ΑΠΑΤΡΙΔΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΣ.

To μεγα κεφαλαιο "πολιτικη" συνεχιζεται και στο αποψινο κειμενο. Ειχε αναφερθει χτες ο Ταλας, εντελως σποραδικα, στον ορο "μοναρχια στην Ελλαδα". Σε παλιοτερα κειμενα εχει επισης γραψει λιγα λογια για την μορφη αυτη πολιτευματος, αναφερομενος κυριως στην λογοτεχνια του 19ου αιωνα.

Πρεπει να καταστει σαφες, οτι ο Ταλας δεν ειναι οπαδος της βασιλειας. Απο την αλλη, η ασκηση εξουσιας απο τα υπαρχοντα κομματα στην Ελλαδα, δεν τον ικανοποιει. Ουτε καν τα ιδια τα κομματα φυσικα, οπως εγραφε στο χτεσινο κειμενο (βλ. εντ.). Με αφορμη ομως το προυπαρχον χτεσινο ζητημα και αφετηρια, μια πολυ σωστη κουβεντα που ειπε ο φιλος Λευτερης, θελει να καταθεσει εδω και λιγα λογια για το συγκεκριμενο αυτο θεμα.

Η ιστορικου περιεχομενου συζητηση, με τους γνωστους και αγαπητους συμμετεχοντες, ειχε παρει μια απροσμενη και ιδιαιτερα γοητευτικη τροπη, οταν ο Λευτερης, πτυχιουχος ιστοριας, εξεφρασε τις αποριες του σχετικα με το ξεσπασμα, την εκβαση και τις συνεπειες του Α´ παγκοσμιου πολεμου (1914-1918) για την Ελλαδα, την Ευρωπη και τον κοσμο της τοτε εποχης. Τα αιτια ειδικα του πολεμου αυτου, συνεβησαν υπο περιεργες συγκυριες και θα μπορουσαν να ειχαν αποφευχθει. Συμφωνα με τον Λευτερη επισης, οι συνεπειες του πολεμου σχετιζονται με την αποδυναμωση των μεγαλων αυτοκρατοριων και σε πολλες περιπτωσεις, με την πτωση των μοναρχικων καθεστωτων σε αρκετες χωρες.

Ο Ταλας ανοιξε εναν απο τους μεγαλους πολυχρωμους ατλαντες της σπιτικης του βιβλιοθηκης και τα ματια του επεσαν στις σελιδες με τον χαρτη της Ευρωπης των αρχων του 20ου. αιωνα. Στην ευρωπαικη ηπειρο δεσποζαν το Deutsches Reich του Kaiser Wihlelm II (με εξαπλωση ως και την Πολωνια και τις Βαλτικες χωρες) καθως και η Αυστρο-ουγγρικη αυτοκρατορια του Franz-Josef I (με κτησεις σε χωρες της Αδριατικης και τα βορειοδυτικα Βαλκανια). Οι δυο μεγαλες αυτοκρατοριες της κεντρικης Ευρωπης αποτελουσαν σιγουρα απειλη για τις υπολοιπες, οπως ηταν η Γαλλια και το Ηνωμενο Βασιλειο. Οπωσδηποτε και η τσαρικη Ρωσια, η οποια ειχε βλεψεις στα Βαλκανια. Απο κοντα ηταν και η Οθωμανικη αυτοκρατορια, η οποια δεσποζε ακομη στην κεντρικη Ασια, την Συροπαλαιστινη και την Εγγυς Ανατολη - περιοχες "φιλετα" για τις βλεψεις των μεγαλων αυτοκρατοριων. Η αυτοκρατορικη Κινα ηταν μακρια και οι Η.Π.Α. εξελισσονταν σε δυναμη. Ολες αυτες οι αυτοκρατοριες ειχαν υπο την σκεπη τους ενα συνοθυλλεμα φυλων, γλωσσων, θρησκειων, ηθων και εθιμων. Οι φιλικες σχεσεις μεταξυ των μοναρχων - οι οποιοι, τουλαχιστον στην Ευρωπη, ειχαν στενους δεσμους συγγενειας μεταξυ τους - κρατουσαν τις ισσοροπιες.

