Explorer´s Sidearms (Late 19th - Early 20th Century).

 Σε παλαιοτερα κειμενα του παροντος ιστολογιου ειχαμε ασχοληθει με την ένδυση των εξερευνητων, των κυνηγων σαφαρι και των επιστημονων των κλαδων της αρχαιολογιας, της παλαιοντολογιας, της ανθρωπολογιας, της εθνολογιας και των συναφων επιστημων. Ειχαμε επισης δωσει μεγαλη εμφαση στα καλύμματα κεφαλής που χρησιμοποιουν οι ανωτερω κλαδοι. Στο σημερινο κειμενο θα ασχοληθουμε με τα οπλα που χρησιμοποιουσαν οι ανωτερω επαγγελματικες ομαδες στα εξωτικα τους ταξιδια. Η ενασχοληση αφορα κυριως τα μικρα ατομικα οπλα, τα περιστροφα (revolvers) δηλαδη που πιθανον θα χρησιμοποιουσαν οι ταξιδιωτες ειδικα των τελευταιων 2-3 δεκαετιων του 19ου και των πρωτων 2-3 δεκαετιων του 20ου αιωνα. Το φωτογραφικο υλικο προερχεται απο την ιστοσελιδα www.imfdb.org, η οποια παρεχει πλουσιες πληροφοριες για το σχετικο αντικειμενο. Το εναυσμα μας δωθηκε απο ενα χωρίο του βιβλιου της Petra Eisele για την Βαβυλωνα, το οποιο ειχε πρωτοεκδοθει στα ελληνικα πριν απο μερικες δεκαετιες απο τον οικο Ι. Κονιδαρη. Το αποσπασμα αυτο ανεφερε οτι ο ανασκαφεας της Βαβυλωνας Rober Coldeway, δεν ηταν μονο πολυγλωσσος, βιτρουοζος στο βιολι και δεινος χαρτογραφος και σχεδιαστης - υπηρξε επισης αριστος ιππεας και σκοπευτης. Αν κανεις ψαξει αυτα τα θεματα λιγο περισσοτερο, θα βρει ομοιοτητες και με αλλες περιπτωσεις: Δεν ειναι τυχαιο, οτι οι τζεντλεμεν εκεινης της εποχης που ανελαμβαναν γεωγραφικες και αρχαιολογικες αποστολες εκτος Ευρωπης, ειχαν κλασικη μορφωση. Γνωριζαν αριστα ξενες γλωσσες, εκτος των υποχρεωτικων αρχαιων ελληνικων και λατινικων. Ησαν δεινοι μουσικοι και ζωγραφοι. Πολλοι ειχαν μια αυστηρη στρατιωτικη εκπαιδευση πισω τους που τους ανεβασε στην στρατιωτικη ιεραρχια, ενω αλλοι υπηρετουσαν στο διπλωματικο σωμα ως προξενοι των χωρων τους στις αποικιες. Δεν ηταν σπανιο το φαινομενο να παιζουν κλασικη μουσικη τα βραδυα, με το περας των εργασιων τους - εκτος απο την Βαβυλωνα, αυτο το, ας πουμε, εθιμο το τηρουσαν και οι Γαλλοι ανασκαφεις της Περσεπολης. 

