακη η' φιλικη σχεση με τους αθλουμενους νεους.



Το ολο προβλημα ειναι βεβαια πολυπλοκο για να επιλυθει εδω, εαν υπαρχει καποια λυση για αυτο. Απλως καποιες σκεψεις αντιπαρατιθενται. Λογου χαριν, οσον αφορα τις ερωτικες σκηνες που απεικονιζονται στα αθηναικα αγγεια. Προκειται κυριως για σκηνες που λαμβανουν χωρα σε συμποσια. Ακομα και τα αγγεια, στα οποια απεικονιζονται, ειναι συμποσιακου χαρακτηρα. Ωστοσο δεν γνωριζουμε το context των εργων αυτων, που και υπο ποιες συνθηκες ευρεθησαν. Υπαρχουν ορισμενοι που υποπτευονται, οτι τα αγγεια που απεικονιζουν ερωτικες σκηνες μπορει να ειχαν παρομοια χρηση με τα σημερινα ερωτικα περιοδικα η' τις ερωτικες ταινιες που κυκλοφορουν στο εμποριο. Επισης τα συμποσια ησαν προνομιο κυριως των ανηκοντων στις υψηλες αρχουσες ταξεις και αριστοκρατικες οικογενειες. Και οπως και σημερα, ετσι και τοτε, οι πλουσιοι και ισχυροι, αυτοι που εχουν πλουτο και ισχυ, εχουν και την ταση να επιδιδονται σε ερωτικες περιπτυξεις οι οποιες αποκλινουν απο το μοντελο του "κατα φυσιν" ερωτα. Θελουν να τα δοκιμασουν ολα.
Νομιζουμε οτι ενα νεο μεθοδολογικο μοντελο θα ηταν οπωσδηποτε χρησιμο προς την πληρεστερη κατανοηση του θεματος "Ερωτας στην αρχαια Ελλαδα". Βιβλια οπως του Αγισηλαου Ντοκα η' της Carola Reinsberg ειναι μεν επιμορφωτικα, αλλα προκειται απλως για γενικα εργα με καποιες ελειψεις. Προτιμοτερο ειναι ενα συνοπτικο Corpus ολων των εως τωρα γνωστων ερωτικων παραστασεων, ταξινομημενο κατα τα γερμανικα προτυπα τετοιου ειδους εργασιων, καθοτι δεν γνωριζουμε ποσες ακριβως παραστασεις εχουμε, ποιες απο αυτες απεικονιζουν τι, που βρεθηκαν. Σε συνδυασμο με μια φρεσκια ματια στα αρχαια κειμενα που σχετιζονται με την ερωτικη ζωη στην αρχαια Ελλαδα, μπορει να οδηγηθουμε σε αποτελεσματα που ισως αλλαξουν τα πραγματα στα μεχρι τωρα δεδομενα μας.



2 Kommentare:

in antis hat gesagt…

Πολύ ωραίο θέμα Τάλα και επίκαιρο. Θυμίζω την πρόσφατη έκθεση « Έρως:
από την Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη αρχαιότητα» στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Δυστυχώς το θέμα «Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα» αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό με σύγχρονες αντιλήψεις, οι οποίες στηρίζονται σε προκαταλήψεις, ήθη και ταμπού, κυρίως του χριστιανικού δόγματος. Λίγες είναι οι μελέτες, κυρίως από το ‘90 και μετά που ξεπερνούν την εικονογραφία, που ερευνούν τις φιλολογικές πηγές και τις επιγραφές για την όσο το δυνατόν πληρέστερη κατανόηση του θέματος.

TaLaS hat gesagt…

Ευχαριστω πολυ αγαπητε in antis. Γ' αυτο γραφω οτι χρειαζομαστε οπωσδηποτε ενα CORPUS ολων των μεχρι σημερα γνωστων εικονογραφικων παραστασεων. Προσωπικα δεν γνωριζω καν ποσες απεικονισεις ομοφυλοφιλικου ερωτα, ποσες ετεροφυλικου, κτλ. εχουν βρεθει. Δεν γνωριζω ποσες αριθμητικα ειναι οι απεικονισεις oral, anal και λοιπων σεξουαλικων πρακτικων, αν παιζει βεβαια αυτο ολο ρολο στο θεμα.

Ελπιζω να γινει συντομα κατι προς αυτην την κατευθυνση.