Η εποχη πριν απο το τελος του Α´παγκοσμιου πολεμου εχει ονομαστει απο πολλους ιστορικους "the long 19th. century". Αυτοι οριοθετουν τις απαρχες του στην Γαλλικη Επανασταση του 1789, με την ληξη της μοναρχιας στην χωρα. Απο τεχνολογικης αποψης ονομαζεται ο 19ος αιωνας και "εποχη της βιομηχανικης επαναστασης". Παραμενει μεν η εποχη των απολυτων μοναρχιων στην Ευρωπη, σηματοδοτειται ομως δε, απο κοινωνικης και οικονομικης πλευρας, απο την ανοδο της αστικης ταξης (που περιγραφεται γλαφυροτατα στο μυθιστορημα τουG. T. di Lampedusa, Il Gattopardo - το οποιο και γυριστηκε σε ταινια το 1963 απο τον L. Visconti - αλλα και σε εργα των C. Dickens, H. Balzack, N. Gogol και πολλων αλλων) και τις επαναστασεις για εδραιωση εθνικης συνειδησης, ανεξαρτησιας και απεξαρτησης χωρων απο τις μοναρχιες [οπως π.χ. οι απελευθερωτικοι αγωνες της Ελλαδας (1821-1833) και αλλων βαλκανικων χωρων - βαλκανικοι πολεμοι (1912-1913) εναντια στην Οθωμανικη αυτοκρατορια, η ιταλικη Risorgimento (1815-1870) και οι αγωνες των S. Bolivar (1783-1830), G. Garibaldi (1807-1882), Pancho Villa (1878-1923) και E. Zapata (1879-1919), η επανασταση του Xinhai (1912-1913)].

Μεσα σε αυτο το κλιμα, δολοφονειται στο Σεραγεβο της Σερβιας, τον Ιουλιο του 1914 ο διαδοχος του αυστρο-ουγγρικου θρονου και η συζυγος του. Περιπου εναν χρονο δηλαδη μετα την ληξη και του 2ου βαλκανικου πολεμου, σε μια χωρα, την οποια πολλες μοναρχιες διεκδικουσαν. Η προσβολη ηταν τοσο μεγαλη για τον αυστριακο αυτοκρατορα, ο οποιος κυρηξε αμεσως τον πολεμο στην Σερβια. Η επιρροη του ηταν επισης μεγαλη απεναντι στον γερμανο ομολογο του, ο οποιος αναγκαστηκε να συμμετασχει. Δυστυχως η διπλωματια δεν λειτουργησε (γιατι αραγε;) και η πολεμικη συρραξη ηταν πλεον αναποφευκτη. Η Ρωσια - που επεδιωκε την προσεδεση των Βαλκανικων/ σλαβικων/ χριστιανικων-ορθοδοξων χωρων στο αρμα της (πανσλαβισμος) - κυρυξε τον πολεμο στην Γερμανια, οπως ακριβως εκανε και η Γαλλια, η τελευταια περισσοτερο για να παρει την "ρεβανς" για την ηττα του 1870. Η Οθωμανικη αυτοκρατορια και το Ηνωμενο Βασιλειο, δεν θα μπορουσαν να μεινουν εξω απο το "πανηγυρι". Ο πολεμος μεταφερθηκε και εκτος Ευρωπης, στις αποικιες των υπερδυναμεων.

Επειδη η βιβλιογραφια για τον Α´παγκοσμιο ειναι πλουσια, αλλα και γιατι δεν ειναι προθεση του Ταλα να αναφερθει στο συγκεκριμενο γεγονος αναλυτικα, θα συνεχισει το κειμενο με ορισμενες απο τις συνεπειες του πολεμου σε συναρτηση με τις μοναρχιες.

Οπως καθε πολεμος, ετσι και αυτος ειχε καταστρεπτικες συνεπειες για πολλους λαους. Εκατομμυρια πεθαναν στα πεδια των μαχων. Πολεις καταστραφηκαν. Αμαχος πληθυσμος πεθανε απο πεινα, διψα, κακουχιες, αρρωστιες. Μεγαλο το πληγμα, ειδικα για τις μοναρχιες της κεντρικης Ευρωπης: Η Αυστρο-ουγγαρια και το Deutsches Reich, οι δυο μεγαλοι ηττημενοι, διαμελιστηκαν. Μεχρι που εμφανιστηκε καποιος παραφρων ονοματι Χιτλερ και παρεσυρε τις δυο γερμανοφωνες χωρες σε δευτερο, πιο αιματηρο πολεμο, σε μια δηθεν προσπαθεια να αναπτερωσει το πεσμενο γοητρο τους. Οι μοναρχιες επεσαν, στην Πρωσια με την επανασταση του Νοεμβριου 1918 και, εναν χρονο νωριτερα, με την οκτωβριανη επανασταση στη Ρωσια. Τον Νοεμβριο του 1922 ηρθε το τελος και για το οθωμανικο Σουλτανατο, το οποιο ειχε χασει απο την επικρατεια του την Εγγυς Ανατολη και την Συροπαλαιστινη. Το τελος της κινεζικης αυτοκρατοριας γραφτηκε το 1912, οπως αναφερθηκε ανωτερω, με την επανασταση Xinhai.