 Το μεγαλυτερο μερος του κοσμου κατα την εποχη που μας απασχολει στο παρων κειμενο - τελη 19ου με αρχες 20ου αιωνα δηλαδη - ηταν μοιρασμενο μεταξυ των τοτε Υπερδυναμεων: Οσον αφορα το νοτιο και ανατολικο τμημα της Μεσογειου, οι Γαλλοι και οι Ιταλοι ειχαν διαιρεσει το Μαγκρεμπ, με τους πρωτους να κατεχουν το κομματι απο Μαροκκο μεχρι Τυνησια και τους δευτερους να ελεγχουν την Λιβυη. Η Αιγυπτος ανηκε κυριως στους Αγγλους, οι οποιοι ανταγωνιζονταν τους Γαλλους για την Συροπαλαιστινη. Οι Γαλλοι ελεγχαν το βορειο κομματι, ως εκει που ειναι τα σημερινα κρατη της Συριας και του Λιβανου, ενω οι Αγγλοι ασκουσαν επιρροη στα νοτιοτερα τμηματα. Οι δε Γερμανοι ειχαν εξαπλωθει κυριως στην Τουρκια και στοχευαν προς την Μεσοποταμια, το σημερινο Ιρακ, αλλα και το Ιραν/ Περσια. Σε αυτες τις περιοχες ομως ειχαν να συναγωνιστουν τους Αγγλους. Αυτο φαινεται και απο τις ανασκαπτικες αποστολες στις περιοχες εκεινες: Ενω οι Βρετανοι H. Layard και L. Woolley δουλευαν σε Νινευη και Ουρ, οι Γερμανοι B. Andreae και R. Coldeway εφερναν τις πολεις Ασσουρ και Βαβυλωνα στο φως αντιστοιχα. Παρομοιας φυσης ανταγωνισμοι υπηρχαν μεταξυ Αγγλογαλλων στο Λεβαντε και Γαλλοιταλων στο Μαγκρεμπ. Η Αιγυπτος παντως τους χωρεσε ολους - Αγγλους, Γαλλους, Γερμανους! Ολα αυτα συνεβαιναν υπο το αγρυπνο βλεμμα της τοτε Οθωμανικης Αυτοκρατοριας - μετεπειτα Τουρκικης Δημοκρατιας. Ο μεγαλος νικητης παντως φαινεται να ηταν τοτε το Ηνωμενο Βασιλειο, μιας που ειχε στην κατοχη του ολοκληρη την Ινδια, καθως και την ανατολικη και νοτιο Αφρικη. Το υπολοιπο της λεγομενης και Μαυρης Ηπειρου ειχε μοιραστει μεταξυ Γαλλων, Γερμανων, Βελγων και Ιταλων.

 Σε αυτον τον κοσμο λοιπον, οι Ευρωπαιοι που κινουνταν δεν ησαν μονο ιεραποστολοι. Και δεν κινδυνευαν μονο απο αρρωστιες, εντομα, φιδια, αλλα και απο ντοπιους κυνηγους, επαναστατες, κλεφτες, και ολους οσους εβλεπαν τους λευκους ταξιδιωτες ως απειλη. Συνεπως οι Ευρωπαιοι ταξιδιωτες - διπλωματες και στρατιωτικοι, τυχοδιωκτες και ακαδημαικοι, χαρτογραφοι/ γεωγραφοι και αρχαιολογοι - θα πρεπει να κουβαλουσαν και καποιο οπλο στις αποσκευες τους. Η λογοτεχνια εκεινης της εποχης, οπως λ.χ. τα περιπετειωδη μυθιστορηματα του Ιουλιου Βερν ή οι ιστοριες των Ρ. Κιπλινγκ, Ρ. Χαγγαρντ, Α. Κ. Ντόυλ και Ε. Ρ. Μπαρροουζ βριθουν αναφορων και περιστατικων. Ας θυμηθουμε ομως και καποια πραγματικα γεγονοτα, οπως τον ξυλοδαρμο και την ληστεια του νεαρου Τομας Λωρενς - μετεπειτα γνωστου ως Λωρενς της Αραβιας - στο πρωτο του ταξιδι στην Εγγυς Ανατολη, οπως και το πως ταξιδιωτες σαν τον Ελβετο Μπουρχαρντ, τον Αγγλο Μπαρτον, τον Γερμανο Μάι ντυνονταν σαν Αραβες οταν ταξιδευαν  στην Ανατολη, προκειμενου να αποφευγουν μπελαδες με τους ντοπιους.

 Οι κατωθι φωτογραφιες 1-5 προσφερουν μια εικονα των περιστροφων που χρησιμοποιουνταν απο Ευρωπαιους της εποχης εκεινης. Τα περιστροφα αυτα ειχαν κατασκευαστει πρωταρχικα για στρατιωτικους, αλλα δεν αποκλειετε το γεγονος να χρησιμοποιουνταν και απο αλλους - αναφερθηκε αλλωστε, οτι οι περισσοτεροι εξερευνητες ειχαν στρατιωτικο υποβαθρο.  