Εχει ηδη αναφερθει, οτι οι βασιλικες οικογενειες της Ευρωπης (Ην. Βασιλειου, Γερμανιας, Αυστρο-ουγγαριας, Ρωσιας, Ελλαδος, Βουλγαριας, Ρουμανιας) συνδεονταν με δεσμους αιματος μεταξυ τους. Λογικα καποιος, οπως ο ιστορικος Λευτερης εκφραζει ευλογα την απορια, πως και ολοι αυτοι οι συγγενεις μοναρχες δεν εκαναν οτιδηποτε για να προστατεψουν τα συμφεροντα τους και τα συμφεροντα των χωρων τους. Μια απτη θεωρια ειναι οτι, πιθανον οι ευρωπαιοι μοναρχες να ησαν αδυναμοι να αντιληφθουν το ρευμα της εποχης τους και να πιασουν τα μηνυματα του. Η αλληλοσυνδεση της βιομηχανικης επαναστασης και της ανοδου της αστικης ταξεως, δεν τους αφηνε πολλα περιθωρια για να αντιδρασουν. Η τελευταια, γαλουχημενη με τις ιδεες που μετεφερε η ευρωπαικη Ανναγεννηση και ενδυναμωσε ο Διαφωτισμος, διεκδικησε μεριδα στην ασκηση εξουσιας και την πηρε. Τα πολιτευματα που διαδεχτηκαν τις μεγαλες μοναρχιες κατα την διαρκεια του 20ου αιωνα [πχ. η δημοκρατια της Βαιμαρης (1919-1933), η Ελληνικη Δημοκρατια των ετων 1923-1935, αλλα και περισσοτερο απολυταρχικα, οπως τα φασιστικα καθεστωτα σε Ισπανια, Ιταλια και Γερμανια λιγο πριν τον Β´ παγκοσμιο και τα κομμουνιστικα στην Ρωσια-Σοβιετικη Ενωση, βαλκανικες χωρες και Κινα] ανεδειξαν ως πρωταγωνιστες τους εκπροσωπους της αστικης ταξης, η οποια βασει των οικονομικων πορων που ειχε συγκεντρωσει, μπορουσε να ασκησει πλεον και πολιτικη εξουσια. Εφοσον η νεα αρχουσα ταξη ειχε τα δικα της συμφεροντα, τα οποια επρεπε να προασπισει, θεωρωντας την παλαια αριστοκρατια ως εμποδιο, την περιορισε η´και την εκμηδενησε.

Σημερα οι λιγοστες ευρωπαικες βασιλικες οικογενειες συνεχισουν να διατηρουν οικονομικους πορους και να χαιρουν λιγων προνομιων, αλλα δεν εχουν πλεον δυναμη, η οποια τους επιτρεπει να συμμετασχουν ενεργα στα πολιτικα ζητηματα των χωρων τους. Στην Ισπανια, την Μεγαλη Βρετανια, το Βελγιο, την Ολλανδια, το Μονακο και τις Σκανδιναβικες χωρες, οι εναπομειναντες βασιλικες οικογενειες ειναι κυριως πρωταγωνιστες σε life style εντυπα και τηλεοπτικες εκπομπες. Συντηρουν οικοπεδα, καστρα, αλογα και υπηρετικο προσωπικο με τις εισφορες των υπηκοων τους και με τις περιουσιες των προγονων τους. Οι υπολοιποι απο τις πρωην κεντροευρωπαικες γερμανοφωνες μοναρχιες, ειναι καποιοι ξεπεσμενοι αριστοκρατες με τιτλους ευγενιας. Οι βασιλικες οικογενειες της Ρωσιας και της Κινας εχουν εξαλειφθει. Περιεργως, η αυτοκρατορικη οικογενεια της Ιαπωνιας διατηρειται ακομη, αν και κατα την διαρκεια των δυο παγκοσμιων πολεμων ηταν παντα με το μερος των "ηττημενων"...

Ενα καλο παραδειγμα, ως ενισχυση της ανωτερω θεωριας, σχετικα με την πτωση του μοναρχικου πολιτευματος, αποτελει η περιπτωση της Ελλαδος. Μπορει κανεις να μελετησει τα διπλωματικα πολιτικα παιχνιδια που παιζονταν, απο την ενθρονιση του πρωτου ελληνα βασιλια που επελεξαν οι Μεγαλες Δυναμεις μετα την απελευθερωση της χωρας, του Otto von Wittelsbach (1833-1862)*, μεχρι και την φυγη του τελευταιου απο την χωρα υπο την απειλητικη σκια της χουντας (1963-1974), του Κων/νου Β´,των οικων Sleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (1964-1973)*. Αναλογα την περιπτωση, ο ελληνας βασιλιας ηταν λαοφιλης [π.χ. ο Γεωργιος Α´(1863-1913)* και ο Αλεξανδρος Α´(1917-1920)*] η´αντιπαθης [π.χ. ο Κων/νος Α´(1913-1917, 1920-1922)* και ο Κων/νος Β´(1964-1973)*]. Εξαρτωνταν ολα απο το πως θα χειριζοταν τους πολιτικους του αντιπαλους - τους φιλοδοξους και ευφυεστατους πολιτικους της αστικης ταξης που προσπαθουσαν να ανελθουν στα υψηλοτερα κλιμακια της εξουσιας ...

Σε αρκετες περιπτωσεις κατα την διαρκεια της νεοτερης ελληνικης ιστοριας, μπορει καποιος να παρατηρησει οτι οι ελληνες μοναρχες λειτουργουσαν ως πιονια των εγχωριων πολιτικων. Ησαν δε ακομη και θυματα των ισχυροτερων διαχειριστων εξουσιας απο τις ισχυροτερες ευρωπαικες χωρες. Με την εγκαθιδρυση της Μεταπολιτευσης και μετα το δημοψηφισμα του 1974, ο ελληνικος λαος αποφασισε την καταργηση της βασιλειας. Εν συνεχεια, εδραιωθηκαν ισχυρες πολιτικες οικογενειες, τα μελη των οποιων "μιμουνται" τις βασιλικες "πρακτικες" περι "κληρονομικης διαδοχης στο πολιτευμα"... Ετσι, ο σημερινος προωθυπουργος της χωρας ειναι ανηψιος του "Eθναρχη", πρωην πρωθυπουργου, προεδρου της ελληνικης δημοκρατιας και ιδρυτη του κομματος, του οποιου ο ανηψιος ηγειται. Υπουργος εξωτερικων ειναι η κορη πρωην πρωθυπουργου και επιτιμου προεδρου του κομματος του "Eθναρχη". Ο δε πατερας της ειναι ο κυριος υπευθυνος της "Aποστασιας του 1965", που οδηγησε την χωρα εν συνεχεια στην χουντα. Ο αδελφος της ειναι βουλευτης του ιδιου κομματος. Ο αρχηγος της αξιωματικης αντιπολιτευσης ειναι γιος του ιδρυτη του κομματος, του οποιου σημερα ηγειται. Ο πατερας του υπηρξε πρωθυπουργος και υπουργος στις κυβερνησεις του δικου του πατερα, του "Γερου της Δημοκρατιας". Εκεινη την εποχη, υπουργος του ηταν και ο "Αποστατης" (πριν παρει φυσικα τον...τιτλο). Κυριως στα δυο μεγαλα κομματα συναντα κανεις βουλευτες, των οποιων οι πατεραδες υπηρξαν επισης βουλευτες.

Οσον αφορα την Ελλαδα τουλαχιστον, βασιλιαδες υπαρχουν μονο στα παιδικα παραμυθια. Ο λαος δεν πληρωνει πλεον ειδικους βασιλικους φορους. Πληρωνει ομως τους διαδοχους του βασιλικου πολιτευματος - πιο ακριβα και πολυ περισσοτερα... Σε τελικη αναλυση, μονο στο ονομα υπαρχει διαφορα...

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Σημειωση: Ο αστερισκος (*) υποδηλωνει τα χρονια διακυβερνησης των αναφερομενων βασιλεων.