(1) Webley 455 Mk I (UK)

(2) Chamelot-Delvigne 1873 (FR)

(3) Bodeo M 1889 (IT)

(4) Nagant M 1895 (RUS)

(5) Gasser M 1870 Montenegrin (ÖST)

Ευλογα λοιπον μπορουμε να φανταστουμε ταξιδιωτες, οπως τον Π.Χ. Φωσετ, των Τζιμ Κορμπετ ή τον Αλοσιους Τρειντερ Χορν να εχουν καποιο απο τα ανωτερω περιστροφα στις αποσκευες τους. Οσο για τουφεκια, τα αγγλικα Martini Henry και Lee Enfield ησαν ευρεως διαδεδομενα στις αγγλοκρατουμενες αποικιες, οπως αντιστοιχα τα Mannlicher Schoenhauser 1903 και Mauser Gewehr 1898 στις γερμανοκρατουμενες.

 Στις Η.Π.Α. σιγουρα θα χρησιμοποιουσαν τα περιστροφα δικης τους κατασκευης και παραγωγης, οπως ειναι τα διαφορα μοντελα Colt, καθως και Smith & Wesson, με τις πλουσιες καμπυλωτες λαβες τους, τις μακρυες και λεπτες τους καννες, τους καμπυλωτους προς τα κατω κοκορες. Απο τουφεκια, οι καραμπινες Winchester 1871 ησαν ιδιαιτερα αγαπητες και οχι μονο στους καουμποιδες. Οι ιστοριες των "πολεμων" μεταξυ των "κυνηγων δεινοσαυρων" E. Cope και O. C. Marsh μπορει την σημερον ημερα να ακουγονται γελοιες, στην πραγματικοτητα ομως ειναι αρκετα θλιβερες και τρομακτικες ως παραδειγμα για το που μπορει να φτασει η απληστια των ανθρωπων. Ακομα και στις επιστημες.

 Επανερχομενοι στα ρεβολβερς των εικ. 1-5, να αναφερουμε οτι τα ευρωπαικα αυτα οπλα μοιραζονται καποια κοινα χαρακτηριστικα: Ειναι εξασφαιρα, με σχετικα κομψες λαβες και καννες. Το καλυτερο δειγμα κατα την γνωμη μας, ειναι το μοντελο της εικ. 1: Απο ολα τα ευρωπαικα και αμερικανικα περιστροφα της εποχης που μας απασχολει στο παρων κειμενο, πιστευουμε οτι τα Webley 455 Mk I-V ειναι τα κομψοτερα του ειδους. Ο κυλινδρος δεν ειναι υπερβολικα μεγαλος, αλλα ουτε και μικρος, ενω καννη και λαβη βρισκονται σε μια αρμονικη σχεση αλληλουχιας μεγεθους μεταξυ τους. Η συμμετρια τους μοιαζει να ειναι απολυτη. Η δε λαβη μοιαζει σχεδον τελεια, αφου δεν εχει την υπερβολικη κλιση καμπυλης των αμερικανικων περιστροφων. Στην εικονα εχουμε το πρωτο Webley, Mk I, με τα υπολοιπα τεσσερα να ειναι ομοιας κομψης γραμμης. Τα μικροτερου βεληνεκους Webley 38 Mk III-IV ειναι κομψα, αλλα δεν φτανουν το αρμονικο και συμμετρικο σχημα των 455 Μk I-V. Αναμφιβολα τα περιστροφα του τυπου που καθε Βρετανος τζεντλεμαν θα μετεφερε μαζι του στις εξερευνησεις του στην Αφρικη και την Ασια.

 Περιπου εφαμιλλα των βρετανικων Webley´s 455 Mk μπορει κανεις να θεωρησει τα γαλλικα Chamelot-Delvigne 1873 (εικ. 2), αλλα και την σειρα που βγαλανε αργοτερα, St. Etienne MIa 1892. Και σε αυτην την περιπτωση υπαρχει συμμετρια στην εξισοροπιση του μεγεθους μεταξυ καννης και λαβης, η οποια ομως, ενα αντιθεση με το κομψο τελειωμα των αγγλικων μοντελων, κοβεται αποτομα και οριζοντια. Ο δε κυλινδρος ειναι αρκετα μεγαλος. Σιγουρα ωστοσο το περιστροφο αυτο θα πρεπει να το διεθετε ο Γαλλος διπλωματης, στρατιωτικος, χαρτογραφος ή αρχαιολογος που δουλευε στο Μαγκρεμπ, την Δυτικη Αφρικη ή το βορειο Λεβαντε.

 Στα προτυπα των αγγλικων και γαλλικων μοντελων φαινεται να κινειται και το ιταλικο μοντελο, Bodeo M 1889 (εικ. 3). Ιταλικης καταγωγης ηταν ο κατασκευαστης του, και μαλιστα δημιουργησε και το μοντελο Nagant. Το ρωσικο μοντελο M 1895 (εικ. 4), καθως και τα βελγικο M 1878 και σουηδικο M 1887. Το ιταλικο Μ 1889 χρησιμοποιηθηκε απο τον ιταλικο στρατο στην Λιβυη και την Αββησυνια/ Αιθιοπια. Το βελγικο πιθανοτατα απο τον στρατο και τους τυχωδιωκτες στο Κονγκο... Στο ρωσικο μοντελο η λαβη τελειωνει ευθεια κι οριζοντια, αλλα ειναι πιο κοντη και λιγο πιο φαρδια απο το γαλλικο μοντελο της εικ. 2.

 Οσο για την Αυστριακη πολεμικη μηχανη - η Γερμανικη ειχε βγαλει τα Λουγκερ, με τα οποια προμηθευε και τον οθωμανικο στρατο κατα τους Βαλκανικους πολεμους, τον Α΄ΠΠ και τον Μικρασιατικο πολεμο - αυτη ειχε παραγει  τα μοντελα Gasser M 1870 Montenegrin (εικ. 5), M 1880 και M 1898, τα οποια προοριζονταν για χρηση σε ολοκληρη την Αυστροουγγρικη Αυτοκρατορια και τα Βαλκανια. Η λαβη των ομοιαζει με την λαβη των ιταλικων μοντελων της εικ. 3 - φερει σχημα δακρυου, αλλα ειναι πιο ανοικτη. Η καννη ειναι λεπτοτερη και μακρυτερη, το ιδιο και ο κυλινδρος, ο οποιος σε ολα τα προαναφερομενα μοντελα ειναι πιο βραχυς. Στα δυο τελευταια χαρακτηριστικα, κυλινδρο και καννη δηλαδη, φαινεται σαν να ακολουθησαν οι κατασκευαστες το παραδειγμα των αμερικανικων περιστροφων. Οσον αφορα την λαβη, εικαζουμε οτι η ομοιοτητα στο σχημα μπορει να οφειλεται στις ιδιαιτερες σχεσεις μεταξυ Αυστροουγγαριας και Ιταλιας στα τελη του 19ου αιωνα, οταν η πρωτη εισεβαλλε και κατεκτησε το βορειο τμημα της πρωτης. Πιθανον να υπηρξαν απο τοτε εκατερωθεν επιρροες και στο πεδιο της πολεμικης βιομηχανιας.

 Σε ολα τα ευρωπαικα μοντελα ο κοκορας ειναι καμπυλωτος προς τα μεσα, σε αντιθεση με τον κοκορα των αμερικανικων μοντελων. Αυτο ασφαλως εχει να κανει με το πως χρησιμοποιουνταν τα περιστροφα αυτα: Στις Η.Π.Α. πιεζαν ταυτοχρονα τον κοκορα με το ενα χερι και την σκανδαλη με το αλλο. Ο κυλινδρος γυριζε ετσι πιο γρηγορα. Αναμφιβολα αυτος ηταν ο πιο αποτελεσματικος τροπος για να βγαλουν εκτος μαχης τους αντιπαλους τους στις θρυλικες μονομαχιες του Φαρ Ουεστ οι αμερικανοι καουμποιδες. Εξυπακουεται οτι οι μονομαχιες με περιστροφα διεξαγονταν με διαφορετικο τροπο στην Ευρωπη. Για αυτο και τα διαφορετικα σχηματα στον κοκορα των ευρωπαικων και των αμερικανικων μοντελων.